Kinh tế học vi mô: Phần 2 - PGS.TS. Cao Thúy Xiêm (chủ biên)

Kinh tế học vi mô (Lý thuyết, bài tập, thực hành): Phần 2 trình bày nội dung chương 5 đến chương 7 của sách. Nội dung phần này trình bày các vấn đề về cấu trúc thị trường, thị trường yếu tố sản xuất, vai trò của chính phủ trong nền kinh tế thị trường.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kinh tế học vi mô: Phần 2 - PGS.TS. Cao Thúy Xiêm (chủ biên) Chương 5 CÁU TRÚC THỊ TRƯỜNG Trong chương này, chúng ta sẽ nghiên cứu các nội dung: c ấ utrúc thị trường, thị trường cạnh tranh hoàn hào, thị trường độcquyền thuần túy, và thị trưcmg canh tranh không hoàn hảo bao gồmthị Iniờng cạnh tranh độc quyền và thị trường độc quyền tập đoàn. 1. CÁU T R Ú C T H Ị TR Ư Ờ N G 1.1 K bái niệm tbị trư ờ n g Trong kinh tế học, có một sổ định nghĩa thị trường khác nhau. Theo nghĩa rộng, thị trường là sự biểu thị quá trình mà nhờ đócác quyết định cùa các hộ gia đình về việc tiêu dùng các hàng hóakhác nhau, các quyết định của các hãng về việc sán xuất cái gì vànhư thế nào, các quyết định của công nhân về làm việc bao lâu vàcho ai được diều hòa bởi sự điều chỉnh giá. Một cách phát biểu khác, tíii trường là tập hợp nhừng người bánvà người m ua tác dộng qua lại với nhau, dẫn đến khả năng ữao đồi. Hoặc, thị trường là một tập hợp các thỏa thuận mà thông quadó người bán và người mua tảc động qua lại với nhau để ư ao đồimột cái gi đó khan hiếm. 1.2 Các cấu trúc thị trưừag Các nhà kinh tế căn cứ vào múc độ cạnh ưanh hay mức độ dộcquyền và chìa ra các cấu trúc thị trường sau: cạnh tranh hoàn hảo, 203độc quyền Ihuần tủy. cạnh tranh độc quyền và độc quyền tập đoàn. Các licu thức dược sừ dụniỊ để chia ra các cấu trúc thị trườngkhác nhau bao gồm: số lượng người bán (hoặc người mua), sảnphẩm, sức mạnh Ihị trưcmg, rảo cản gia nhập và cạnh tranh phi giá. Trong ihị trường cạnh tranh hoàn hảo có rấl nhiều người bánvà người mua. Trong thị trưcmg độc quyền thuần túy chi cỏ mộtngười bán - dộc quyền bán. hoặc chi có một người m ua - độcquyền mua. Trong cạnh tranh độc quyền có nhiều người bán (hoặcmua) cỏ một mức độ dộc quyền nào đó. Trong thị trường độcquyền tập đoàn chi có một số người bản (nyười mua). lầ sẽ lẩn lượt xem xét lừng cấu Irúc thị trường. 2. CẠNH TRA N H HOÀN HẢO 2.1 Bản ch ất của cạnh tra n h hoàn hao Thị Irường cạnh tranh hoàn hảo phải thỏa mãn bốn giá định cơbàn sau: ( ’() nhiều niỊười hán. có nhiều người mua. Vi thế niồi nguờibán chi bán một phần rấl nhỏ irong tổng cung cùa ngành. Bởi vậy.khòng hãng nào có khà năng ãnh hường dcn giã sản phẩm bàngcách ihay đoi sản lượng cùa mình. Trong thị trường cạnh tranhhoàn hảo. hãng là người chấp nhận giá và có thé bán hết sàn phẩmcùa minh ở mức giá chấp nhận đó. Do dỏ, dưcmg cầu về sán phẩmcủa hãng là một đường nằm ngang hay co yiân vô cùng. Sàn phấm dồnỊỉ nhất hay cluiấn hóa. Các hãng cung sản phẩmhoàn toàn giống nhau. Mỗi đơn vị sàn phẩm mà một hãng bán làbàn sao cùa các đơn vỊ sán phẩm mà hâng khác bán. Đ iều này loạitrừ những khác biệt về sàn phẩm, bao gồm cả những khác biệt204được tạo ra bẳng quảng cáo. iàm cho những ngưcri tiêu dùng coicác sản phẩm cùa các hùng khác nhau là thay thế hoán hảo. Tự do gia nhập VÌI rút khói thị irườĩỉịỊ. Không có các rào cảnnhân tạo ngăn cản các hãng mới gia nhập, hoặc những hãng đangtồn tại rút khòi ngành trong dãi hạn. N ghĩa là các hãng và các tàinguyên chúng sử dụng là di dộng hoàn hảo. Thỏnịi íin hoàn hào. Các hãng đang hoạt động trong ngành vàcác hãng chưa gia nhập ngành, người bán và mua có thông ỉin nhưnhau. Với những giã định này. trong Ihực té ta rất ít gặp thị trườngcạnh Iranh hoàn hào. Có những ngành gần giống như mô hình cạnhtranh hoàn hào. chẳng hạn các ngành nông nghiệp, xây dựng, khaiihảc lâm sản, khai thác cát sòi... của Việt Nam. 2.2 Tối đ a hóa lựi n h u ận n h ắn hạn Vì hâng cạnh tranh hoàn hảo sàn xuất một phần rốt nhỏ trongtổng sản iượng cùa ngành nên cá nhân hãng không thể ành hưởngđển mức giá sàn phẩm trèn thị irưcmg nên nỏ gặp đưìmg cầu cogiăn hoàn toàn đối với chuỗi sàn lượng mã hãng có thc cung. Tuynhiên đường cầu thị trường trong cạnh iranh hoàn hào vẫn là mộldường dốc xuống dưới về phía phài. như biểu thị ở hình 5.1. 205 ỈTinh s. 1 Đường cầu v ề sản phẩm của hãng và của ngành Ta cẩn làm rõ một số khái niệm doanh thu. Tống doanh thu là tổng số tiền hãng nhận được từ việc bán sảnphẩm, tổng doanh thu bàng giá với mức sàn lượng tương ứng. Vìhãng là người chấp nhận giá nên đường tổng doanh thu của hễLnglà đuờng thảng dốc lên. như biểu thị ờ hình 5.2a. Doanh thu irung binh là tổng doanh thu ưên đcm vị sản phẩmbán được. Vì hãng gặp đường cầu co giân hoàn toàn nên đườngdoanh thu trung binh của hãng là đường nẩm ngang, ưùng vớiđường cầu của hâng, như biểu thị ờ hình 5.2b.206 Doanh thu cận biên ià doanh thu thu ứiẽm được từ việc bánthêm một dơn vị sản phẩm. Trong thị tniờng cạnh ưanh hoàn hảo,giá sàn phấiD là không dổi đối với cá nhân hãng nên mỗi đơn vị sànphẩm bán thêm đ ...