Kinh tế thị trường Việt Nam từ góc nhìn của quan hệ trung tâm - ngoại vi văn hóa

Bài viết Kinh tế thị trường Việt Nam từ góc nhìn của quan hệ trung tâm - ngoại vi văn hóa có nội dung trình bày về: Kinh tế thị trường Việt Nam từ góc nhìn trung tâm ngoại vi; Kinh tế thị trường từ gốc nhìn văn hóa,...Mời các bạn cùng tham khảo bài viết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kinh tế thị trường Việt Nam từ góc nhìn của quan hệ trung tâm - ngoại vi văn hóaKinh tế thị trường Việt Nam từ góc nhìncủa quan hệ trung tâm - ngoại vi văn hóaNguyÔn V¨n D©n(*)Tãm t¾t: HiÖn nay, ë ViÖt Nam cã nhiÒu quan niÖm vÒ kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnhh−íng XHCN. Tuy nhiªn, c¸ch lý gi¶i vÒ ®Þnh h−íng XHCN vµ vÒ nh÷ng ®Æc ®iÓm®Þnh h−íng XHCN cña kinh tÕ thÞ tr−êng n−íc ta do c¸c nhµ khoa häc ®−a ra l¹ich−a cho thÊy râ ®Æc thï ®Þnh h−íng XHCN cña nÒn kinh tÕ mµ chóng ta ®ang x©ydùng. Trong khi ®ã, c¸c chuyªn gia vµ c¸c nhµ qu¶n lý kinh tÕ cña n−íc ta ®ang cãxu h−íng muèn thóc ®Èy doanh nghiÖp t− nh©n ®ãng vai trß chñ ®¹o trong nÒnkinh tÕ thÞ tr−êng theo m« h×nh chung cña thÕ giíi. Bµi viÕt lµm râ ®Æc ®iÓm v¨nhãa riªng biÖt cña kinh tÕ thÞ tr−êng ViÖt Nam, ph©n tÝch vai trß cña doanh nghiÖpnhµ n−íc vµ doanh nghiÖp t− nh©n còng nh− mèi quan hÖ trung t©m - ngo¹i vi cñatõng thµnh phÇn kinh tÕ qua gãc nh×n cña quan hÖ trung t©m - ngo¹i vi v¨n hãa.Trªn c¬ së ®ã, kh¼ng ®Þnh kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng XHCN lµ ph¶i x¸c lËpquan hÖ trung t©m - ngo¹i vi, trong ®ã quan hÖ trung t©m - ngo¹i vi lµ mèi quan hÖb×nh ®¼ng, cã c¹nh tranh lµnh m¹nh ®em l¹i ®ãng gãp tÝch cùc tõ khu vùc nhµ n−ícvµ khu vùc t− nh©n cho nÒn kinh tÕ cña n−íc ta.Tõ khãa: Kinh tÕ thÞ tr−êng, X· héi chñ nghÜa, Trung t©m - ngo¹i viKinh tÕ thÞ tr−êng ViÖt Nam tõ gãc nh×n trung t©m ngo¹i vi (*)Mét trong nh÷ng c«ng viÖc ®æi míiquan träng nhÊt cña n−íc ta lµ x©ydùng nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. §©y lµ thÓhiÖn cña xu h−íng h−íng t©m vµ héinhËp víi thÕ giíi. Tr−íc ®©y, trong cuéc®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc, ViÖt Namtõng tù hµo lµ trung t©m cña thÕ giíi.Vµ thÕ giíi, hay Ýt ra lµ mét nöa thÕgiíi, còng coi chóng ta lµ trung t©m.(*)PGS.TS., ViÖn Th«ng tin KHXH, ViÖn Hµn l©mKHXH ViÖt Nam; email: nguyenvandan1@gmail.com.ThÕ nh−ng, chiÕn tranh ®· lµm chochóng ta l¹c hËu so víi qu¸ tr×nh ph¸ttriÓn cña thÕ giíi. Mét trung t©m cñac¸ch m¹ng thÕ giíi cã nguy c¬ bÞ lo¹i trõra vïng ngo¹i vi.ý thøc ®−îc ®iÒu ®ã, n−íc ta ®· tiÕnhµnh c«ng cuéc ®æi míi toµn diÖn. Trong®ã, ®æi míi t− duy vÒ kinh tÕ lµ méttrong nh÷ng ®æi míi quan träng. §æimíi t− duy kinh tÕ tr−íc hÕt lµ ®æi míiquan niÖm vÒ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch hãa.Khi phe XHCN ë ch©u ¢u sôp ®æ, chóngta ®· ph¶i x¸c ®Þnh l¹i trung t©m cñathÕ giíi. §ång thêi, ph¶i t− duy l¹i kinh4tÕ nh− thÕ nµo ®Ó ph¸t triÓn kÞp víi thÕgiíi, tr¸nh vÞ thÕ ngo¹i vi. Tõ ®ã, kinhtÕ thÞ tr−êng lµ gi¶i ph¸p kh«ng thÓtr¸nh khái. Kinh tÕ thÞ tr−êng lµ quyluËt ph¸t triÓn phæ biÕn, lµ quy luËttrung t©m, kinh tÕ ViÖt Nam muèn ph¸ttriÓn th× kh«ng thÓ ®øng ngoµi sù ¶nhh−ëng cña trung t©m. XÐt ë cÊp thÕ giíi,chóng ta ®ang ph¸t triÓn víi vÐct¬ tõngo¹i vi vµo trung t©m, theo søc hót cñatrung t©m.Trªn tinh thÇn ®æi míi t− duy, §¶ngCéng s¶n ViÖt Nam ®· x¸c ®Þnh r»ngkinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng XHCN lµm« h×nh kinh tÕ trong suèt thêi kú qu¸®é lªn CNXH ë n−íc ta. V× thÕ, hoµnthiÖn thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng lµ tiÒn®Ò quan träng ®Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh t¸ic¬ cÊu nÒn kinh tÕ, chuyÓn ®æi m« h×nht¨ng tr−ëng vµ æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«.Sau 30 n¨m ®æi míi, kinh tÕ thÞtr−êng cña n−íc ta ®· ®¹t ®−îc mét sèthµnh tùu b−íc ®Çu, ®ãng gãp cho qu¸tr×nh ph¸t triÓn ®Êt n−íc theo ®Þnhh−íng XHCN, tõng b−íc thùc hiÖn môctiªu “d©n giµu, n−íc m¹nh, d©n chñ,c«ng b»ng, v¨n minh”. Tuy nhiªn, ®Õnnay vÉn cßn kh«ng Ýt nh÷ng vÊn ®Òch−a ®−îc lý gi¶i, vÝ dô nh− vÊn ®Òquan hÖ gi÷a doanh nghiÖp nhµ n−ícvíi doanh nghiÖp t− nh©n, vÊn ®Ò vaitrß cña doanh nghiÖp nhµ n−íc vµ cñadoanh nghiÖp t− nh©n, ®¸nh gi¸ vai trßtrung t©m cña doanh nghiÖp nhµ n−ícnh− thÕ nµo, quan niÖm vÞ thÕ ®−îc coilµ ngo¹i vi cña doanh nghiÖp t− nh©n rasao, mÆc ®Þnh coi doanh nghiÖp nhµn−íc lµ trung t©m cã m©u thuÉn víi b¶nchÊt cña kinh tÕ thÞ tr−êng kh«ng,...§©y chÝnh lµ nh÷ng vÊn ®Ò cña mèiquan hÖ trung t©m - ngo¹i vi. Xem xÐtvµ tr¶ lêi cho nh÷ng c©u hái nµy cÇnph¶i viÖn dÉn ®Õn thùc tÕ vËn hµnh cñaTh«ng tin Khoa häc x· héi, sè 10.2015c¸c quy luËt kinh tÕ thÞ tr−êng trªn thÕgiíi, nh−ng ®ång thêi kh«ng thÓ kh«ngtÝnh ®Õn sù chi phèi cña m«i tr−êng v¨nhãa ®Æc thï cña d©n téc.Kinh tÕ thÞ tr−êng tõ gãc nh×n v¨n hãaThÕ giíi ®ang h−íng tíi x· héi trithøc. Vµ, tæng hîp ý kiÕn cña c¸c nhµkhoa häc trªn thÕ giíi, cña mét sè tæchøc quèc tÕ vµ mét sè tæ chøc cña LiªnHîp Quèc, chóng t«i rót ra ®Þnh nghÜa:X· héi tri thøc lµ mét kiÓu x· héi dùatrªn viÖc kh«ng ngõng s¶n xuÊt vµ södông hµng lo¹t tri thøc trong mäi lÜnhvùc, víi sù trî gióp cña c«ng nghÖ th«ngtin vµ truyÒn th«ng hiÖn ®¹i, ®Ó ph¸ttriÓn con ng−êi trªn toµn hµnh tinh métc¸ch c«ng b»ng, an sinh vµ bÒn v÷ng.ViÖc s¶n xuÊt vµ sö dông tri thøc th«ngqua m«i tr−êng gi¸o dôc - ®µo t¹o vµnghiªn cøu - triÓn khai ®· lµm gia t¨nggi¸ trÞ cña tri thøc trong tÊt c¶ c¸cngµnh kinh tÕ, khoa häc vµ c«ng nghÖ,®−îc ®Æc tr−ng b»ng nh÷ng c¸i tªn:kinh tÕ tri thøc vµ c«ng nghÖ cao. MétkiÓu x· héi nh− vËy cã thÓ ®−îc x©ydùng vµ ph¸t triÓn ë mäi quèc gia,kh«ng ...