Lâm sàng và tình trạng đột biến gen của một số ca bệnh mucopolysaccharidosis Typ II

Nghiên cứu cho thấy: Tuổi chẩn đoán trung bình là 8,2 ± 5,9 tuổi. 100% ca có bộ mặt thô; cứng khớp và chậm phát triển tinh thần chiếm 88,9%; Biến dạng xương 66,7%. Phân tích gen IDS cho thấy 33,3% ca có đột biến tái tổ hợp, 16,7% ca có đột biến đã được báo cáo là p.L41del; p.D334G và p.Q293H, 27,8% ca có đột biến mới chưa từng được báo cáo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lâm sàng và tình trạng đột biến gen của một số ca bệnh mucopolysaccharidosis Typ IITẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌCLÂM SÀNG VÀ TÌNH TRẠNG ĐỘT BIẾN GENCỦA MỘT SỐ CA BỆNH MUCOPOLYSACCHARIDOSIS TYP IILê Thị Thúy Hằng1, Vũ Chí Dũng2,Cấn Thị Bích Ngọc2, Nguyễn Thị Yến3, Trịnh Thanh Hùng41Học viện Quân Y, 2Bệnh viện Nhi Trung ương,3Trường Đại học Y Hà Nội, 4Bộ Khoa học và Công nghệMucopolysaccharidosis II (MPS II – hội chứng Hunter) là một bệnh di truyền gen lặn trên nhiễm sắc thể Xdo thiếu hụt enzym Iduronate-2-sulfatase của lysosome cần thiết để giáng hóa glycosaminoglycans (GAGs).Nghiên cứu được tiến hành với mục tiêu mô tả đặc điểm lâm sàng, đo GAGs toàn phần, hoạt độ enzym vàphân tích gen cho các bệnh nhi MPS II. Phương pháp mô tả cắt ngang trên 18 ca MPS II được chẩn đoándựa vào phân tích các dữ liệu lâm sàng, đo hoạt độ enzym và được phân tích gen. Nghiên cứu cho thấy:Tuổi chẩn đoán trung bình là 8,2 ± 5,9 tuổi. 100% ca có bộ mặt thô; cứng khớp và chậm phát triển tinh thầnchiếm 88,9%; Biến dạng xương 66,7%. Phân tích gen IDS cho thấy 33,3% ca có đột biến tái tổ hợp, 16,7%ca có đột biến đã được báo cáo là p.L41del; p.D334G và p.Q293H, 27,8% ca có đột biến mới chưa từngđược báo cáo. Sự đa dạng về kiểu gen phù hợp với sự đa dạng về kiểu hình. Khám lâm sàng, đo dấu ấnsinh học, hoạt độ enzym và phân tích đột biến gen sẽ giúp tiên lượng mức độ nặng của bệnh và lựa chọnphương pháp điều trị thích hợpTừ khóa: Mucopolysaccharidosis; IDS geneI. ĐẶT VẤN ĐỀBệnh MPS II là một bệnh di truyền gen lặngiảm thính lực, hay mắc các bệnh đường hôliên kết nhiễm sắc thể X do thiếu enzymhấp, viêm tai giữa tái phát và bệnh lý của vaniduronatase - 2 - sulfate cần thiết cho quá trìnhtim [1 - 3]. Tỷ lệ mắc của MPS II trên Thế giớichuyển hóa GAGs (gồm keratan sunfate vàlà khoảng 0,3 – 1,07/100000 trẻ sơ sinh. Tỷ lệheparan sunfate). Sự thiếu hụt này gây tắccao thường ở các nước châu Á như Đài Loannghẽn quá trình chuyển hóa làm cho GAGs ứlà 1,07/100000, chiếm 52% số bệnh nhânđọng tích lũy dần ở các cơ quan trong cơ thể.MPS. Ở HànBệnh chỉ gặp ở nam hoặc ở nữ mắc Turner.chiếm 54,6% tổng số bệnh nhân MPS [4; 5].Bệnh gây tổn thương đa cơ quan và tiến triểnGen IDS nằm ở vị trí Xq28 gồm 9 exon mãtăng dần; Thoái hóa hệ thần kinh gây chậmhóa cho 550 acid amin của protein. Đến thángphát triển tinh thần tăng dần; Loạn sản hệ3/2013, hơn 400 đột biến đã được phát hiệnxương bao gồm: Lùn, biến dạng xương (cộttrong đó khoảng 80% là đột biến điểm và khácsống, lồng ngực, các xương dài, khung chậu),thường nhỏ về cấu trúc, 20% là đột biến mấtcứng khớp gối, gan lách to, bộ mặt thô (tránđoạn lớn bao quanh các gen lân cận, mấtdô, mũi tẹt, cánh mũi to, môi dày, lưỡi to),đoạn nhỏ và sắp xếp lại, thay thế nucleotideQuốc, số bệnh nhân MPS IItại các điểm CpG. Những đột biến vô nghĩa,Địa chỉ liên hệ: Lê Thị Thuý Hằng, Học viện Quân yEmail: hangv103@gmail.commất đoạn, đảo đoạn, thêm và lặp đoạn thườngNgày nhận: 17/8/2016gây ra biểu hiện lâm sàng trung bình hoặcNgày được chấp thuận: 08/12/2016nặng [3; 5; 6].10TCNCYH 102 (4) - 2016TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌCTrên Thế giới hiện nay, nhiều phươngKittừBiocolorLtd(www.biocolor.co.uk).pháp điều trị tiên tiến được áp dụng: LiệuLượng DMB gắn với sulfated glycosaminoglycanpháp enzym thay thế, ghép tế bào gốc từ tủyđược đo bằng spectrophotometry ở bướcxương, liệu pháp gen, liệu pháp giảm chấtsóng 656 nm. Nồng độ GAGs được tính theochuyển hóa dở dang. Việc điều trị sẽ đạt kếtđơn vị mg GAGs/g creatinine [8].quả tốt nếu người bệnh phát hiện bệnh sớm,khi chưa có di chứng thần kinh [3; 6; 7].Bệnh phẩm 10 ml máu chống đông bằngK3 - EDTA được bảo quản bằng gel lạnh,Tại Việt Nam, việc chẩn đoán bệnh gặpđược ly tâm tách bạch cầu rồi ủ với cơ chất đặcnhiều khó khăn, điều trị bệnh còn nan giải,hiệu theo quy trình và đọc kết quả trên máybệnh chưa được sàng lọc sơ sinh. Xuất phátShimadzu RF - 1501 spectrofluorophotometer.từ những yêu cầu thực tế trên nghiên cứuPhân tích đột biến gen IDS: DNA đượcđược tiến hành nghiên cứu với mục tiêu: Môchiết tách từ bạch cầu lympho máu ngoại vi.tả đặc điểm lâm sàng của bệnh MPS II; phânToàn bộ 9 exon và vùng gắn nối của gen IDStích gen cho các bệnh nhân.được khuyếch đại với các primers và điềuII. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁPkiện PCR (bảng 1). Sản phẩm PCR được tinhsạch và giải trình tự. Phát hiện đột biến tái tổhợp với giả gen bằng kỹ thuật PCR.1. Đối tượng18 bệnh nhân được chẩn đoán MPS II tại2. Phương phápKhoa Nội tiết bệnh viện Nhi Trung ương từMô tả cắt ngang, cỡ mẫu tiện ích.tháng 12/2012 đến tháng 5/2015. Các bệnhCác bệnh nhân được khám lâm sàng, khainhân được chọn dựa vào tiêu chuẩn củathác phả hệ gia đình, làm các xét nghiệmđánh giá chức năng các cơ quan tại Bệnh việnAlbano và cộng sự năm 2000 [1] gồm có:Tiêu chuẩn lâm sàng: Chậm phát triểnNhi Trung ương. Đo GAGs nước tiểu, hoạt độ ...