Lao động nghề cá Khánh Hòa và vấn đề nghèo đói

Bài viết tập trung phân tích một số những đặc điểm nguồn lao động nghề cá Khánh Hòa và liên hệ với vấn đề nghèo đói từ góc độ nguồn lao động, dựa trên các số liệu thống kê và điều tra thực địa.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lao động nghề cá Khánh Hòa và vấn đề nghèo đóiKhoa ðịa lý - 50 năm xây dựng và phát triển LAO ðỘNG NGHỀ CÁ KHÁNH HÒA VÀ VẤN ðỀ NGHÈO ðÓI TÔ THỊ HỒNG NHUNG Khoa ðịa lý, Trường ðHSP Hà NộiI. ðẶT VẤN ðỀ Khánh Hòa nằm trong số ít tỉnh ñược ñánh giá có nhiều thuận lợi ñể phát triểnña dạng các ngành kinh tế biển, trong ñó có hoạt ñộng khai thác, ñánh bắt thủy hảisản. ðây là một nghề truyền thống, một ngành kinh tế quan trọng, một sinh kế củabộ phận không nhỏ cư dân ven biển, và là khu vực tập trung khá ñông lao ñộng thủysản của tỉnh. Tuy vậy, hiện tại bên cạnh những khó khăn, thách thức nảy sinh trongquá trình phát triển như sự suy giảm nguồn lợi ven biển, sự cạnh tranh và xâm lấncủa những ngành kinh tế có nhiều lợi thế hơn..., nghề cá Khánh Hòa còn ñang phảiñối mặt với nhiều vấn ñề bất cập xuất phát từ chính nguồn lao ñộng. Thêm vào ñó,cộng ñồng nghề cá của tỉnh cũng là khu vực tập trung khá ñông hộ nghèo. ðể hiểurõ hơn về vấn ñề trên, bài báo này tập trung phân tích một số những ñặc ñiểm nguồnlao ñộng nghề cá Khánh Hòa, và liên hệ với vấn ñề nghèo ñói từ góc ñộ nguồn laoñộng, dựa trên các số liệu thống kê và ñiều tra thực ñịa.II. KHAI THÁC THỦY SẢN - NGÀNH KINH TẾ QUAN TRỌNG CỦAKHÁNH HÒA Năm 2005, ngành thủy sản Khánh Hòa ñóng góp 10,7% GDP toàn tỉnh, trongñó khoảng một nửa thuộc về lĩnh vực khai thác. Thực tế cho thấy, trong ngành thủysản của Khánh Hòa hiện nay, khai thác vẫn là khu vực có vị trí rất quan trọng, chiếmtới trên 54% giá trị sản xuất toàn ngành. Bảng 1. Một số chỉ tiêu ngành thủy sản Khánh Hòa năm 2005 Ngành Khai thác Nuôi trồng Dịch vụ Chỉ tiêu 1. Giá trị sản xuất (triệu ñồng) 1.112.669 883.660 57.707 2. Cơ cấu giá trị sản xuất (%) 54,17 43,02 2,81 3. Lao ñộng (người - 2003) 36.882 27.891 9.924 4. Sản lượng (tấn) 66.061 9.842 5. Số tàu thuyền (chiếc) 5.426 Trong ñó tàu xa bờ 624 6. Tổng công suất (CV) 124.938 Trong ñó tổng công suất tàu xa bờ 34.400 Nguồn: Niên giám thống kê Khánh Hòa 2005 Trong một thập kỷ vừa qua (1995 - 2005), giá trị sản xuất và sản lượng củangành khai thác nhìn chung liên tục gia tăng. Tỷ trọng lĩnh vực ñánh bắt trong cơ220Nghiên cứu khoa học và ñổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy ñịa lýcấu giá trị sản xuất thủy sản có giảm xuống ñáng kể do sự tăng trưởng nhanh chóngcủa hoạt ñộng nuôi trồng nhưng vẫn chiếm phần lớn nhất, chưa kể từ năm 2003 trởlại ñây có xu hướng gia tăng. Bảng 2. Khai thác thủy sản Khánh Hòa 1995 - 2005 Giá trị sản xuất Sản lượng Cơ cấu giá trị sản xuất (triệu ñồng) (tấn) (%) Năm Khai thác Nuôi trồng 1995 405.900 68,87 31,13 2000 729.036 54.087 49,91 42,94 2001 756.440 56.645 46,49 46,00 2002 700.003 60.972 46,56 47,86 2003 733.638 61.735 42,08 51,62 2004 908.037 59.702 48,79 47,57 2005 1.112.669 63.118 54,17 43,02 Nguồn: Niên giám thống kê Khánh Hòa 2005 Và một ñiều quan trọng hơn cả, ñó là lĩnh vực khai thác, ñánh bắt tập trung tớimột nửa số lao ñộng thủy sản toàn tỉnh, ñồng nghĩa với việc làm và sinh kế của mộtcộng ñồng không nhỏ dân cư ven biển Khánh Hòa.III. ðẶC ðIỂM NGUỒN LAO ðỘNG NGHỀ CÁ1. Về số lượng Cộng ñồng dân cư làm nghề khai thác của Khánh Hòa tập trung ở vùng venbiển bao gồm thành phố Nha Trang, thị xã Cam Ranh, và các huyện Vạn Ninh, NinhHòa, trong ñó ñông nhất là ở thành phố Nha Trang Với số lượng khoảng trên dưới 50% tổng số lao ñộng thủy sản toàn tỉnh, lựclượng ñánh bắt của Khánh Hòa vẫn chiếm số ñông hơn cả so với khu vực nuôi trồng,chế biến và dịch vụ hậu cần nghề cá. Lực lượng này chủ yếu là người dân ñịaphương nhưng ngoài ra còn có một số khá ñông ngư dân của các tỉnh khác tới. Sovới nhiều tỉnh duyên hải miền Trung khác, Khánh Hòa có thuận lợi về nhiều mặt nêntrở thành ñịa bàn nhập cư của khá ñông lao ñộng nghề cá ñến từ Phú Yên, Bìnhðịnh, Quảng Ngãi, Nghệ An, Thanh Hóa... Họ ñến theo mùa vụ, cũng có một sốñịnh cư ở lại, hoặc làm thuê cho các chủ tàu ñịa phương (còn gọi là “ñi bạn”), hoặctự tham gia ñán ...