Lập dự toán theo kết quả hoạt động tại một số quốc gia và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam

Bài viết trình bày kinh nghiệm chuyển đổi của một số quốc gia trong lập dự toán ngân sách, qua đó rút ra những bài học cho khu vực công tại Việt Nam để có thể áp dụng dự toán dựa trên kết quả hoạt động trong thời gian tới.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lập dự toán theo kết quả hoạt động tại một số quốc gia và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam Nghiên cứu trao đổi Lập dự toán theo kết quả hoạt động tại một số quốc gia và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam Ths. Lê Thị Cẩm Hồng* Nhận: 06/8/2019 Biên tập: 16/8/2019 Duyệt đăng: 23/8/2019 Lập dự toán ngân sách được coi là công cụ quan trọng nhất để Giới thiệu hướng dẫn và phân bổ nguồn lực tối ưu nhằm đạt được mục Hiện nay, trên thế giới có nhiều tiêu phát triển. Hiện mô hình dự toán dựa trên kết quả hoạt động mô hình lập dự toán ngân sách cơ (Performance –based budgeting - PBB) đã trở thành mô hình bản, tùy theo trình độ quản lý và lập dự toán được quốc gia áp dụng, giúp các quốc gia khai thác điều kiện phát triển cũng như hệ và sử dụng nguồn lực một cách tiết kiệm, hiệu quả và đảm bảo thống pháp luật mà mỗi quốc gia tính bền vững, minh bạch của ngân sách nhà nước. lựa chọn mô hình cho phù hợp (Sử Bài viết trình bày kinh nghiệm chuyển đổi của một số quốc gia Đình Thành, 2005). Việc lựa chọn trong lập dự toán ngân sách, qua đó rút ra những bài học cho mô hình lập dự toán ngân sách hợp khu vực công tại Việt Nam để có thể áp dụng PBB trong thời lý sẽ giúp nhà nước khai thác và sử gian tới. dụng nguồn lực một cách tiết kiệm, Từ khóa: lập dự toán ngân sách, mô hình dự toán dựa trên kết hiệu quả và đảm bảo tính bền quả hoạt động vững, minh bạch của ngân sách Abstract nhà nước. Budgeting is considered the most important tool to guide and al- PBB đã trở thành mô hình lập locate optimal resources to achieve development goals. So in dự toán được nhiều quốc gia áp the context of the current administrative reform, the state budget dụng để đo lường kết quả hoạt management reform is considered a key task in Viet Nam. In ad- động của khu vực công. Đây cũng dition, Performance-based budgeting (PBB) has become the là mô hình hiệu quả và hiệu lực để dominant budgeting system in many countries, helping countries phân bổ nguồn lực (Shah và Shen, to exploit and use resources in efficient and ensure the sustain- 2007). Trong khi đó, những năm ability and transparency of the state budget. Therefore, under- vừa qua, Chính phủ Việt Nam đã standing how to implement PBB in some countries is a thực hiện nhiều nỗ lực đổi mới mô necessary task. The main objective of this article is to provide hình lập dự toán ngân sách theo specific steps of those nations, thereby drawing some meaning- định hướng kết quả hoạt động, ful lessons for the public sector in Vietnam that can be applied nhưng vẫn chưa đạt được mục tiêu PBB in next time. đổi mới. Trong phạm vi bài viết, Keywords: public sector reform, budgeting reform, Perform- tác giả mô tả kinh nghiệm triển ance-based budgeting. khai áp dụng mô hình PBB tại một số quốc gia trên thế giới, những thành công và bài học rút ra nhằm giúp cho quá trình đổi mới mô hình lập dự toán ngân sách của Việt Nam có những bước tiến trong tương lai. * Khoa Kế toán, Trường Đại học Kinh tế TP. HCM Tạp chí Kế toán & Kiểm toán số tháng 8/2019 27 Nghiên cứu trao đổi Kinh nghiệm áp dụng mô thất bại khi lấy kết quả hoạt động chiến lược quản lý theo kết quả hình PBB tại một số quốc gia làm yếu tố quan trọng trong việc ra hoạt động chung. Kinh nghiệm của Hoa Kỳ quyết định ngân sách, vì sự hạn chế Có rất nhiều vấn đề trong việc Chính phủ Hoa Kỳ theo đuổi sử dụng thông tin kết quả hoạt thực hiện các hệ thống PBB, chẳng cách tiếp cận phân bổ nguồn lực động của Đại hội đồng (Shah & hạn như việc đo lường “tác động theo định hướng kết quả hoạt động Shen, 2007) và vẫn dùng nhiều yêu xã hội” là rất khó. Bên cạnh đó, rất trong nhiều thập kỷ qua. Những nỗ cầu chi tiết theo khoản mục. khó để gán chi phí đầu vào cho lực trong thập niên 1960 và 1970 Sau đó, làn sóng phát triển thứ đầu ra và thường không thể gán với hệ thống lập dự toán theo hai của PBB với được thúc đẩy bởi chi phí đầu ra cho kết quả đầu ra chương trình, kế hoạch (Program, một số lợi thế thực tiễn: Thứ nhất, (Pallot và Ball 1996). Ngoài ra, do Planning and Budgeting System - trong làn sóng thứ hai, có nhiều chi số lượng thông tin mà người ra PPBS), Quản lý theo các mục tiêu tiết hơn về đo lường kết quả hoạt quyết định có thể hiểu và sử dụng (Management by Objectives động; thứ hai, việc tăng cường sử được rất hạn chế, đòi hỏi Quốc hội MBO) và Dự toán ngân sách trên dụng công nghệ máy tính và ứng và các ủy ban phải có đủ những kỹ cơ sở số 0 (Zero-Based Budgeting dụng trong quản lý giúp xử lý năng, thời gia ...