lịch sử thế giới (tập 2): phần 2

lịch sử thế giới (tập 2) - phần 2 gồm có những nội dung chính sau: văn minh tây phương trong thời kì đại trung cổ, chiến tranh trăm năm, trung hoa từ ngũ đại đến nguyên. mời các bạn cùng tìm hiểu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
lịch sử thế giới (tập 2): phần 2Lõch Sûã Thïë GiúáiCHÛÚNG XVÙN MINH TÊY PHÛÚNG TRONGTHÚÂI KÒ ÀAÅI TRUNG CÖÍ1. Nöng nghiïåp: sinh hoaåt nöng dên.2. Cöng nghïå: sinh hoaåt cöng nhên vaâ caách töí chûáctrong ngaânh thuã cöng.3. Thûúng nghiïåp phaát triïín – Uy thïë caác thûúngnghiïåp àöìng minh – Caác cú súã thûúng maäi Bùæc Êu vaâÀõa Trung Haãi.4. Thaânh thõ trong thúâi Trung cöí.5. Àúâi söëng caác vûúng giaã vaâ phuá haâo.6. Àúâi söëng tinh thêìn cuãa xaä höåi – giaáo duåc, hoåcthuêåt, vùn nghïå, kiïën truác.7. Nghïå thuêåt kiïën truác: nghïå thuêåt “roman” vaâ nghïåthuêåt “gothique”.8. Tònh hònh vùn nghïå caác xûá lên cêån Phaáp, Anh,Àûác, YÁ, Y Pha Nho.68Nguyïîn Hiïën Lï - Thiïn Giang1. Tûâ thïë kó 11 trúã vïì trûúác, àúâi söëng kinh tïë coân thölêåu, lêëy nöng nghiïåp laâm cùn baãn; nöng nghiïåp cuäng coânlaåc hêåu, khöng nuöi nöíi dên chuáng.Àêët àai cuãa laänh chuáa maâ ta goåi chung laâ thaái àõa göìmcoá hai phêìn: möåt phêìn laänh chuáa giûä vaâ bùæt nöng nö caây:möåt phêìn nhûúâng laåi cho nöng dên tûå do laâm àïí traã thuïë.Ngoaâi viïåc ruöång nûúng, ngûúâi ta coân laâm caác thûá àöì duângtaåi chöî: y phuåc, duång cuå. Kinh tïë coá tñnh caách caá nhên, tûåtuác vaâ tûå nhiïn.Nhûng dêìn dêìn coá leä vò naån cûúáp giêåt do ngûúâi Normand gêy ra khi hoå àïën xêm lêën, maâ nöng dên tuå hoåp laåichung quanh thaânh trò laänh chuáa hoùåc caác tu viïån. Mûåcsöëng cuãa hoå rêët thêëp vò duång cuå sinh saãn coân thö sú, söësaãn xuêët khöng kõp vúái nhu cêìu. Phên tro laåi khöng àuã.Möåt nùm tröìng tóa, hoå phaãi cho àêët nghó hai nùm. Söë huïlúåi phaãi suåt nhiïìu lùæm.Àïën thïë kó 12, dên söë tùng lïn. Laänh chuáa caãi thiïånàiïìu kiïån laâm viïåc àïí khuyïën khñch dên lao àöång khaikhêín múã thïm àêët múái. Nhûäng àêët àai bêëy lêu boã hoangbiïën thaânh àêët phò nhiïu. Nghïì chùn nuöi phaát triïín suácvêåt thïm nhiïìu. Giai cêëp quñ töåc thêëy rùçng nöng dên caângàûúåc no àuã thò caâng laâm viïåc àùæc lûåc nïn hoå cuäng núái tayhún trûúác.2. Kô nghïå phaát triïín cuâng möåt mûåc nhû nöng nghiïåp.Thúå thuã cöng qui tuå vïì caác thaânh thõ. Hoå khöng coân laâmnhûäng cöng viïåc baáo taåp maâ chuyïn möîi ngûúâi möåt nghïì,nghïì naâo theo nghïì nêëy. Àïí binh vûåc quyïìn lúåi cho nhau,69Lõch Sûã Thïë Giúáihoå töí chûác thaânh höåi, thaânh phûúâng (corporation) göìm caãthúå vaâ chuã. Ngûúâi chó huy phûúâng laâ möåt giaám àõnh coátuyïn thïå vúái phêån sûå phên xûã höåi viïn khi xaãy ra xungàöåt, àùåt qui luêåt haån àõnh cöng viïåc laâm vaâ phaåt vaå nhûängngûúâi khöng tuên theo qui luêåt êëy.Ai muöën laâm thúå phaãi coá chûn trong phûúâng. Ai muöëngia nhêåp phûúâng phaãi têåp sûå möåt thúâi gian tûâ ba túái mûúâihai nùm, tuây theo nghïì. Thúå coá thïí thaânh chuã, nïëu àûúåcngûúâi chó huy phûúâng chêëp thuêån vaâ phaãi chõu sûå thi haåchvïì lñ thuyïët lêîn thûåc haânh. Vïì thûåc haânh ngûúâi thúå êëy phaãilaâm möåt moán àöì thêåt tinh xaão thuöåc nghïì mònh goåi moánàöì kheáo (chef-d’oeuvre). Giûäa chuã vaâ thúå khöng coá gò laâcaách biïåt lùæm; hoå cuâng laâm viïåc trong möåt xûúãng vaâ söëngmöåt caãnh söëng tûúng túå.Möîi xûúãng hoåp tûâng nhoám böën nùm ngûúâi. Xûúãng êëyàöìng thúâi cuäng laâ tiïåm baán haâng. Laâm xong moán naâo hoåbaán ngay moán êëy. Coá khi khaách mua àïën taåi chöî xem hoålaâm vaâ chûåc àïí lêëy haâng. Moán naâo chûa baán àûúåc thò hoåchûng baây ngay taåi chöî laâm viïåc. Thò giúâ laâm viïåc khöngnhêët àõnh, thûúâng thò tûâ mùåt trúâi moåc túái mùåt trúâi lùån.Caác ngaânh thuã cöng hoåp laåi thaânh phûúâng hay thaânhàûúâng phöë. Búãi vêåy ngaây nay coá nhûäng àûúâng coân giûä laåitïn ngaânh thuã cöng(1).(1) Nhû úã bïn Phaáp coá àûúâng phöë goåi laâ rue des Boucherons (phöëhaâng thõt) d.s. Tisserands (phöë thúå dïåt) des Orfeâvres (phöë thúå baåcv.v…) nhû úã Haâ Nöåi coá phöë haâng loång, haâng tröëng, haâng buöìm,haâng àöìng v.v….70Nguyïîn Hiïën Lï - Thiïn GiangSûå caånh tranh giûäa phûúâng cuäng thûúâng xaãy ra lùæm.Vò binh vûåc quyïìn lúåi, tiïåm thúå may kiïån tiïåm baán àöì cuätaåi sao laåi baán quêìn aáo múái. Ngay trong möåt phûúâng giûäachuã vaâ thúå baån cuäng thûúâng coá sûå xñch mñch; chuã hay laâmkhoá thúå trong luác thi haåch àïí thúå khöng thïí trúã thaânh chuãàûúåc maâ caånh tranh vúái mònh. Qui luêåt haån àõnh sûå chïëtaåo tó mó quaá laâm cho oác saáng kiïën cuãa thúå khoá múã mang.3. Súã dô nöng nghiïåp vaâ cöng nghïå phaát triïín àûúåc laânhúâ thûúng maäi phaát triïín. Trûúác thïë kó 12 tònh traång thûúngmaäi rêët àònh trïå. Ngûúâi thúå laâm ra moán haâng naâo thò baánngay taåi chöî. Nghïì tiïíu thûúng chûa coá. Thûúng nhên ài túáicaác xûá xa, mua vaâ baán caác saãn phêím laå, quñ hoùåc nguyïnliïåu cêìn thiïët cho kô nghïå. Nhûng caách thûác buön baán êëycuäng khöng àuã àiïìu kiïån múã mang. Àûúâng giao thöng àaähiïëm maâ giùåc giaä laåi nhiïìu. Thûúng nhên qua laåi àõa phêåncaác laänh chuáa phaãi traã thuïë rêët cao, tiïìn tïå tûâ nû ...