Logic học và Pháp Luật (phần 3)

Ông Đinh Văn Quế, Chánh Toà hình sự TAND tối cao: Hoàn toàn được! Sau khi TAND TP.HCM phạt tử hình “trùm đất” Phạm Thị Tuyết Lan với nhận định bị cáo là người chủ mưu tham ô tài sản, nhiều bạn đọc thắc mắc: Chủ thể của tội này phải là người có chức vụ, quyền hạn, tài sản tham ô phải do người đó nắm giữ, còn bị cáo là dân thường, sao lại có thể chủ mưu được? Đây là vấn đề pháp lí thú vị, chúng tôi xin giới thiệu một số quan điểm của...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Logic học và Pháp Luật (phần 3) Logic học và Pháp Luật (phần 3)Vụ tiêu cực đất đai ở Gò Vấp: Dân thường chủ mưu tham ô, được không?(11:29, 09/02/2007)Ông Đinh Văn Quế, Chánh Toà hình sự TAND tối cao: Hoàn toàn được!Sau khi TAND TP.HCM phạt tử hình “trùm đất” Phạm Thị Tuyết Lan với nhậnđịnh bị cáo là người chủ mưu tham ô tài sản, nhiều bạn đọc thắc mắc: Chủ thể củatội này phải là người có chức vụ, quyền hạn, tài sản tham ô phải do người đó nắmgiữ, còn bị cáo là dân thường, sao lại có thể chủ mưu được?Đây là vấn đề pháp lí thú vị, chúng tôi xin giới thiệu một số quan điểm của cácchuyên gia pháp luật.Tiến sĩ Chu Hải Thanh, Phó Giám đốc Học viện T ư pháp: Người xúi giục thìhợp lí hơn!Theo luật, chủ thể tội tham ô phải là người có chức vụ, quyền hạn và có tráchnhiệm đối với tài sản mà họ chiếm đoạt. Tuy nhiên, nếu việc phạm tội này có tổchức thì vẫn có người không có quyền hạn, chức vụ bị truy cứu trách nhiệm h ìnhsự với vai trò đồng phạm. Ngoài vai trò là người thực hành (thực hiện việc chiếmđoạt tài sản) thì những vai trò khác như người tổ chức, người xúi giục, người giúpsức đều có thể do người dân thực hiện.Riêng ở vụ án này, bà Lan bị kết tội tham ô là đúng người, đúng tội nhưng với vaitrò tổ chức thì cần xem lại. Trước hết, người tổ chức phải là người chủ mưu, cầmđầu, chỉ huy việc thực hiện tội phạm. Bà Lan có thể chỉ huy được các quan chứckhông? Bà Lan chỉ có thể dụ dỗ, thúc đẩy các quan chức này chứ không có khảnăng quyết định việc thực hiện tội phạm. Do đó, vai trò của bà chỉ dừng lại làngười xúi giục thì hợp lí hơn.Luật sư Lê Văn Bình, Đoàn Luật sư TP.HCM: Mờ nhạt vai trò tổ chứcviệc định tội bà Lan tham ô là hoàn toàn đúng nhưng về vai trò tổ chức thì chưađược rõ. Người bình thường không có khả năng điều khiển được cán bộ, côngchức chứ chưa nói tới việc chỉ vẽ cho “các quan” phạm tội. Đành rằng về pháp lí,người dân có thể phạm tội tham ô với vai trò là tổ chức nhưng trong thực tiễn, họcó thể chỉ đạo một chủ tịch quận nổi không? Để thể hiện rõ vai trò này, ngườiphạm tội phải có những hành vi như khởi xướng việc phạm tội, điều khiển, đônđốc thúc đẩy những đồng phạm khác thực hiện tội phạm… Nếu chứng minh đ ượcnhững điều này mới có thể làm rõ vai trò tổ chức của bà Lan.Luật sư Trần Vũ Hải, Công ty Luật Hà Nội: Sẽ tạo ra một tiền lệ xấu…Có thể khẳng định bản án đối với bà Lan là án tử hình hiếm hoi trên thế giới dànhcho một phụ nữ kinh doanh. Bản án này ra đời sẽ gây hệ luỵ rất lớn, tạo một tiền lệxấu cho toà án, cho pháp luật.Bà Lan là người kinh doanh, bán đất cho một công ty nh à nước, được lãi. Bản chấtsự việc là thế. Bà mua đất, gom đất và bán lại cho những người khác. Bản chất củakinh doanh là hoạt động mua đi, bán lại, ở đâu cũng vậy. Thậm chí việc kinhdoanh ăn lãi gấp hai, gấp ba cũng không có gì đáng ngạc nhiên cả. Nếu nói là mócnối thì chẳng có gì là móc nối ở đâycả. Kinh doanh thì phải giao dịch. Giao dịchthì phải giao dịch với giám đốc, phó giám đốc, làm sao giao dịch với người khácđược. Không thể quy kết bà Lan phạm tội tham ô. Bà Lan bản chất là nhà kinhdoanh có thu lời. Nếu kinh doanh chưa có đăng kí mà theo luật cần giấy phép thìđó là kinh doanh trái phép. Nếu bà Lan có lợi nhuận lớn không đóng thuế là tộitrốn thuế.Chủ thể của tội tham ô chưa chắc đã cần phải là người có chức vụ, quyền hạnnhưng theo nguyên tắc, bất cứ một việc gì suy diễn đều phải theo hướng có lợi chobị can, bị cáo. Trong trường hợp này, bà Lan lại không phải là người có mục đíchtham ô mà chỉ là người kinh doanh, “bán” đất cho một công ty nhà nước, được lãi,vậy thôi!Luật sư Trịnh Thanh, Văn phòng Luật sư người nghèo: Người nước ngoàicũng chủ mưu đượcThường thì người có chức vụ, quyền hạn là chủ mưu trong các vụ tham ô, bởingoài quyền hành họ còn được giao nhiệm vụ quản lí tài sản nhà nước. Song cũngcó nhiều trường hợp người có chức vụ, quyền hạn do nhiều nguyên nhân như nhậnthức pháp luật, hoàn cảnh khó khăn, lệ thuộc nên dã chấp nhận vai trò thứ yếu; lạicó trường hợp người dân thường nhưng “tinh vi” hơn dẫn dắt được “người nhànước” và trở thành chủ mưu.Về lí luận, theo cách hiểu truyền thống hiện nay thì người chủ mưu là người đề ra,vạch ra, chỉ đạo một mưu mô tội phạm nào đó hoặc khởi xướng, rủ rê, lôi kéo,phân công, điều khiển các đồng phạm khác. Từ định nghĩa này, hoàn toàn có thểkhẳng định trong án tham ô, nếu một người hội đủ dấu hiệu nói trên thì có thểkhẳng định người đó là chủ mưu, bất kể có chức vụ, quyền hạn hay là dân thường.Tóm lại, chỉ cần xác định được người thực hành phải có chức vụ, quyền hạn, cònngười chủ mưu, người giúp sức, người xúi giục không nhất thiết phải có yếu tốnày. Thậm chí nếu ta không có biện pháp ngăn ngừa hiệu quả th ì không chỉ có dânthường mà cả Việt kiều, người nước ngoài… cũng có thể trở thành người chủ mưutrong án tham ô! Bài học ở một số nước có ...