Lối thoát nào cho hiểm họa kháng thuốc ?

Sự ra đời của các loại thuốc kháng khuẩn và kháng sinh từng được biết đến như một thành tựu vĩ đại của y học. Những viên thuốc bé nhỏ đã giúp con người chống lại mọi bệnh tật do vi khuẩn gây ra và làm giảm tỉ lệ tử vong cho người bệnh. Song, do bản năng sinh tồn, vi khuẩn luôn tìm mọi cách biến đổi để trở nên kháng thuốc. Cuộc chiến giữa vi khuẩn và con người phần thắng đang nghiêng về phía các loại khuẩn kháng thuốc khi mà thời đại của thuốc kháng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lối thoát nào cho hiểm họa kháng thuốc ? Lối thoát nào cho hiểm họa kháng thuốc ?Sự ra đời của các loại thuốc kháng khuẩn và kháng sinhtừng được biết đến như một thành tựu vĩ đại của y học.Những viên thuốc bé nhỏ đã giúp con người chống lại mọibệnh tật do vi khuẩn gây ra và làm giảm tỉ lệ tử vong chongười bệnh. Song, do bản năng sinh tồn, vi khuẩn luôn tìmmọi cách biến đổi để trở nên kháng thuốc. Cuộc chiến giữavi khuẩn và con người phần thắng đang nghiêng về phíacác loại khuẩn kháng thuốc khi mà thời đại của thuốckháng sinh đang dần khép lại.Khuẩn kháng thuốc - Hiểm họa được báo trướcTheo cảnh báo của Tổ chức Y tế Thế giới - WHO, tìnhtrạng lạm dụng thuốc kháng sinh trong nhiều năm qua đãgây ra một hậu quả đáng buồn, đó là việc một trong nhữngloại thuốc công hiệu nhất trong điều trị bệnh đang dần bị vôhiệu hoá. Penicillin - một trong những loại kháng sinhmạnh nhất ra đời vào năm 1940 - đang dần trở nên vô dụngkhi các nhà khoa học Mỹ phát hiện ra rằng: beta -lactamase (một loại enzyme do vi khuẩn tiết ra) có thể pháhủy cấu trúc của penicillin và vô hiệu hoá tác dụng của loạithuốc kháng khuẩn đang ngày càng phát triển và chiếm ưuthế. Hầu hết các loại vi khuẩn đã tự biến đổi và có chứa cácenzyme beta - lactamase.Quá trình kháng thuốc của vi khuẩn gây bệnh đã âm thầmdiễn ra, và trong vòng không đầy một thập kỷ nữa, thế giớisẽ lâm vào cuộc khủng hoảng nghiêm trọng khi mà các loạithuốc kháng sinh mạnh nhất không còn tác dụng với vikhuẩn.Chỉ tính riêng trong năm 2010, tình trạng vi khuẩn khángthuốc đã gây ra 25.000 ca tử vong tại châu Âu. Lạm dụng kháng sinh góp phần gây nên tình trạng khuẩn kháng thuốc.Sự xuất hiện ngày càng nhiều loại vi khuẩn biến đổiTrong những năm cuối thế kỷ 20, đầu thế kỷ 21, thế giới đãchứng kiến sự gia tăng của nhiều căn bệnh lạ đi kèm theonó là sự biến đổi không ngừng của các loại vi khuẩn, virutgây bệnh. Một trong những chủng virut biến đổi đáng sợnhất được biết đến là virut cúm. Sự ra đời của nhiều chủngvirut mới - kết quả của quá trình biến đổi không ngừng - đãkhiến cho công cuộc nghiên cứu, bào chế thuốc điều trị rơivào tình cảnh lao đao. Năm 2008, trong một ca chữa trị chomột bệnh nhân 59 tuổi người Thụy Điển bị nhiễm khuẩn ởBệnh viện New Delhi, các nhà khoa học đã tình cờ pháthiện ra một dòng vi khuẩn mới có sức kháng chịu mạnh bấtthường có tên gọi Klebsiella Pneumoniae. Sau phát hiệnnày thế giới đã được cảnh báo về sự nguy hiểm của tìnhtrạng vi khuẩn kháng thuốc. Khác với các dòng khuẩntrước đây từng được biết đến, những vi khuẩn kháng thuốcmới được phát hiện đều rất mạnh và có thể đánh bại bất kỳloại thuốc kháng sinh nào mạnh nhất từ trước đến nay.Điều đáng lo ngại hơn khi các nhà khoa học lấy mẫu gencủa khuẩn Klebsiella Pneumoniae đem xét nghiệm và pháthiện ra rằng: một chuỗi nhỏ DNA của loại khuẩn này có thểdễ dàng trao đổi giữa các loại khuẩn khác nhau, làm giatăng khả năng biến đổi của vi khuẩn. Điều đó có nghĩa làmột khi bị nhiễm khuẩn Klebsiella Pneumoniae, bệnh nhâncũng có thể dễ dàng bị nhiễm thêm nhiều loại khuẩn khác.Trong các loại khuẩn mạnh nhất đã được phát hiện tại NewDelhi, hầu hết đều có chứa dòng enzyme metallo - beta -lactamase (NDM - 1). Dòng enzyme vi khuẩn này đã pháttriển mạnh và xuất hiện tại hơn 16 quốc gia khác trên khắpthế giới, bao gồm cả nước Anh. Hầu hết các nhóm khuẩncó mang NDM - 1 đều đã kháng thuốc. Một nghiên cứuđược công bố trên chuyên mục bệnh dịch của tờ tạp chíLancet cũng cho biết: tình trạng khuẩn biến đổi và khángthuốc đã lan ra 14 nhóm khuẩn khác nhau trên thế giới,trong đó bao gồm cả nhóm khuẩn gây bệnh lỵ và dịch tả.Viện y học Mỹ gọi tình trạng kháng thuốc của vi khuẩn làthảm hoạ đối với môi trường và sức khoẻ cộng đồng. Trongkhi đó, WHO coi sự gia tăng của NDM - 1 là viễn cảnh đentối của nhân loại khi thuốc kháng sinh không còn tác dụng.Cuộc tìm kiếm một sự thay thếKhi thuốc kháng sinh không còn là vũ khí hiệu quả trongcuộc chiến chống lại sự tấn công của vi khuẩn, thế giớibuộc phải tìm kiếm một sự thay thế mới. Trong khi chờ đợisự ra đời của các loại thuốc kháng sinh mới (dự tính trongvòng 10 - 20 năm nữa), một số hãng cung cấp dược phẩmsẽ cung cấp một số thuốc điều trị thay thế. Và vaccin đượcxem là lựa chọn thay thế số một. Tuy nhiên chương trìnhvaccin cũng đang phải đối mặt với rất nhiều thử thách. Mộtsố nghiên cứu khoa học tập trung vào việc tạo ra chủngvirút thuần chủng có khả năng tấn công các vi khuẩn gâybệnh. Phương pháp này có tên gọi là liệu pháp thể thựckhuẩn (phage therapy) và đang được nghiên cứu tại một sốnước phát triển trên thế giới. Ngoài ra, một số nghiên cứuvề việc sử dụng tia phun khí argon đã được ion hoá vào cácvết thương bị nhiễm khuẩn bên ngoài cũng cho thấy có khảnăng được ứng dụng trong tương lai ...