Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Quan hệ thương mại hàng hóa giữa Việt Nam với một số nước ASEAN phát triển

Mục tiêu nghiên cứu của luận án là làm rõ thực trạng quan hệ thương mại hàng hóa hai chiều giữa Việt Nam với một số nước ASEAN phát triển trong thời gian qua; trên cơ sở đó, luận án đưa ra một số hàm ý chính sách cho việc điều chỉnh chính sách thương mại của Việt Nam trong thời gian tới.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Quan hệ thương mại hàng hóa giữa Việt Nam với một số nước ASEAN phát triển VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN THỊ HỒNG TÂM QUAN HỆ THƯƠNG MẠI HÀNG HÓA GIỮA VIỆT NAM VỚI MỘT SỐ NƯỚC ASEAN PHÁT TRIỂN Chuyên ngành: Kinh tế chính trị Mã số: 62.31.01.01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. Bùi Quang Tuấn 2. PGS.TS. Chu Đức Dũng Ngu yễn A Hà Nội - 2016 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các số liệu nêu ra và trích dẫn trong luận án là trung thực. Toàn bộ kết quả nghiên cứu của luận án chưa từng được công bố trong bất cứ công trình nào khác. TÁC GIẢ LUẬN ÁN Nguyễn Thị Hồng Tâm iii MỤC LỤC MỞ ĐẦU 1 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU TRONG VÀ NGOÀI NƯỚC CÓ CHỦ ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 5 1.1. Nghiên cứu trong nước 5 1.1.1. Nhóm 1: Các công trình khoa học nghiên cứu về quan hệ nói chung và thương mại Việt Nam - ASEAN nói riêng 5 1.1.2. Nhóm 2: Về nghiên cứu thương mại hàng hóa giữa Việt Nam và các nước phát triển trong khu vực ASEAN 12 1.2. Nghiên cứu nước ngoài 14 1.3. Đánh giá chung 16 KHUNG PHÂN TÍCH VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 18 CHƯƠNG 2: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUAN HỆ THƯƠNG MẠI HÀNG HÓA QUỐC TẾ 19 2.1. Một số khái niệm cơ bản 19 2.1.1. Khái niệm về thương mại quốc tế 19 2.1.2. Khái niệm thương mại hàng hóa, cơ cấu thương mại hàng hóa 19 2.1.3. Phân loại cơ cấu trong quan hệ thương mại hàng hóa quốc tế 22 2.2. Một số lý thuyết về thương mại quốc tế 23 2.2.1. Lý thuyết thương mại quốc tế cổ điển và tân cổ điển 23 2.2.2. Lý thuyết thương mại hiện đại 28 2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến thương mại quốc tế 34 2.3.1. Lợi thế so sánh của mỗi nước 34 2.3.2. Chính sách thương mại 35 2.3.3. Nỗ lực của doanh nghiệp 36 2.3.4. Điều kiện và trình độ phát triển kinh tế xã hội của mỗi nước 37 2.3.5. Vị trí địa lý 37 iv 2.3.6. Đầu tư trực tiếp nước ngoài 38 2.4. Các tiêu chí đánh giá dòng thương mại hàng hóa quốc tế 39 2.5. Thực tiễn về thương mại hàng hóa quốc tế 40 2.5.1. Kinh nghiệm của Hàn Quốc 40 2.5.2. Kinh nghiệm của Trung Quốc 40 CHƯƠNG 3. THỰC TRẠNG QUAN HỆ THƯƠNG MẠI HÀNG HÓA GIỮA VIỆT NAM VỚI 4 NƯỚC ASEAN PHÁT TRIỂN 44 3.1. Bức tranh chung về xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam với thế giới và với các nước ASEAN 44 3.1.1. Xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam với thế giới 45 3.1.2. Kim ngạch và chủng loại hàng hóa xuất nhập khẩu Việt Nam với ASEAN 50 3.1.3. Thị trường xuất, nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam với ASEAN 55 3.2. Động thái thương mại hàng hóa giữa Việt Nam với 4 nước ASEAN phát triển (Thái Lan, Singapore, Malaysia, Indonesia) 56 3.2.1. Bức tranh chung về thương mại hàng hóa giữa Việt Nam với 4 nước ASEAN phát triển 56 3.2.2. Thương mại hàng hóa giữa Việt Nam với Singapore 60 3.2.3. Thương mại hàng hóa giữa Việt Nam với Thái Lan 66 3.2.4. Thương mại hàng hóa giữa Việt Nam và Indonesia 73 3.2.5. Thương mại hàng hóa giữa Việt Nam và Malaysia 81 3.3. Đánh giá quan hệ thương mại hàng hóa giữa Việt Nam với ASEAN nói chung và 4 nước ASEAN phát triển nói riêng 89 3.3.1. Đánh giá quan hệ thương mại hàng hóa giữa Việt Nam với ASEAN 89 3.3.2. Đánh giá quan hệ thương mại hàng hóa giữa Việt Nam với 4 nước ASEAN phát triển 93 3.3.3. Một số hạn chế trong quan hệ thương mại hàng hóa giữa Việt Nam với các nước ASEAN phát triển nhìn từ góc độ của Việt Nam 93 CHƯƠNG 4. GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY PHÁT TRIỂN QUAN HỆ THƯƠNG MẠI HÀNG HÓA GIỮA VIỆT NAM VỚI 4 NƯỚC ASEAN PHÁT TRIỂN 99 v 4.1. Bối cảnh thế giới và trong nước có tác động đến quan hệ thương mại hàng hóa của Việt Nam với các nước ASEAN phát triển 99 4.1.1. Bối cảnh kinh tế thế giới ...