Luận án Tiến sĩ Ngữ văn: Sự tiếp biến Nho giáo ở Việt Nam qua tục ngữ, ca dao – Dân ca người Việt

Đề tài tập trung vào các phạm trù Nho giáo xuất hiện nổi bật trong mảng văn vần dân gian, công trình xác định nội hàm Nho giáo của từng phạm trù, chỉ ra đâu là tiếp, đâu là biến qua đó xác định cụ thể giá trị tích cực và tiêu cực mà tư tưởng Nho giáo tác động vào đời sống văn hóa người Việt, đồng thời làm rõ thái độ của người Việt đối với tư tưởng Nho giáo nói riêng, văn hóa ngoại lai nói chung.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án Tiến sĩ Ngữ văn: Sự tiếp biến Nho giáo ở Việt Nam qua tục ngữ, ca dao – Dân ca người Việt ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP. HỒ CHÍ MINH TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ---------- Nguyễn Thị Kim PhượngSỰ TIẾP BIẾN NHO GIÁO Ở VIỆT NAM QUA TỤC NGỮ, CA DAO – DÂN CA NGƢỜI VIỆT LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - 2014 ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP. HỒ CHÍ MINH TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ---------- Nguyễn Thị Kim Phượng SỰ TIẾP BIẾN NHO GIÁO Ở VIỆT NAM QUA TỤC NGỮ, CA DAO – DÂN CA NGƢỜI VIỆT Chuyên ngành: Văn học Việt Nam Mã số: 62.22.34.01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂNNgười hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Lê GiangPhản biện độc lập: 1. PGS. TS. Nguyễn Hữu Sơn 2. PGS. TS. Nguyễn Thành ThiPhản biện 1: PGS. TS. Đoàn Thị Thu VânPhản biện 2: PGS. TS. Nguyễn Công LýPhản biện 3: TS. Hồ Quốc Hùng THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - 2014 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận án Sự tiếp biến Nho giáo ở Việt Nam qua tục ngữ,ca dao – dân ca người Việt là công trình nghiên cứu của riêng tôi, không có sựtrùng lắp, sao chép của bất cứ đề tài luận án hay công trình nghiên cứu nào của cáctác giả khác. Tác giả luận án Nguyễn Thị Kim Phượng LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành được công trình khoa học này, ngoài sự nỗ lực của bản thânchúng tôi còn nhận được sự giúp đỡ, những góp ý khoa học, những lời chia sẻ,động viên chân thành của quý vị Giáo sư, Tiến sĩ, Thầy cô giáo, đồng nghiệp và bạnhữu… Chúng tôi xin trân trọng gởi lời cảm ơn đến: - PGS. TS. Lê Giang, người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ, động viên chúng tôi trong suốt sáu năm qua. - Quý vị GS, PGS, TS trong tiểu ban chấm chuyên đề, Hội đồng chấm luận án cấp Đơn vị chuyên môn, cán bộ phản biện độc lập và Hội đồng chấm luận án tiến sĩ cấp Cơ sở đào tạo, Quý vị đã có những góp ý khoa học thẳng thắn và đầy trách nhiệm, giúp chúng tôi nhận diện nhiều vấn đề, đưa công trình đạt đến kết quả khoa học nhất định. - Ban chủ nhiệm, quý Thầy, Cô, bạn bè, đồng nghiệp Khoa Việt Nam học, trường ĐHKHXH & NV TPHCM, những người đã tạo mọi điều kiện, sẵn sàng giúp đỡ, chia sẻ, động viên chúng tôi khi chúng tôi gặp khó khăn. - Ban giám đốc, anh chị em nhân viên thư viện Khoa học Tổng hợp TPHCM, thư viện trường ĐHKHXH & NV TPHCM, những người đã giúp đỡ chúng tôi rất nhiều trong việc tra cứu, tìm kiếm tài liệu để hoàn thành công trình này. MỤC LỤC ------ Trang DẪN NHẬP1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI……………………………..…………………...……….12. LỊCH SỬ VẤN ĐỀ…………………………………..…………………………...33. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU……………………………….124. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU……………………………………………145. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN………………………………156. CẤU TRÚC LUẬN ÁN…………………………………………………..15 NỘI DUNGChương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG…………………………………………181.1. Vấn đề tiếp biến văn hóa………………………………………….………181.2. Nguyên nhân dẫn đến sự thâm nhập của Nho giáo vào đời sống văn hóa tầng lớp bình dân Việt……………………………………………………..251.2.1. Tổ chức nhà nước………………………………………………………….271.2.2. Luật pháp………………………………………………………………….311.2.3. Giáo dục……………………………………………………………….…391.2.4. Văn học – Nghệ thuật……………………………………………………461.3. Nho giáo và tục ngữ, ca dao – dân ca người Việt……………………….51Chương 2: SỰ TIẾP BIẾN CÁC PHẠM TRÙ ĐẠO VÀ THIÊN MỆNH TRONG TỤC NGỮ, CA DAO – DÂN CA NGƢỜI VIỆT……………..642.1. Phạm trù Đạo…………………………………………………………….…642.1.1. Đạo trong kinh điển……………………………………………………….642.1.2. Đạo Nho giáo…………………………………………………………..…662.1.3. Đạo trong tục ngữ, ca dao – dân ca người Việt…………………………682.2. Phạm trù Thiên mệnh…………………………………………….……….792.2.1. Thiên mệnh trong kinh điển………………………………………………792.2.2. Thiên mệnh trong tục ngữ, ca dao – dân ca người Việt…………………86Chương 3: SỰ TIẾP BIẾN CÁC PHẠM TRÙ TRUNG – HIẾU, NHÂN –NGHĨA TRONG TỤC NGỮ, CA DAO – DÂN CA NGƢỜI VIỆT………….1003.1. Cặp phạm trù Trung – Hiếu…………………………………………..….1003.1.1. Trung………………………………………………………………..……1003.1.2. Hiếu……………………………………………………………………….1093.1.3. Sự kết hợp Trung Hiếu (Hiếu Trung)…………………………………… 1303.1.4. Trung, Hiếu đối sánh với Tình……………………………………….….1343.2. Cặp phạm trù Nhân – Nghĩa (Nghĩa – Nhân) ………………….………1373.2.1. Nhân………………………………………………………………………1373.2.2. Nghĩa………………………………………………………………….…1453.2.3. Sự kết hợp Nhân Nghĩa (Nghĩa Nhân) …………………………………163Chương 4: SỰ TIẾP BIẾN CÁC PHẠM TRÙ TIẾT TRINH, TA ...