Luận án Tiến sĩ Triết học: Phát huy vai trò của văn hóa trong phát triển kinh tế - xã hội ở Tây Bắc hiện nay

Luận án Tiến sĩ Triết học "Phát huy vai trò của văn hóa trong phát triển kinh tế - xã hội ở Tây Bắc hiện nay" trình bày các nội dung chính sau: Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài và xác định những vấn đề luận án cần tiếp tục nghiên cứu; phân tích làm rõ lý luận về phát huy vai trò của VH trong phát triển KT - XH ở Tây Bắc hiện nay;... Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án Tiến sĩ Triết học: Phát huy vai trò của văn hóa trong phát triển kinh tế - xã hội ở Tây Bắc hiện nayBỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN TRẦN THỊ PHƯƠNG NGAPHÁT HUY VAI TRÒ CỦA VĂN HÓA TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI Ở TÂY BẮC HIỆN NAY NGÀNH: TRIẾT HỌC MÃ SỐ: 92 29 001 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ TRIẾT HỌC HÀ NỘI - 2024 LUẬN ÁN ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀNNgười hướng dẫn khoa học: 1. PGS,TS. Nguyễn Anh Tuấn 2. PGS,TS. Trần Hải Minh Phản biện 1: ………………………………………… ………………………………………… Phản biện 2: ………………………………………… ………………………………………… Phản biện 3: ………………………………………… ………………………………………… Luận án được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Học viện tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Một trong những yếu tố căn bản để nhận diện và định vị một dân tộc chính là vănhóa (VH) của dân tộc ấy. Bởi lẽ, VH hiện hữu trong mọi hoạt động cá nhân và xã hội,thẩm thấu trong nhân cách con người, hiện diện trong lịch sử phát triển của cộng đồng.Trong mối quan hệ với các vấn đề kinh tế - xã hội (KT - XH), VH không chỉ là nguồnđộng lực tinh thần khi tham gia kiến tạo các tố chất của con người, điều chỉnh các quan hệứng xử giữa người với người và thiết lập môi trường chính trị - xã hội ổn định; mà còn lànguồn động lực vật chất trực tiếp mang lại những lợi ích KT - XH to lớn khi được khaithác, kích hoạt đúng. Dù nhìn từ góc độ nào, VH cũng đóng vai trò quan trọng, trở thànhnền tảng tinh thần, sức mạnh nội sinh, là quyền lực mềm đảm bảo sự phát triển bền vữngcủa quốc gia. Từ thực tiễn lịch sử dân tộc và bài học kinh nghiệm của các quốc gia khác, Đảng vàNhà nước ta đã từng bước nhận thức rõ hơn sức mạnh của VH dân tộc. Trong công cuộcđổi mới đất nước, VH từ chỗ chỉ được coi là yếu tố động lực bên ngoài đến nay đã đượcxác định vững chắc là yếu tố nội sinh bên trong thúc đẩy các lĩnh vực đời sống xã hội kháccùng phát triển; bên cạnh tính thống nhất chung của VH dân tộc thì tính đa dạng, sự độcđáo của VH mỗi vùng miền, tộc người cũng được quan tâm gìn giữ và phát huy nhằm pháttriển KT - XH. Cụ thể Nghị quyết trung ương 9 khóa XI xác định “Văn hóa phải được đặtngang hàng cùng với kinh tế và chính trị” đến Đại hội XII, Đảng nhấn mạnh phát triểnVH để “Văn hóa thực sự trở thành nền tảng tinh thần của xã hội, là sức mạnh nội sinhquan trọng đảm bảo sự phát triển bền vững”. Từ Nghị quyết trung ương 5 khóa VIII quantâm xây dựng nền VH Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc đến Nghị quyết Đại hộiXIII yêu cầu cần “Bảo tồn, phát huy giá trị tốt đẹp trong VH các dân tộc, từng bước hạnchế, tiến tới xóa bỏ các hủ tục, tập quán lạc hậu”. Trên cơ sở quán triệt và thực hiện chiến lược đó của Đảng và Nhà nước, các tỉnhvùng Tây Bắc Việt Nam đã cố gắng thực hiện chủ trương phát huy vai trò của VH nóichung và những yếu tố VH nội sinh riêng có của vùng nhằm thực hiện tốt hơn các nhiệmvụ kinh tế, chính trị, an ninh quốc phòng… trên địa bàn. Là vùng đất điển hình cho sắcthái VH miền núi phía Bắc của Việt Nam, Tây Bắc có nguồn lực vàng về VH được kiếntạo nên bởi hơn 20 tộc người đã sinh sống lâu đời tại vùng. Trong đó, phải kể đến các dântộc như Thái, Mường, Mông, Dao cư trú trên các địa hình khác nhau của Tây Bắc. Trongquá trình sinh tồn, để thích ứng với điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, người dân trong vùngđã sáng tạo nên một nguồn lực VH nội sinh vô cùng phong phú. Đây là nguồn lực rất tiềmnăng, đóng vai trò quan trọng thúc đẩy kinh tế phát triển cũng như giải quyết các vấn đềxã hội cấp thiết khác của Tây Bắc. 2 Với những nỗ lực của chính quyền và nhân dân, sức mạnh nội sinh của VH vùngTây Bắc đã và đang được khơi dậy, đạt được những thành tựu đáng kể và đang góp phầnthay da đổi thịt nhiều bản làng, vùng quê. Bằng những phương thức như gìn giữ, bảo tồnVH, đẩy mạnh giáo dục và đào tạo, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào khai thác giá trị vănhóa, tiến hành hương ước hóa, quy chuẩn hóa các giá trị VH trong đời sống cộng đồngcũng như quảng bá, giao lưu VH mà những đặc trưng VH, con người Tây Bắc đang đónggóp vào việc phát triển nguồn nhân lực cũng như tạo sinh kế, chuyển dịch cơ cấu kinh tếtheo hướng tích cực. VH đã trở thành một trong những yếu tố quan trọng tạo sự ổn địnhchính trị và địa bàn thuận lợi cho phát triển kinh tế. Tuy nhiên, việc phát huy vai trò củaVH vẫn chưa tương xứng với tiềm năng nó vốn có ở những địa phương thuộc vùng. Vềphía chủ thể, một bộ phận người dâ ...