Luận án tiến sĩ Y học: Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và một số yếu tố liên quan đến trầm cảm ở bệnh nhân sau nhồi máu não

Mục tiêu của luận án là Mô tả đặc điểm lâm sàng của trầm cảm ở bệnh nhân sau nhồi máu não. Tìm hiểu một số yếu tố liên quan đến trầm cảm ở những bệnh nhân sau nhồi máu não. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án tiến sĩ Y học: Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và một số yếu tố liên quan đến trầm cảm ở bệnh nhân sau nhồi máu não T VẤN Nhồi máu não là một trong những bệnh phổ biến và là nguyên nhân gây tửvong cao hoặc tàn tật cho những ngư i sống s t sau nhồi máu não. Trên thế giới, tỷlệ nhồi máu não hiện mắc vào khoảng 1,3‰, tỷ lệ mắc mới là 22/100.000 ngư i/năm. Việt Nam là một nước đang phát triển với quần thể ngư i cao tuổi ngày cànggia tăng nên số ngư i ị nhồi máu não c ng kh ng ng ng tăng [1 . Nhồi máu não thư ng xảy ra một cách đột ngột và nặng nề với các triệuchứng thần kinh khu trú, rối loạn ý thức. Nếu qua giai đoạn cấp tính ệnh thư ngđể lại nhiều di chứng về thể chất, tâm thần và ảnh hưởng nhiều đến chất lượngcuộc sống c ng như c ng việc của ngư i bệnh. Trong số những rối loạn tâm thầnsau nhồi máu não, trầm cảm là iểu hiện hay gặp. Tỷ lệ trầm cảm thư ng gặp ởkhoảng 1/3 số ngư i sau nhồi máu não [2 . ây kh ng chỉ là hậu quả của tổnthương thực thể tại tế ào não và rối loạn chức năng não, mà còn là hậu quả củaphản ứng tâm lý trước một bệnh nặng, nhiều di chứng, và ngư i bệnh c nguy cơbị thay đổi c ng việc, thay đổi vị trí trong gia đình và xã hội. Trầm cảm c thể xuấthiện ngay trong giai đoạn cấp hoặc ở giai đoạn hồi phục. iểu hiện lâm sàng củatrầm cảm c thể là điển hình hoặc kh ng điển hình, đồng th i còn đan xen hoặc bịche lấp bởi những rối loạn tâm thần mang tính đặc trưng của tổn thương tế ào nãotương ứng với các vùng chi phối chức năng thần kinh cao cấp gây ra. Theo LindaS. William, nếu trầm cảm sau nhồi máu não kh ng được phát hiện và điều trị kịpth i sẽ kh ng chỉ gây ảnh hưởng đến khả năng phục hồi chức năng c ng như chấtlượng c ng việc và chất lượng cuộc sống mà còn làm tăng nguy cơ tử vong chonhững bệnh nhân này [3 . Chính vì vậy, việc hiểu iết đặc điểm lâm sàng của trầm cảm sau nhồi máunão sẽ giúp thầy thuốc nhận diện được sớm các dấu hiệu của trầm cảm, giúp ngư i ệnh được can thiệp, điều trị đúng và kịp th i. N c ý nghĩa quan trọng trongchăm s c phục hồi chức năng cho ệnh nhân sau nhồi máu não. Vấn đề này đã và đang được nghiên cứu ở nhiều nước trên thế giới. Cho tớinay, ở Việt Nam mới chỉ c một số ít tác giả nghiên cứu về suy giảm trí nhớ, suygiảm nhận thức hoặc sa sút trí tuệ sau tai biến mạch máu não chứ chưa c nghiêncứu sâu nào về rối loạn trầm cảm sau nhồi máu não. Do đ , để g p phần nâng caochất lượng trong c ng tác chẩn đoán, điều trị và phục hồi chức năng cho các ệnhnhân nhồi máu não, chúng t i tiến hành đề tài “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng vàmột số yếu tố liên quan đến trầm cảm ở bệnh nhân sau nhồi máu não” với cácmục tiêu nghiên cứu sau:  Mô tả đặc điểm lâm sàng của trầm cảm ở bệnh nhân sau nhồi máu não.  Tìm hiểu một số yếu tố liên quan đến trầm cảm ở những bệnh nhân sau nhồi máu não. CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN T I ỆU1.1. NHỒ MÁU NÃO1.1.1. Khái niệm: Nhồi máu não là quá trình ệnh lý, trong đ động mạch não ị hẹp hoặc bịtắc, lưu lượng tuần hoàn tại vùng đ giảm trầm trọng, chức năng vùng não đ ị rốiloạn. [1] [4] Trong thực hành lâm sàng, c ba loại nhồi máu não thư ng gặp là:  Nhồi máu não lớn và toàn ộ án cầu.  Nhồi máu não ổ khuyết.  Nhồi máu não đư ng phân thùy hoặc nhồi máu não vùng giáp ranh. Nhồi máu não thư ng xảy ra một cách đột ngột với thiếu s t chức năng thầnkinh, thư ng khu trú hơn là lan tỏa, tồn tại quá 24 gi hoặc gây tử vong trong 24gi . Các thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng loại tr nguyên nhân gây ệnh dochấn thương. ể chẩn đoán xác định nhồi máu não cần dựa vào th i gian xuất hiệncác triệu chứng, dấu hiệu thần kinh khu trú, các dấu hiệu cận lâm sàng và giảiphẫu[1]. Theo các nghiên cứu trước đây, tai iến mạch máu não n i chung c ng nhưnhồi máu não n i riêng gặp nhiều ở nam hơn nữ, hay gặp ở tuổi trung niên t 50tuổi trở lên. ệnh cảnh c thể xảy ra bất kỳ gi nào trong ngày và ất kỳ mùa nàotrong năm, song thư ng xảy ra trong khoảng t 1gi đêm đến 10 gi sáng và vàocác tháng n ng nhất (tháng 7, 8), tháng lạnh nhất (tháng 12, 1) và những tháng cth i tiết thay đổi [1] [4].1.1.2. C chế ệnh sinh của nhồi máu não Nhồi máu não là hậu quả của một số nguyên nhân như tắc mạch não,huyết khối động mạch trong bệnh lý tim mạch, tăng huyết áp, xơ vữa độngmạch, viêm động mạch, bệnh hồng cầu liềm, đ ng máu rải rác, ngộ độc oxydcar on,… làm giảm lưu lượng máu hoặc đình chỉ lưu th ng của một hoặc nhiềuđộng mạch, dẫn đến tổ chức não ở vùng được chi phối kh ng được nu i dưỡngđầy đủ. ình thư ng 100g não cần 50-55 ml máu/phút để duy trì hoạt động củatế ào thần kinh. Khi lượng máu giảm còn 20 ml/phút thì tế ào thần kinh mấtchức năng. Khi lượng máu chỉ còn 6 ml/phút thì xảy ra nhồi máu thực sự, dẫnđến chết tế ào thần kinh. Nếu th i gian thiếu máu kéo dài, tế ào thần kinh sẽbị chết, ...