Luận án Tiến sỹ Luật học: Hiệu lực của hợp đồng theo qui định của pháp luật Việt Nam

Nội dung của luận án trình bày những vấn đề lý luận về hiệu lực hợp đồng, điều kiện có hiệu lực của hợp đồng, thời điểm có hiệu lực của hợp đồng, hiệu lực ràng buộc của hợp đồng và hiệu lực hợp đồng khi hoàn cảnh thay đổi.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án Tiến sỹ Luật học: Hiệu lực của hợp đồng theo qui định của pháp luật Việt Nam BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH --------- --------- LÊ MINH HÙNG HIỆU LỰC CỦA HỢP ĐỒNG THEO QUI ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VIỆT NAM CHUYÊN NGÀNH: LUẬT KINH TẾ MÃ SỐ: 62.38.50.01 LUẬN ÁN TIẾN SỸ LUẬT HỌC Người hướng dẫn khoa học: TS. PHAN HUY HỒNG PGS.TS. NGUYỄN NHƯ PHÁT TP. HỒ CHÍ MINH - 2010 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu nêu trong luận án là trung thực. Kết quả nghiên cứu nêu trong luận án chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận án ii MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU....................................................................................................................................... 1 Chương 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ HIỆU LỰC HỢP ĐỒNG........................ 8 1.1. Khái niệm, bản chất của hợp đồng ......................................................................................... 8 1.2. Khái niệm hiệu lực hợp đồng, hiệu lực tương đối của hợp đồng ......................................... 16 1.3. Cơ chế pháp lý điều chỉnh hiệu lực hợp đồng ...................................................................... 29 Chương 2. ĐIỀU KIỆN CÓ HIỆU LỰC CỦA HỢP ĐỒNG .......................................... 39 2.1. Các điều kiện bắt buộc để hợp đồng có hiệu lực.................................................................. 39 2.2. Hình thức hợp đồng – điều kiện có hiệu lực của hợp đồng trong trường hợp pháp luật có qui định ................................................................................................................................... 49 2.3. Một số bất cập trong các qui định pháp luật hiện hành về hình thức hợp đồng và định hướng hoàn thiện ......................................................................................................................... 66 Chương 3. THỜI ĐIỂM CÓ HIỆU LỰC CỦA HỢP ĐỒNG ......................................... 85 3.1. Thời điểm có hiệu lực của hợp đồng: khái niệm và qui định chung .................................... 85 3.2. Một số bất cập trong pháp luật và thực tiễn áp dụng các qui định về thời điểm có hiệu lực của hợp đồng ......................................................................................................................... 95 3.3. Kiến nghị hoàn thiện các qui định pháp luật về thời điểm có hiệu lực của hợp đồng........ 116 Chương 4. HIỆU LỰC RÀNG BUỘC CỦA HỢP ĐỒNG ............................................ 125 4.1. Hiệu lực ràng buộc của hợp đồng: khái niệm và các qui định ........................................... 125 4.2. Một số bất cập trong pháp luật và thực tiễn áp dụng các qui định về hiệu lực ràng buộc của hợp đồng..................................................................................................................... 134 4.3. Kiến nghị hoàn thiện pháp luật về hiệu lực ràng buộc của hợp đồng ................................ 142 Chương 5. HIỆU LỰC HỢP ĐỒNG KHI HOÀN CẢNH THAY ĐỔI ...................... 154 5.1. Điều khoản sửa đổi hợp đồng khi hoàn cảnh thay đổi: khái niệm và nội dung cơ bản...... 155 5.2. Điều khoản sửa đổi hợp đồng khi hoàn cảnh thay đổi (hardship clause) trong pháp luật các nước và trong tập quán thương mại quốc tế................................................................. 161 5.3. Thực trạng pháp luật và thực tiễn pháp lý Việt Nam về điều khoản sửa đổi hợp đồng khi hoàn cảnh thay đổi............................................................................................................... 171 5.4. Kiến nghị xây dựng và hoàn thiện các qui định của pháp luật hiện hành về sửa đổi hợp đồng khi hoàn cảnh thay đổi............................................................................................... 186 KẾT LUẬN............................................................................................................................. 198 NHỮNG CÔNG TRÌNH TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC iii DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT BLDS Bộ luật Dân sự BLDS 1995 Bộ luật Dân sự 1995 BLDS 2005 Bộ luật Dân sự 2005 DLB 1931 Bộ Dân luật Bắc Kỳ 1931 DLSG 1972 Bộ Dân luật Sài Gòn 1972 DLT 1936 - 1939 Bộ Dân luật Trung kỳ 1936 - 1939 HĐND Hội đồng nhân dân HĐTP Hội đồng thẩm phán HP 1992 Hiến pháp 1992 được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị quyết 51/2001/QH10 LNO 2005 Luật Nhà ở 2005 LSHTT 2005 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 LTM 1997 Luật Thương mại 1997 LTM 2005 Luật Thương mại 2005 PECL PICC Principles of European Contract Law (Bộ Nguyên tắc Luật Hợp đồng châu Âu) Principles of International Commercial Contract (Bộ Nguyên tắc hợp đồng thương mại quốc tế của UNIDROIT) TAND Tòa án nhân dân TANDTC Tòa án nhân tối cao UBND Ủy ban nhân dân 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Hợp đồng là một trong những phương tiện pháp lý chủ yếu để cá nhân, tổ chức trao đổi lợi ích nhằm thỏa mãn các nhu cầu nhân sinh. Hợp đồng cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình vận hành của nền kinh tế, vì nó là hình thức pháp lý cơ bản của sự trao đổi hàng hóa trong xã hội. Trong hầu hết các BLDS cổ điển, hợp đồng “chiếm một vị trí trung tâm và được chế định với dung lượng lớn nhất so với các chế định khác” do “vai trò trung tâm của nó đối với trật tự thị trường…”[336, tr.900]. Xã hội càng phát triển, hợp đồng ngày càng được sử dụng như là một chuẩn mực ứng xử phổ biến giữa tư nhân với nhau, giữa tư nhân với cơ quan nhà nước, thậm chí là giữa xã hội với nhà nước (như quan niệm của Rousseau [229]) trong các lĩnh vực dân sự, kinh doanh, thương mại và trong nhiều lĩnh vực khác nhau của đời sống. Ngày nay, chế định hợp đồng và hiệu lực hợp đồng trở thành một chế định quan trọng trong hệ thống pháp luật hợp đồng Việt Nam.Vì vậy, đã có nhiều nghiên cứu, phân tích về chế định hợp đồng, đặc biệt là những vấn đề hiệu lực hợp đồng. Hiệu lực của hợp đồng nói ở đây chính là sự tạo lập ra quyền và nghĩa vụ giữa các ...