Luận văn Phát triển năng lực nhận thức và tư duy cho HS phần hiđrocacbon lớp 11 nâng cao

1. Lý do chọn đề tài Nhân loại đang bước vào thế kỷ XXI, thế kỷ tri thức, kỹ năng của con người được xem là yếu tố quyết định sự phát triển của xã hội. Trong xã hội tương lai, nền giáo dục phải đào tạo ra những con người có trí tuệ phát triển thông minh và sáng tạo. Tư duy là phạm trù triết học dùng để chỉ những hoạt động của tinh thần, đem những cảm giác của người ta sửa đổi và cải tạo thế giới thông qua hoạt động vật chất, làm cho người...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận văn " Phát triển năng lực nhận thức và tư duy cho HS phần hiđrocacbon lớp 11 nâng cao"LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP Phát triển năng lực nhận thức và tưduy cho HS phần hiđrocacbon lớp 11 nâng cao MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nhân loại đang bước vào thế kỷ XXI, thế kỷ tri thức, kỹ năng của con ngườiđược xem là yếu tố quyết định sự phát triển của xã hội. Trong xã hội tương lai, nềngiáo dục phải đào tạo ra những con người có trí tuệ phát triển thông minh và sángtạo. Muốn có được điều này, ngay từ bây giờ nhà trường phổ thông p hải trang bịđầy đủ cho HS hệ thống kiến thức cơ bản, hiện đại, phù hợp với thực tiễn Việt Namvà năng lực tư duy sáng tạo. Thế nhưng, các công trình nghiên cứu về thực trạnggiáo dục hiện nay cho thấy chất lượng nắm vững kiến thức của học sinh không cao,đặc biệt việc phát huy tính tích cực của HS, năng lực tư duy, năng lực giải quyếtvấn đề và khả năng tự học không được chú ý rèn luyện đúng mức. Từ thực tế đó,nhiệm vụ cấp thiết đặt ra là phải đổi mới phương pháp dạy học, áp dụng nhữngphương pháp dạy học hiện đại để bồi dưỡng cho HS năng lực tư duy sáng tạo, nănglực giải quyết vấn đề. Trong dạy học hóa học, có thể nâng cao chất lượng dạy học và phát triểnnăng lực nhận thức của HS bằng nhiều biện pháp và phương pháp khác nhau. Trongđó, giải bài BTHH với tư cách là một phương pháp dạy học, có tác dụng rất tích cựcđến việc giáo dục, rèn luyện và phát triển HS. Mặt khác, cũng là thước đo thực chấtsự nắm vững kiến thức và kĩ năng hóa học của HS. Bài tập có vai trò quan trọng và hiệu quả sâu sắc trong việc thực hiện mục tiêuđào tạo, trong việc hình thành phương pháp chung của việc tự học hợp lí, trong việcrèn luyện kĩ năng tự lực sáng tạo, phát triển tư duy. Song phương pháp này chưa thựcsự được chú trọng đúng mức, làm giảm vai trò và tác dụng của việc sử dụng bài tậpđể phát triển năng lực nhận thức và tư duy cho HS trong quá trình dạy học hóa học. Việc nghiên cứu các vấn đề về bài BTHH từ trước đến nay đã có nhiều côngtrình nghiên cứu của các tác giả trong và ngoài nước quan tâm đến như Apkin G.L,Xereda. I.P. nghiên cứu về phương pháp giải toán. Ở trong nước có GS. TS 1Nguyễn Ngọc Quang nghiên cứu lý luận về bài toán; PGS. TS Nguyễn XuânTrường, PGS. TS Lê Xuân Thọ, TS Cao Cự Giác, PGS. TS Đào Hữu Vinh vànhiều tác giả khác đều quan tâm đến nội dung và phương pháp giải toán... Tuynhiên, xu hướng hiện nay của lý luận dạy học là đặc biệt chú trọng đến hoạt động vàvai trò của HS trong quá trình dạy học, đòi hỏi học sinh phải làm việc tích cực, tựlực. Vì vậy, cần phải nghiên cứu bài BTHH trên cơ sở hoạt động tư duy của HS, từđó đề ra cách hướng dẫn HS tự lực giải bài tập, thông qua đó mà tư duy của họ pháttriển. Trong các công trình nghiên cứu trước đây, chưa có công trình nào nghiêncứu một cách hệ thống phương pháp luận làm cơ sở cho việc phát triển năng lựcnăng lực nhận thức và tư duy hóa học cho HS. Vì vậy, tôi chọn đề tài: Phát triển năng lực nhận thức và tư duy cho học sinhTrung học phổ thông qua bài tập hóa học (Phần hiđrocacbon lớp 11- nâng cao). 2. Mục đích nghiên cứu Xác định những nội dung có tính phương pháp luận và xây dựng hệ thốngbài tập phần hiđrocacbon lớp 11- nâng cao cần khai thác để phát triển năng lực nhậnthức và tư duy cho HS thông qua quá trình tìm kiếm lời giải nhằm nâng cao chấtlượng dạy học hóa học, góp phần tích cực vào việc đổi mới phương pháp dạy họchóa học ở trường phổ thông hiện nay. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu + Nghiên cứu hoạt động tư duy của HS trong quá trình giải bài tập hóa học,từ đó hướng dẫn HS xây dựng tiến trình luận giải, làm cơ sở cho việc tìm kiếm lờigiải một cách có hiệu quả. + Xây dựng hệ thống bài tập có nội dung thuận lợi cho việc rèn tư duy.Thông qua bài tập đó HS có thể vận dụng để phát triển năng lực phát hiện vấn đề vàgiải quyết vấn đề. + Thực nghiệm sư phạm để đánh giá hiệu quả của những nội dung mangtính phương pháp luận và hệ thống bài tập đã xây dựng để phát triển năng lực nhậnthức và tư duy cho HS thông qua quá trình tìm kiếm lời giải. Đối chiếu kết quả thực 2nghiệm sư phạm với kết quả điều tra ban đầu, rút ra kết luận về khả năng ứng dụngnhững nội dung và biện pháp đã nêu ra vào quá trình dạy học HH. 4. Phương pháp nghiên cứu a) Nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu các tài liệu về tâm lý học, lý luận dạyhọc, năng lực nhận thức, tư duy, đổi mới phương pháp dạy học và về BTHH. b) Nghiên cứu thực tiễn: + Điều tra thực trạng tình hình sử dụng bài tập hóa học ở Trung học trongviệc phát triển tư duy của HS. + Trao đổi với giáo viên có nhiều kinh nghiệm dạy học. + Thực nghiệm sư phạm đánh giá tính khả thi và hiệu quả của việc sử dụngcác biện pháp và hệ thống bài tập đã đề xuất. 5. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ...