Luận văn Thạc sĩ Khoa học: Nghiên cứu tính kháng thuốc ở một số loài muỗi truyền bệnh tại Việt Nam

Mục tiêu của đề tài: Xác định thành phần loài tại các điểm nghiên cứu; xác định mức độ kháng hóa chất của véc tơ sốt rét. Kết quả xác định kháng hóa chất của các véc tơ sốt rét đóng góp đáng kể cho chương trình phòng chống sốt rét Quốc gia trong việc lựa chọn hóa chất diệt muỗi thích hợp cho từng vùng địa lý khác nhau tại Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận văn Thạc sĩ Khoa học: Nghiên cứu tính kháng thuốc ở một số loài muỗi truyền bệnh tại Việt Nam Hå ViÕt HiÕu LuËn v¨n th¹c sÜkhoa häc MỞĐẦU Nghiêncứuvềbệnhsốtrétvàphòngchốngbệnhsốtrétđãcóquátrình lịchsửlâuđời.Bệnhsốtrétvẫncònlàmộtbệnhnguyhiểmvàlàgánhnặngbệnhtậtđốivớinhiềunướctrênthế giới,trongđócóViệtNam.Hàngnăm, trênthếgiớicókhoảng300500triệucamắcbệnhsốtrétvàítnhấtmộttriệu trongsốđótửvong.Mặcdùđãcónhữngnỗlựclớntrongcôngtácđiềutrịvà trongphòngchốngvéctơ,trongvòng30nămnaytỷ lệ nhiễmmớivẫntănglên,dođiềukiệnkinhtế xãhội,kýsinhtrùngkhángthuốcvàcôntrùngkhánghóachất. TạiViệtNam,năm2000,sốcamắcbệnhsốtrétlà293.016catrongđó có148catửvong.Đếnnăm2008,số casốtrétđãgiảmxuốngcòn19.485catrongđócó14catửvong.Đểthuđượcthànhquảnàycósựđónggópđángkểcủahoạtđộngnghiêncứuvàphòngchốngvéctơ sốtrét.Hiệnnay, ở Việt Namcũngnhư nhiềunướctrênthế giới,chươngtrìnhphòngchốngsốtrétđangsử dụngmộtsố hóachấtthuộcnhómpyrethroidtổnghợp để phòng chốngvéctơsốtrétnhưalphacypermethrin,lambdacyhalothrin,permethrincáchóachấtnàychủ yếuđể tẩmmànvàphuntồnlưu.Tuyvậy,saumộtthời giandàisửdụnghóachấtdiệtcôntrùngtrongcảytếvànôngnghiệpcóthểdẫntớisự thayđổiđộ nhạycảmcủavéctơ sốtrétvàmộtsố loàimuỗitruyềnbệnhlàmgiảmhiệulựccủahóachấtnày.Thôngthườngmuốnđạtđượchiệuquảtrongphunhóachấtdiệtlàmgiảmmậtđộmuỗiđốtngườivàomùapháttriểnvàđặcbiệtkhicódịchbệnhdomuỗitruyềnngườitaphảităngliềulượnghóachấthoặcthayđổichủngloạihóachấtdiệt.Việcsửdụnghóa 1 Hå ViÕt HiÕu LuËn v¨n th¹c sÜkhoa häcchấtđãtạoáplựcchọnlọcđốivớiquầnthểvàcóthểlàmthayđổicấutrúcditruyềncủaquầnthểđó. TheothôngbáocủaTổ chứcYtế thế giới(WHO,1992),trongsố200loàiđộngvậtchânđốtcótầmquantrọngvềyhọckhánghóachấtcótới50% làmuỗitruyềnbệnhsốtrét,sốtxuấthuyếtvàgiunchỉ.Chínhvìvậyviệcxácđịnhtínhkhángđốivớicácvéctơsốtrétlàyêucầucấpthiếtnhằmnângcaohiệuquảcủacôngtácphòngchốngsốtrét. Cónhiềuphươngphápkhácnhauđể xácđịnhtínhkhánghóachấtdiệt côntrùng ở véctơ sốtrétnhư phươngphápthử sinhhọc,phươngpháphóasinhmiễndịchvàphântử.Phươngpháphóasinhđãđượcsửdụngnhiềutrong các nghiên cứu xác định tính kháng của các véc tơ sốt rét. Năm 1986,Hemingwayvàcộngsự đãnghiêncứuápdụngphươngpháphóasinhtrong việcxácđịnhtínhkháng[38].Năm1988Brogdenvàcộngsựđãnhậnbiếtcơchếkhánghóachấtnhờphươngphápthửhóasinhvớicácquầnthểmuỗi An.albimanuskhánghóachấtthuộcnhómcarbamatvàphốtphohữucơ[29].Năm1990,Leeđưaraphươngpháphóasinhđơngiảnđể xácđịnhtínhkhángdựavàohoạttínhcủaenzymesterase[42]. Xácđịnh,đánhgiáhiệuquảcácloạihóachấtdiệtnhằmđánhgiávàlựachọncácloạihóachấtdiệtcôntrùngphùhợpvớitừngloạivéctơsốtrétcũng như tìnhtrạngkhánghóachấtvàbiệnphápđốiphó.Trongnhữngnămgần đây,việcsảnxuấtcácloạihóachấtmớicógiảmsútđivìlýdocôngnghiệpvàgiáchiphíđặcbiệtkhiápdụngtrênphạmvirộnglớn. ViệcxácđịnhtínhkhángcủavéctơsốtréttạiViệtNamchủyếuthực hiệnbằngphươngphápthử sinhhọctạithựcđịa.Phươngphápthử sinhhọc 2 Hå ViÕt HiÕu LuËn v¨n th¹c sÜkhoa häclàđểpháthiệnkhánghóachấtởcáthể côntrùngbằngđolườngsự thayđổitrongmộtkhoảngthờigianyêucầucầnthiếtchomộtloạihóachấtđể đạtđượcmụctiêuvàhiệuquả,phươngphápnàycóđộtincậycao,kỹthuậtđơn giản,kinhtế. Trongbốicảnhđó,chúngtôitiếnhànhđềtài:“NghiêncứutínhkhángthuốcởmộtsốloàimuỗitruyềnbệnhtạiViệtNam”. Mụctiêucủađềtài: Xácđịnhthànhphầnloàitạicácđiểmnghiêncứu. Xácđịnhmứcđộkhánghóachấtcủavéctơsốtrét. Kếtquả xácđịnhkhánghóachấtcủacácvéctơ sốtrétđónggópđángkể chochươngtrìnhphòngchốngsốtrétQuốcgiatrongviệclựachọnhóachấtdiệtmuỗithíchhợpchotừngvùngđịalýkhácnhautạiViệtNam. 3 Hå ViÕt HiÕu LuËn v¨n th¹c sÜkhoa häc Chương1TỔNGQUANTÀILIỆU1.1.Tìnhhìnhsốtréttrênthếgiới Hàngtrămnămquabệnhsốtrétcó ảnhhưởnglớnđếnsự pháttriểnkinhtế xãhộitrênthế giớivớikho ...