Luận văn Thạc sĩ Khoa học ngữ văn: Hệ thống chủ đề trong Bạch Vân Quốc ngữ thi của Nguyễn Bỉnh Khiêm

Đề tài sẽ đi sâu tìm hiểu, nghiên cứu trên ba vấn đề quan trọng sau: Giới thuyết về khái niệm chủ đề văn học và đặt Nguyễn Bỉnh Khiêm dưới góc nhìn văn hoá làm cơ sở nghiên cứu các chủ đề trong Bạch Vân quốc ngữ thi của ông; tìm hiểu hệ thống chủ đề trong tập thơ Bạch Vân quốc ngữ thi của Nguyễn Bỉnh Khiêm và giá trị nội dung tư tưởng các chủ đề; tìm hiểu và đánh giá về nghệ thuật thể hiện chủ đề trong tập thơ Bạch Vân quốc ngữ thi của Nguyễn Bỉnh Khiêm.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận văn Thạc sĩ Khoa học ngữ văn: Hệ thống chủ đề trong Bạch Vân Quốc ngữ thi của Nguyễn Bỉnh Khiêm ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM --------------  -------------- VŨ THANH HUYỀN HỆ THỐNG CHỦ ĐỀ TRONG BẠCH VÂN QUỐC NGỮ THI CỦA NGUYỄN BỈNH KHIÊM LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NGỮ VĂN Thái Nguyên, năm 2009 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM --------------  -------------- VŨ THANH HUYỀN HỆ THỐNG CHỦ ĐỀ TRONG BẠCH VÂN QUỐC NGỮ THI CỦA NGUYỄN BỈNH KHIÊM CHUYÊN NGÀNH: VĂN HỌC VIỆT NAM Mã số: 60.22.34 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NGỮ VĂN NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGÔ GIA VÕ Thái Nguyên, năm 2009 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................ 1 1. Lý do chọn đề tài .................................................................................... 1 2. Lịch sử vấn đề ........................................................................................ 2 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ........................................................... 8 4. Mục đích nghiên cứu .............................................................................. 8 5. Phƣơng pháp nghiên cứu.......................................................................... 8 6. Đóng góp của đề tài ................................................................................. 9 7. Cấu trúc luận văn ..................................................................................... 9 PHẦN NỘI DUNG ...................................................................................... 10 CHƢƠNG 1 ................................................................................................. 10 TIỀN ĐỀ XÃ HỘI LỊCH SỬ CỦA HIỆN TƢỢNG ĐA CHỦ ĐỀ TRONG BẠCH VÂN QUỐC NGỮ THI CỦA NGUYỄN BỈNH KHIÊM ................... 10 1.1. Khái niệm chủ đề ............................................................................... 10 1.2. Một số chủ đề nổi bật của thơ Việt Nam trƣớc thời Nguyễn Bỉnh Khiêm ...................................................................................................... 11 1.2.1. Chủ đề vịnh vật ........................................................................... 11 1.2.2. Chủ đề thiên nhiên ...................................................................... 15 1.2.3. Chủ đề đời tƣ .............................................................................. 19 1.2.4. Chủ đề ngôn chí .......................................................................... 27 1.3. Nguồn gốc của hiện tƣợng đa chủ đề trong Bạch Vân quốc ngữ thi của Nguyễn Bỉnh Khiêm ................................................................................. 33 1.3.1. Nguyễn Bỉnh Khiêm - Nhà văn hóa ........................................... 33 1.3.2. Nguyễn Bỉnh Khiêm - Bậc cao sĩ ................................................ 38 1.3.3. Yêu cầu nội tại của đời sống văn học. ......................................... 41 CHƢƠNG 2 ................................................................................................. 44 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn CÁC CHỦ ĐỀ NỔI BẬT TRONG BẠCH VÂN QUỐC NGỮ THI CỦA NGUYỄN BỈNH KHIÊM ............................................................................ 44 2.1 Chủ đề nhàn dật .................................................................................. 44 2.2. Chủ đề phong cảnh thiên nhiên .......................................................... 50 2.3. Chủ đề thế sự ..................................................................................... 58 2.4. Chủ đề khuyên răn con ngƣời sống theo đạo lý.................................. 63 CHƢƠNG 3 ................................................................................................. 70 MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT BIỂU HIỆN CHỦ ĐỀ TRONG BẠCH VÂN QUỐC NGỮ THI CỦA NGUYỄN BỈNH KHIÊM ................... 70 3.1 Sử dụng lối nói khẩu ngữ bình dị, tự nhiên ......................................... 70 3.2 Cách nói ẩn ý thâm trầm và sâu sắc .................................................... 80 3.3. Biểu trƣng hóa đối tƣợng miêu tả ...................................................... 86 3.4. Gia tăng chất trữ tình trong miêu tả ................................................... 92 KẾT LUẬN .................................................................................................. 98 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 101 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Thế kỉ XVI, với sự thăng trầm của đời sống chính trị, chế độ phong kiến Việt Nam đang bƣớc nhanh sang thời kỳ suy thoái, giai cấp phong kiến không còn tác dụng tích cực đối với lịch sử dân tộc, các mâu thuẫn trong xã hội ngày càng bộc lộ rõ, cùng với nó là sự bất lực của nhà nƣớc phong kiến. Đặc điểm thời đại đó đã tác động mạnh vào tầng lớp nho sĩ trí thức đƣơng thời, đặt họ trƣớc những trăn trở lựa chọn dữ dội về nhân ...