Luận văn Thạc sĩ Khoa học: Xác định một số đặc điểm phân tử của các chủng vi khuẩn lao ở Việt Nam

Luận văn được thực hiện với các mục tiêu sau: Xác định tỷ lệ xuất hiện các trình tự đặc trưng IS6110, IS1081 và 23S rDNA trên các chủng vi khuẩn lao; so sánh tỷ lệ xuất hiện các trình tự IS6110, IS1081 và 23S rDNA trên các chủng lao ở ba miền Bắc - Trung - Nam tại Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận văn Thạc sĩ Khoa học: Xác định một số đặc điểm phân tử của các chủng vi khuẩn lao ở Việt NamĐẶTVẤNĐỀ Xãhộiloàingườingàycàngpháttriển,cùngvớinólàsự bùngnổcủacácđạidịchmànổibậtnhấtlàlao,HIVvàsốtrét.Theothốngkêcủatổ chứcYtế Thếgiới(WHO),tỉlệnhiễmlaohiệnnaychiếm1/3dânsốthế giới.Mỗinămtheo ướctínhcókhoảng9triệungườimắclaomớivàcókhoảng3triệungườichếtvìlao,tuynhiên,tỷlệpháthiệnbệnhchỉđạt37%.Nhưvậycònrấtnhiềubệnhnhânmắclaokhôngđượcpháthiệnvà chữatrị kịpthời,đâysẽ lànguồnlâynhiễmrấtkhókiểmsoát.ViệtNamhiệnđứngthứ 12trongtổngsố 22nướccótỉ lệ nhiễmlaolớnnhấttrên Thếgiới,trongkhuvựcTâyTháiBìnhDươngđứngthứ3sauTrungQuốc vàPhilippin[2,10,54]. Ngàynaybệnhlaocàngtrởnênnguyhiểmhơndotínhkhángthuốc, đặcbiệtlàlaokhángđathuốcgâytử vongrấtlớn,dovậy,việcpháthiệnđểđiềutrịsớmcàngtrở nêncầnthiết.Tuynhiênviệcchẩnđoáncòngặp rấtnhiềukhókhăn.ỞViệtNam,phươngphápnhuộmZiehlNeelsenhiện nayvẫnđượccoilàphổbiếnnhất.Hạnchếcủaphươngphápnàylàchỉcó khảnăngpháthiệntrongtrườnghợpsốlượngvikhuẩnlao≥104AFB/1mlbệnhphẩm,dovậynếuchỉ ápdụngphươngphápnàysẽ để sótnhiềubệnh nhân. Phương pháp nuôi cấy vi khuẩn lao trên môi trườngLowensteinJensenđượccoilàtiêuchuẩnvàngđể chẩnđoán,tuynhiênphảimất4đến8tuầnnuôicấymớichokếtquả.NgaycảtrênmôitrườngnuôicấycảitiếnMGIT,BACTECcũngmấtđến2tuần,điềunàykhóđápứngđượcmụctiêupháthiệnnhanhđểkiểmsoátbệnhlao[4,18]. Trướcyêucầubứcthiếtđóđòihỏiphảicómộtphươngphápchẩn đoánđápứngđượchaiyêucầunhanhvàchínhxác.Ngàynaysựpháttriển 1mạnhmẽcủasinhhọcphântửđãtạoramộtbướcđộtphátrongviệcchẩnđoánlao.Nhờứngdụngcôngnghệsinhhọcphântửtrongchẩnđoánlaođãrútngắnthờigianchẩnđoántừ vàituầnxuốngcònhaingàyvớiđộ nhạyvàđộđặchiệucao,ngoàiraphươngphápnàycònchophépphânbiệtchínhxáccácloàicókhảnănggâybệnhlaocũngnhư pháthiệnkhảnăngkhángthuốcthôngquacácgenđặctrưng.Hiệnnay,trênthếgiớivàmộtsốcơsởtrongnướcđangứngdụngphản ứngPCRnhằmkhuếchđạicácđoạngen IS6110,đâylàtrìnhtựđặctrưngởvikhuẩnlao. Tuynhiênmộtsốnghiêncứugầnđâyđãchỉrarằngcónhữngchủng laoởĐôngNamÁtrongđócóViệtNamcómộttỉlệnhấtđịnhkhuyếtcácgenđíchnày,cụ thể làIS6110cótỷ lệ khuyếttừ 5%đến8%[25,30,32. 40].Mộtsố nghiêncứuđề xuấtchọncácgenđíchkháclàIS1081và23SrDNAthaychogenđíchIS6110nhưngchúngtachưacómộtnghiêncứurộngkhắpcácchủnglao ở ViệtNamđể khẳngđịnhrằngcóhaykhông hiệntượngkhuyếtgenđích,vànếucóthìtỷ lệ đólàbaonhiêu.Điềunày rấtquantrọngvìkhikhuyếtgenđíchthìphản ứngPCRnhằmvàogenđókhôngcógiátrịchẩnđoán.NghiêncứuvềcácgenđíchnàyđồngthờicũnggópphầnxâydựngnênsựhoànthiệntrongviệcxácđịnhđặcđiểmphântửcủavikhuẩnlaoởViệtNam[13,30]. Nhậnthấyvấnđề nàycóvaitròquantrọngtronghướngpháttriểnsinhhọcphântử trongviệcchẩnđoánlaođể cóthể thiếtkế cácbộ kit PCRphùhợpvớiđặcđiểmriêngcủacácchủnglaotrongcảnướcđểtránh trườnghợpbỏsótbệnhnhân. Từnhữngvấnđềtrênchúngtôiđãtiếnhànhđềtàinghiêncứu:“Xác địnhmộtsố đặc điểmphântử củacácchủngvikhuẩnlao ở Việt Nam”.Đềtàitiếnhànhkhảosáttrênsốlượnglớncácchủngvikhuẩnlao 2đượcthuthập ở bamiềnBắc–Trung–NamViệtNamvớihaimụctiêu sau:1.XácđịnhtỷlệxuấthiệncáctrìnhtựđặctrưngIS6110,IS1081và23S rDNAtrêncácchủngvikhuẩnlao.2.SosánhtỷlệxuấthiệncáctrìnhtựIS6110,IS1081và23SrDNAtrên cácchủnglaoởbamiềnBắc–Trung–NamtạiViệtNam. 3 Chương1 TỔNGQUAN1.1.TÌNHHÌNHBỆNHLAO1.1.1.Tìnhhìnhbệnhlaotrênthếgới LaolàmộtbệnhtruyềnnhiễmvàđãtừngđượcTổ chứcYtế Thếgiới(WHO)khuyếncáovềtìnhtrạngkhẩncấptoàncầucủacănbệnhnày.Hiệnnay,bệnhlaođangđượckhuyếncáolàmộttrongbabệnhtruyềnnhiễmnguyhiểmnhấttrênthế giớicùngvớihộichứngsuygiảmmiễn dịchAIDSvàsốtrét.Hiệncótớihơn2tỷngườinhiễmlaochiếmgần1/3 dânsốthếgiới,mỗinămcókhoảng9triệubệnhnhânmớiđượcpháthiệnvàtrên3triệungườichếtvìlao[2].Tìnhhìnhcũngdiễnbiếnxấuhơn ởnhữngnướcđangpháttriển,nơichiếm95%số ngườimắclao.Bệnhlao chiếm25%nguyênnhân ...