Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Nhận diện gian lận trên báo cáo tài chính của các công ty niêm yết tại Việt Nam

Đề tài nghiên cứu nhằm 2 mục tiêu: Tổng hợp, phân tích cơ sở lý thuyết nền tảng của gian lận trên báo cáo tài chính; kiểm định ảnh hưởng của các yếu tố dẫn đến có rủi ro gian lận đến việc thực hiện lập báo cáo tài chính gian lận với dữ liệu được công bố của doanh nghiệp Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Nhận diện gian lận trên báo cáo tài chính của các công ty niêm yết tại Việt Nam BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM NGUYỄN THỊ VÂN ANH NHẬN DIỆN GIAN LẬN TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TẠI VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Kế toán Mã số ngành: 60 34 03 01CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS MAI THỊ HOÀNG MINH TP.HỒ CHÍ MINH, tháng 12 năm 2015 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả, sốliệu nêu trong Luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ côngtrình nào khác. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này đã đượccảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc. Học viên thực hiện Luận văn Nguyễn Thị Vân Anh ii LỜI CẢM ƠN Trong suốt thời gian học tập và viết luận văn, tôi luôn nhận được sự hướng dẫn,động viên, giúp đỡ từ các Thầy Cô giáo, gia đình và đồng nghiệp. Nhân đây, tôi xinbày tỏ lòng biết ơn đến những người đã giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và hoànthành luận văn. Trước tiên, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Cô Mai Thị Hoàng Minh,giảng viên Đại học Kinh tế TP.HCM đã hướng dẫn tận tình tôi trong từng giai đoạnhoàn thành luận văn. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn tất cả các thầy cô đã tham gia giảng dạy lớpcao học kế toán 13 Đại học Công nghệ TP.HCM đã đem đến cho tôi những kiến thứcvà kinh nghiệm quý giá. Xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến Thầy Trần Phước và các Thầy Cô trongKhoa kế toán - Kiểm toán, Đại học Công nghiệp TP.HCM nơi tôi đang công tác đãđộng viên, giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi để tôi tham gia học tập và hoàn thànhluận văn này. Sau cùng, lời cảm ơn đặc biệt nhất dành cho Bố mẹ và Em gái là động lực đểtôi hoàn thành luận văn cũng như khoá học. TP.HCM, ngày ..... tháng .... năm 2015 Tác giả Nguyễn Thị Vân Anh iii TÓM TẮT Gian lận trên báo cáo tài chính luôn tồn tại trong mọi điều kiện kinh tế, gần đâycác vụ gian lận trên báo cáo tài chính có chiều hướng gia tăng, gây thiệt hại cho nhiềuđối tượng, và là chủ đề nhận được sự quan tâm của nhà đầu tư, chủ nợ, các cơ quanquản lý thị trường chứng khoán và các hiệp hội nghề nghiệp khác nhau trên thế giới.Và ở Việt Nam vấn đề gian lận trên báo cáo tài chính cũng không phải là ngoại lệ.Mục tiêu của nghiên cứu là kiểm điểm định ảnh hưởng của các yếu tố rủi ro dẫn đếnthực hiện hành vi lập báo cáo tài chính gian lận. Mục tiêu này nhằm nâng cao hiệu quảnhận diện gian lận trên báo cáo tài chính dựa trên nguyên nhân xảy ra gian lận. Dữ liệu được sử dụng trong nghiên cứu là một mẫu gồm 70 công ty bao gồm 35công ty có và 35 công ty không có báo cáo tài chính gian lận cùng ngành có niêm yếtcổ phiếu trên HOSE trong năm 2013. Các yếu tố rủi ro dẫn đến gian lận thực hiệnhành vi như yếu tố động cơ/áp lực, cơ hội và thái độ/sự biện minh được đo lường bằngcác biến cụ thể, các biến sử dụng dữ liệu được công bố trong báo cáo tài chính và báocáo thường niên. Để kiểm định ảnh hưởng của các yếu tố rủi ro dẫn đến lập báo cáo tàichính gian lận, nghiên cứu sử dụng mô hình phân tích hồi quy logistic. Kết quả nghiên cứu tìm thấy, trong điều kiện kinh tế ở nước ta các công ty cóvà công ty không có gian lận trên báo cáo tài chính không có sự khác biệt về các chỉ sốnhư tỷ lệ doanh thu trên tài sản, tăng trưởng doanh thu, tỷ lệ sinh lời trên tài sản, tỷ lệsở hữu cổ phần cá nhân ban điều hành, tỷ lệ thành viên Hội đồng quản trị, chủ tịch Hộiđồng quản trị kiêm nhiệm chức vụ Giám đốc điều hành và ý kiến của kiểm toán viêntiền nhiệm thông qua kiểm định t-test và kiểm định Wilconxon Rank Sum. Khi phân tích hồi quy logistic, nghiên cứu đã tìm thấy tỷ lệ sở hữu cổ phần cánhân ban điều hành là yếu tố rủi ro dẫn đến gian lận thuộc nhóm động cơ/áp lực có ảnhhưởng ngược chiều với việc thực hiện gian lận trên báo cáo tài chính, các yếu tố rủi rodẫn đến gian lận thuộc nhóm cơ hội và thái độ/sự biện minh không có ảnh hưởng đếnviệc thực hiện gian lận trên báo cáo tài chính trong mẫu nghiên cứu. Mặc dù kết quảkhác biệt so với nhiều nghiên cứu trước ở Hoa Kỳ, nhưng điều này thể hiện rằng cácyếu tố rủi ro dẫn đến gian lận không phù hợp cho tất cả các tình huống, trong đó cótrường hợp môi trường kinh doanh ...