Luận văn Thạc sĩ Văn học: Nghiên cứu so sánh cảm hứng An bần lạc đạo trong sáng tác văn học thế kỉ 16 và 19 (qua hai tác giả Nguyễn Bỉnh Khiêm và Nguyễn Công Trứ)

Đề tài có cấu trúc gồm 3 chương trình bày cơ sở triết học, thuyết tu dưỡng của nhà nho và quan niệm an bần lạc đạo; nghiên cứu cảm hứng An bần lạc đạo qua sáng tác văn học thế kỉ 16 (qua tác giả Nguyễn Bỉnh Khiêm); nghiên cứu cảm hứng An bần lạc đạo qua sáng tác văn học thế kỉ 19 (qua tác giả Nguyễn Công Trứ)
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận văn Thạc sĩ Văn học: Nghiên cứu so sánh cảm hứng An bần lạc đạo trong sáng tác văn học thế kỉ 16 và 19 (qua hai tác giả Nguyễn Bỉnh Khiêm và Nguyễn Công Trứ) ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ----------------------------------------------------- NGUYỄN TUẤN HẠNH NGHIÊN CỨU SO SÁNH CẢM HỨNG AN BẦN LẠC ĐẠOTRONG SÁNG TÁC VĂN HỌC THẾ KỈ 16 VÀ 19 (QUA HAITÁC GIẢ NGUYỄN BỈNH KHIÊM VÀ NGUYỄN CÔNG TRỨ) LUẬN VĂN THẠC SĨ Hà Nội-201 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ----------------------------------------------------- NGUYỄN TUẤN HẠNH NGHIÊN CỨU SO SÁNH CẢM HỨNG AN BẦN LẠC ĐẠOTRONG SÁNG TÁC VĂN HỌC THẾ KỈ 16 VÀ 19 (QUA HAITÁC GIẢ NGUYỄN BỈNH KHIÊM VÀ NGUYỄN CÔNG TRỨ) Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành: Văn học Việt Nam Mã số: 60 22 34 Người hướng dẫn khoa học: PGS – TS Nguyễn Kim Sơn Hà Nội-2013 MỤC LỤCPHẦN MỞ ĐẦUCHƢƠNG 1: CƠ SỞ TRIẾT HỌC, THUYẾT TU DƢỠNG CỦA NHÀ NHO VÀ QUAN NIỆMAN BẦN LẠC ĐẠO.1.1 Nho giáo dưới cái nhìn tổng quan………………………………………………………. .. 81.1.1 Hạt nhân học thuyết …………………………………………………………………....81.1.2 Nho giáo với dòng chảy Việt Nam…………………………………………………….121.2 .Thuyết tu dưỡng của Nhà nho……………………………………………………………141.3. Cảm hứng An bần lạc đạo…………………………………………………………………251.3.1. Cụm từ An bần lạc đạo …………………………………………………………………251.3.2. Cảm hứng An bần lạc đạo trong sáng tác văn học………………………………………27CHƢƠNG II: NGHIÊN CỨU CẢM HỨNG AN BẦN LẠC ĐẠO TRONG SÁNG TÁC VĂNHỌC THẾ KỈ 16 ( QUA TÁC GIẢ NGUYỄN BỈNH KHIÊM)2.1 Thời đại, cuộc đời và con người Nguyễn Bỉnh Khiêm…………………………………....322.1.1 Thời đại…………………………………………………………………………………..322.1.2 Cuộc đời và con người Nguyễn Bỉnh Khiêm…………………………………………....342.2 Cảm hứng An bần lạc đạo trong sáng tác văn chương Nguyễn Bỉnh Khiêm……………..402.2.1 Cuộc sống nghèo khó mà nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm……………………………….402.2.2 Nhân cách Nhà nho chính thống ………………………………………………………..46CHƢƠNG III: NGHIÊN CỨU CẢM HỨNG AN BẦN LẠC ĐẠO TRONG SÁNG TÁC VĂNHỌC THẾ KỈ 19 ( QUA TÁC GIẢ NGUYỄN CÔNG TRỨ )3.1 Thời đại, cuộc đời và con người Nguyễn Công Trứ……………………………………….563.1.1 Thời đại…………………………………………………………………………………...563.1.2Cuộc đời và con người Nguyễn Công Trứ………………………………………………..593.2 Cảm hứng An bần lạc đạo trong sáng tác Nguyễn Công Trứ……………………………...673.2.1 Bức tranh sinh hoạt nghèo khó của tác giả…………………………………………….....673.2.2 Hình ảnh tướng quân Uy Viễn với cuộc nhàn…………………………………………...71PHẦN KẾT LUẬN……………………………………………………………………………..81TÀI LIỆU THAM KHẢO ………………………………………………………………….....84 PHẦN MỞ ĐẦU1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI. Nghiên cứu văn học trung đại - văn chương của các nhà Nho trong thời kì đổi mớilà công việc có ý nghĩa đặc biệt quan trọng để tìm hiểu truyền thống văn hóa, bảnsắc văn hóa của dân tộc. Văn học nhà nho chiếm một phần không nhỏ trong vănhọc trung đại Việt Nam. Tuy nhiên ở từng thời kì lại có những khác biệt riêng vềđề tài, cảm hứng, thể loại. ...Nhưng có những vấn đề lại xuyên suốt chiều dài lịchsử, tạo nên những dấu ấn đặc biệt cho các tác giả. Thế kỉ 16 là thế kỉ nho giáo chính thống phát triển nhất, sau nhiều thế kỉ phậtgiáo chiếm vị trí độc tôn (thời Lí - Trần). Các nhà nho trước đây không có vị trícao trong triều đình thì nay được thỏa sức thi thố tài năng, mặc sức hành đạo. Sangthế kỉ 16, nhà Mạc cướp ngôi nhà Lê nhưng sức mạnh của Nho giáo không hề suygiảm. Điều đáng nói là sự khác biệt về lẽ xuất xử. Hành hay tàng, xuất hay xử vốnlà vấn đề day dứt của nhà nho. Bên cạnh đó, từ thời Mạc, ảnh hưởng của Tống nholại thể hiện ngày càng rõ nét. Trong số hàng ngũ trí thức cao cấp nhất, nhiều ngườiđã dần dần lạnh nhạt với thú tu, tề, trị, bình, bộc lộ tư tưởng an vị cầu nhàn, tìm tựdo, tự tại, mong đạt được một sự độc lập và tách biệt tương đối với triều đại vàchính thể. Vì vậy, mô hình nhà nho ẩn dật và cảm hứng An bần lạc đạo lên ngôi,lưu lại nhiều tên tuổi trong lịch sử tư tưởng và lịch sử văn học như Nguyễn Dữ,Nguyễn Hàng, Nguyễn Bỉnh Khiêm... Thế kỉ 19, sau một thời gian đầy biến động với sự tranh chấp giữa các tập đoànphong kiến Lê - Trịnh, Nguyễn, Tây Sơn, và sự thắng lợi của nhà Nguyễn mở ramột thời kì mới: Nho giáo trở lại vị trí độc tôn sau một thời gian suy vi vì chiếntranh. Tuy nhiên, sau nhiều thăng trầm của chiến tranh, các giá trị đạo đức bị đảolộn, nho giáo không còn mang tính chính thống như trước nên các nhà nho giaiđoạn này mang một bi kịch nội tâm. Họ không hài lòng với những gì thuộc vềkhuôn mẫu đạo đức cũ. Vẫn là đạo nho, nhưng sống trong cái nghèo họ không thấyvui vẻ nữa. Các nhà nho than nghèo, châm biếm cái nghèo, cười cợt với cuộc sốngnghèo khổ. Vì thế, tâm tính và thuyết tu dưỡng của nhà nho có sự thay đổi ...