Lý luận dạy học - Phần 5

Từ những tư tưởng, quan điểm chung về dạy học do chương 1 cung cấp, SV tiếp tục nghiên cứu để nắm vững những vấn đề cơ bản về cách thức tổ chức, điều khiển quá trình dạy học.II. MỤC TIÊU CẦN ĐẠTSau khi học xong chương này, SV sẽ:1. Về kiến thứcHiểu: - Cách thiết kế chương trình dạy học: phân tích tình hình, xác định mục tiêu và thiết kế chương trình dạy học. - Khái niệm, các loại, ưu-nhược điểm và các yêu cầu cần tuân thủ khi sử dụng các phương pháp dạy học cơ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lý luận dạy học - Phần 5 Chương 2: CÁC PHƯƠNG PHÁP& HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌCI. GIỚI THIỆU Từ những tư tưởng, quan điểm chung về dạy học do chương 1 cung cấp, SV tiếp tục nghiêncứu để nắm vững những vấn đề cơ bản về cách thức tổ chức, điều khiển quá trình dạy học.II. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT Sau khi học xong chương này, SV sẽ:1. Về kiến thức Hiểu: - Cách thiết kế chương trình dạy học: phân tích tình hình, xác định mục tiêu và thiếtkế chương trình dạy học. - Khái niệm, các loại, ưu-nhược điểm và các yêu cầu cần tuân thủ khi sử dụng cácphương pháp dạy học cơ bản. - Khái niệm, ưu-nhược điểm và các yêu cầu cần tuân thủ khi sử dụng các hình thức tổchức dạy học cơ bản.2. Về kỹ năng - Nghiên cứu hệ thống tri thức cơ bản, hiện đại về cách thức tổ chức quá trình dạy học(cách xác định mục tiêu, các cách thiết kế chương trình, sử dụng phương pháp, phương tiệnvà hình thức tổ chức dạy học) đạt hiệu quả. - Liên hệ thực tiễn về cách thức tổ chức quá trình dạy học hiện nay (liên hệ việc xácđịnh mục tiêu, thiết kế nội dung và sử dụng các phương pháp, hình thức tổ chức hoạt độngdạy học hiện nay ra sao? Tốt, chưa tốt chỗ nào? Vì sao? Hướng khắc phục). - Rút ra được những bài học sư phạm cần thiết từ những kiến thức cơ bản về cách thứctiến hành quá trình dạy học và từ thực tiễn dạy học có liên quan. - Thiết kế (dưới dạng phác thảo những ý cơ bản) mục tiêu, nội dung chương trình dạyhọc; lựa chọn, sử dụng các phương pháp, phương tiện và hình thức tổ chức quá trình dạy họcthông qua hoạt động học tập, thực hành môn học và các hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sưphạm (qua giảng dạy môn học) khác. - Ghi chép và nhận xét để học hỏi kinh nghiệm giảng dạy từ các tiết học trên lớp.3. Thái độ - Có quan điểm duy vật biện chứng trong nghiên cứu, liên hệ, vận dụng và thông báonhững kiến thức cơ bản về các thức tổ chức hoạt động dạy học. - Có ý thức, thái độ tích cực trong việc tìm hiểu kiến thức về cách thức tổ chức hoạtđộng dạy học có hiệu quả qua chương 2 làm cơ sở để tiếp tục cập nhật sự hiểu biết này mộtcách khoa học, có hệ thống trong quá trình đào tạo sư phạm và trong hoạt động dạy học mônhọc sau này. - Tích cực tham gia các hoạt động học tập và rèn luyện nghiệp vụ sư phạm nói chung,rèn luyện kỹ năng dạy học nói riêng do khoa, bộ môn, GV giảng dạy môn học tổ chức hay do 74lớp, nhóm hoặc bản thân tự tổ chức. - Có ý thức chuẩn bị kỹ năng dạy học theo yêu cầu chuẩn được đào tạo đối với GV bộ môn.III. NỘI DUNG Chương này bao gồm những tri thức cụ thể về cách thức tổ chức quá trình dạy học: - Thiết kế chương trình dạy học (phân tích tình hình, xác định mục tiêu và thiết kếchương trình dạy học) - Các phương pháp dạy học - Các hình thức tổ chức dạy học 2.1. THIẾT KẾ CHƯƠNG TRÌNH DẠY HỌC Trên cơ sở quan điểm tiếp cận nội dung học vấn, chương trình dạy học được thiết kếvà phát triển. Thiết kế và phát triển chương trình dạy học thường diễn ra theo quy trình baogồm: phân tích tình hình (phân tích các điều kiện, các đòi hỏi đối với dạy học), xây dựngmục tiêu, thiết kế, thực hiện, đánh giá và điều chỉnh chương trình dạy học. Trong quy trình trên, thiết kế chương trình bao gồm: phân tích tình hình, xác định mụctiêu và thiết kế chương trình. Còn phát triển chương trình bao hàm cả thực hiện, đánh giá vàđiều chỉnh chương trình. Dạy học trong điều kiện phát triển của xã hội hiện nay đòi hỏikhông chỉ dừng lại ở thiết kế mà phải thường xuyên có sự điều chỉnh chương trình cho phù hợp. Nếu mục tiêu dạy học được đề cập đến với nhiều cấp độ từ khái quát đến cụ thể khácnhau thì chương trình dạy học cũng được xây dựng tương ứng như vậy. Mục tiêu dạy học (MTDH) - Chương trình dạy học (CTDH) 75 Dưới đây đề cập đến việc thiết kế chương trình dạy học của GV thể hiện ở hai cấp độcụ thể cuối cùng. Quá trình thiết kế chương trình dạy học của GV bao gồm: - Phân tích tình hình - Xây dựng mục tiêu dạy học - Thiết kế chương trình dạy học 2.1.1. Phân tích tình hình Phân tích tình hình là quá trình xem xét những điều kiện, những đòi hỏi bên trong vàbên ngoài chi phối quá trình dạy học nói chung và thiết kế chương trình dạy học nói riêng. ?. Từ cấu trúc của quá trình dạy học theo quan điểm của Jean Vial (tr 18) hãy phântích những điều kiện bên trong và bên ngoài chi phối việc thiết kế chương trình dạy học củangười GV. 2.1.1.1. Những điều kiện, đòi hỏi bên ngoài Quá trình dạy học vận hành và phát triển trong mối quan hệ tương tác với môi trường.Do đó, khi thiết kế chương trình dạy học cần xem xét, phân tích những điều kiện, những đòihỏi từ thành tố môi trường bên ngoài đối với quá trình dạy học. - Những điều kiện: + Điều kiện về cơ sở vật chất-kỹ th ...