Lý luận lâm sàng trong thực tiễn y tế gia đình - Peter Curtis - Alan Spanos

Lý luận lâm sàng trong thực tiễn y tế gia đình Peter Curtis, Alan Spanos, và Martha Gerrity Sinh viên y khoa thường hay cảm thấy rất lúng túng khi bắt đầu quan sát sự bận rộn của hoạt động y tế tư nhân. Công việc của bác sĩ hình như không khớp với kiểu mẫu được giảng dạy trong các trương Y khoa. Việc chǎm sóc bệnh nhân tiến triển trong khoảng thời gian mau lẹ lạ lùng, và có vẻ không cần đến hỏi bệnh chi tiết hoặc khám xét toàn diện. Bác sĩ hầu như lúc nào cũng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lý luận lâm sàng trong thực tiễn y tế gia đình - Peter Curtis - Alan Spanos Lý luận lâm sàng trong thực tiễn y tế gia đình Peter Curtis, Alan Spanos, và Martha Gerrity Sinh viên y khoa thường hay cảm thấy rất lúng túng khi bắt đầu quan sát sự bận rộn của hoạt động y tế tư nhân. Công việc của bác sĩ hình như không khớp với kiểu mẫu được giảng dạy trong các trương Y khoa. Việc chǎm sóc bệnh nhân tiến triển trong khoảng thời gian mau lẹ lạ lùng, và có vẻ không cần đến hỏi bệnh chi tiết hoặc khám xét toàn diện. Bác sĩ hầu như lúc nào cũng đi đường tắt mà lại có vẻ không hề hấn gì. Vậy điều đó xảy ra như thế nào? Câu trả lời là như sau: Một phần vì Bác sĩ hiểu biết nhiều. Nhưng thực tế là lý luận của Bác sĩ trong một số mặt quan trọng lại khác xa với những điều mà người sinh viên được dạy dỗ khi còn học ở trường. Giáo dục trong trường y nói chung là để dạy các khoa học cơ bản, các cơ chế gây bệnh và cách chữa trị bệnh. Sinh viên được dạy rằng các triệu chứng biểu hiện trên bệnh nhân là kết quả của các bệnh mà họ đã học. Trong chǎm sóc sức khỏe ban đầu thì quan niệm này lại hay đảo ngược. ý nghĩa của các triệu chứng và các kiểu mẫu của chúng, tức là thái độ bình thường và bất thường của con người, và các hậu quả của cách sống và của môi trường mới là những đích quan trọng của kiến thức. Các triệu chứng thường không hên kết với bất cứ một thực thể bệnh riêng biệt nào. Một cách tương tự, lý luận lâm sàng và các kiểu quyết định được dạy trong trường học lại thường không phù hợp với thực tiễn ở phòng khám. Giá trị to lớn của luân khoa lâm sàng trong thực tiễn y tế gia đình là làm cho bạn quan với các quá trình lý luận này. Trong chương này chúng ta sẽ xem xét tới các nét chủ yếu của lý luận lâm sàng trong thực tiễn y tế gia đình. Tiếp cận bệnh nhân trong chăm sóc sức khỏe ban đầu Giao tiếp giữa bệnh nhân và thầy thuốc Trong chǎm sóc sức khỏe ban đầu thì lý luận lâm sàng có hiệu quả là nhờ giao tiếp tốt và hiểu biết về mô hình sinh-tâm lý-xã hội của bệnh. Đề xướng bởi Engel, mô hình này khẳng định mối liên quan mật thiết giữa trí tuệ, cơ thể và môi trường trong việc nâng cao sức khỏe và phát sinh bệnh tật. Thầy thuốc gia đình đánh giá bệnh nhân bằng cách sử dụng hai con đường: (a) con đường y-sinh học của các triệu chứng và của các phát hiện khách quan, và (b) con đường tâm lý-xã hội của việc đánh giá các yếu tố gây stress, các yếu tố gia đình,và các nguồn lực khác như minh hoạ trong hình 19.1. Sơ đồ 19.1. Sơ đồ tâm lý sinh lý xã hội của bệnh tật Để có được một bệnh sử bao gồm cả hai con đường nói trên thì phải có kỹ nǎng kinh nghiệm. Cần phải phát triển và duy trì quan hệ với bệnh nhân và thực hiện cách tiếp cận lấy bệnh nhân làm trung tâm, đồng thời sử dụng những câu hỏi mở về những nhu cầu và những quan tâm của bệnh nhân để lấy thông tin. Nói cách khác, điều gì bệnh nhân muốn biết và muốn quyết định thì cũng quan trọng như điều mà người Bác sĩ muốn phát hiện. Chỉ có thông qua các kỹ thuật giao tiếp như thế thì các số liệu thích đáng và chính xác mới được thu thập làm cơ sở cho quá trình lý luận lâm sàng. Tập hợp các thông tin Bề rộng của thực tiễn y tế gia đình được minh hoạ trong bảng 19.1., đó là thời gian biểu buổi sáng của một thầy thuốc gia đình. Chú ý giải rộng của các vấn đề và các lứa tuổi và khoáng thời gian ngắn ngủi dành cho hầu hết các cuộc thǎm khám (trừ trường hợp người phụ nữ hẹn kiểm tra và bệnh nhân bị đột quỵ). Mỗi bệnh nhân đều cần đến sự thông cảm và hiểu biết, và mỗi cuộc thǎm khám đều yêu cầu phải đánh giá lâm sàng và có quyết định xử trí. Bảng 19.1. Thời gian biểu điển hình công việc buổi sáng của thầy thuốc gia đình Thời gian Tên bệnh Tuổi V ấ n đề Quyết định nhân Tǎng hoạt động. Theo Không làm gì thêm. Tiếp 1. 8g30S Brett P. 11 tục điều trị theo dõi. Trở dõi lại sau 5 tháng Nhức đầu do viêm Điều trị bằng thuốc giảm 2. 8g45S Amy G. 42 xoang. Mệt cương tụ. Trở lại để tìm stress Chảy máu, không nói ở Gửi ngoại khoa. Trĩ to 3. 9g00S Paul J. 36 đâu Pap và thǎm khám âm Sắp xếp chụp X-quang vú, 4. 9g15S Jean M. 45 đạ o kiểm tra lipid, tét Papanicolaou Chǎm sóc sức Trả lời 3 lần phôn của 5. 9g45S khỏe bệnh nhân Đột quỵ, sau khi ra Nói với bà vợ về tiên 6. 10g00S Alber ...