Lý luận nhận thức duy vật biện chứng

Bài Lý luận nhận thức duy vật biện chứng bao gồm một số nội dung cơ bản: Thực tiễn, nhận thức và vai trò của thực tiễn với nhận thức, con đường biện chứng của sự nhận thức chân lý. Bài học bao gồm những nội dung cơ bản trong cuốn giáo trình Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin, tuy vậy bài học sẽ có nhiều ví dụ mới, làm cho người đọc có cảm giác không nhàm chán với bộ môn này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lý luận nhận thức duy vật biện chứngLý luận nhận thức duy vật biện chứng Hoàng Thanh Xuân1. Thực tiễn, nhận thức và vai trò của thựctiễn với nhận thứca)Thựctiễnvàcáchìnhthứctồntạicơbảncủanó Thực tiễn là toàn bộ hoạt động vật chất có mục đích, mang tính lịch sử - xã hội của con người nhằm cải biến tự nhiên và xã hội. Hoạt động thực tiễn là con người sử dụngnhững công cụ lao động tác động vào những đối tượng vật chất nhất định, làm biến đổi chúng theo mục đích của con người. Đây là một hoạt động đặc trưng, bản chất của con người và nó được thực hiện một cách khách quan, khôngngừng phát triển từ thế hệ này sang thế hệ khác. Thực tiễn tồn tại với 3 hình thức cơ bản: Hoạtđộngsản Hoạtđộngchính Thựcnghiệmkhoa xuấtvậtchất trịxãhội học Conngườisửdụng Đâylàhoạtđộngcủa Đâylàhoạtđộngcáccôngcụlaođộng cáccộngđồngngười, đượctiếnhànhtrongtácđộngvàothếgiới cáctổchứckhácnhau nhữngđiềukiệndo tựnhiênđểtạora trongxãhộinhằmcải conngườitạora,gần nhiềucủacảivật biếnnhữngquanhệ giống,giốnghoặcchấtđápứngnhucầu chínhtrịxãhộiđể lặplạinhữngtrạng tồntạivàpháttriển thúcđẩyxãhộiphát tháicủatựnhiênvà củamình. triển. xãhộinhằmxácđịnh nhữngquyluậtbiến đổi,pháttriểncủa đốitượngnghiên cứu.Mỗi hình thức hoạt động cơbản của thực tiễn có một chứcnăng quan trọng khác nhau,không thể thay thế cho nhau,songchúngcómốiquanhệchặtchẽ, tác động qua lại lẫn nhau.Trongmốiquanhệđó, sảnxuấtvậtchất làloạihoạtđộngcóvaitròquantrọngnhất,đóngvaitròquyết định đối với các hoạtb) Nhận thức và các cấp độ nhận thức Nhậnthứclàmộtquátrìnhphảnánhtíchcực, tựgiácvàsángtạothếgiớikháchquanvàobộ óc con người trên cơ sở thực tiễn, nhằm sáng tạo ra những tri thức về thế giới khách quan. Các nguyên tắccơ bản của nhận thức: • Một là, thừa nhận thế giới vật chất tồn tại khách quan, độc lập với ý thức của con người.• Hai là, thừa nhận con người có khả năng nhận thức được thế giới khách quan; coi nhận thức là quá trình phản ánh thế giới, là hoạt động tìm kiếm khách thể của chủ thể; thừa nhận không có cái gì là không thể nhận thức được, mà nhận thức được nó sớm hay muộn mà thôi.• Ba là, khẳng định sự phản ánh đó là một quá trình biện chứng, tích cực, tự giác và sáng tạo.• Bốn là, coi thực tiễn là cơ sở chủ yếu và trực tiếp nhất của nhận thức; coi là động lực, mục đích của nhận thức và là tiêu chuẩn để kiểm tra chân lý. “Mọi kim loại đều dẫn điện” Dựa vào bản chất của đối tượng nhận thức, có: • Nhận thức kinh nghiệm • Nhận thức lý luận Nhận thức lý Đây là trình độ luận là trình độ nhận thức hình nhận thức gián thành từ sự quan tiếp, trừu tượng,sát trực tiếp các sự có tính hệ thống vật, hiện tượng trong việc kháitrong giới tự nhiên, quát bản chất, qui luật của các sựxã hội hay trong các vật, hiện tượng. thí nghiệm khoa• Nhận thức kinh nghiệm • Nhận thức lý luận Dựa vào tính chất tự phát hay tự giác của quá trình nhận thức, có:• Nhận thức thông thường • Nhận thức khoa học Đượchìnhthànhmột Đượchìnhthànhcáchtựphát,trựctiếptừ mộtcáchtựgiácvà tronghoạtđộnghàng giántiếptừsựphản ngàycủaconngườinên ánhđặcđiểm,bản rấtphongphúvàđa chất,nhữngquanhệdạng,chiphốihoạtđộng tấtyếucủađối củaconngườitrongxã tượngnghiêncứu. hội.• Nhận thức thông thường • Nhận thức khoa họcc) Vai trò của thực tiễn đối với nhận thức- Thực tiễn là cơsở, là nguồn gốc của nhận thức. Thứ nhất, thông qua hoạt động thực tiễn, conngười mới nắm bắt được những đặc điểm, thuộctính, quy luật vận động và phát triển của thế giớikhách quan, giúp nhận thức của con người ngày càng được nâng cao.Thứ hai, thông qua hoạt động thực tiễn giúp con người sáng tạo ra những công cụ và phương tiện rất hiện đại và tinh xảo, giúp ...