Lyubov Popova: Thanh kiếm sắc giữa rừng đàn ông

Hôm qua, 25. 5, là ngày mất của một trong những họa sĩ avant-garde Nga nổi bật nhất: Lyubov Sergeyevna Popova (24. 4. 1889 –25. 5. 1924), người theo và trộn các trường phái Cubism (lập thể), Suprematism (siêu việt?) và Constructivism (tạo dựng) lại thành một thứ của riêng mình. Trong một thế giới nghệ thuật do đàn ông thống trị,.gai góc và mạnh mẽ như bà là một “của hiếm”. Trong ảnh là bức “ArtMan-Space” (Nghệ thuật-Con người-Không gian) của Popova. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lyubov Popova: Thanh kiếm sắc giữa rừng đàn ông Lyubov Popova: Thanh kiếm sắc giữa rừng đàn ôngPhước An lược dịch từ WikipediaHôm qua, 25. 5, là ngày mất của một trong những họa sĩ avant-gardeNga nổi bật nhất: Lyubov Sergeyevna Popova (24. 4. 1889 –25. 5.1924), người theo và trộn các trường phái Cubism (lập thể),Suprematism (siêu việt?) và Constructivism (tạo dựng) lại thành mộtthứ của riêng mình. Trong một thế giới nghệ thuật do đàn ông thống trị,gai góc và mạnh mẽ như bà là một “của hiếm”. Trong ảnh là bức “Art-Man-Space” (Nghệ thuật-Con người-Không gian) của Popova.Popova sinh ra trong một gia đình giàu có, với ông bố là nhà buôn vảirất thành công, đồng thời là một người bảo trợ nghệ thuật rất nhiệt tình.Popova từ nhỏ đã yêu thích mỹ thuật, đặc biệt tranh Phục hưng Ý. Mới11 tuổi, tại nhà, bà đã bắt đầu học những bài học chính thống về mỹthuật. 18 tuổi, Popova theo học với Stanislav Zhukovsky. 19 tuổi, bàvào làm việc ở xưởng vẽ của Konstantin Yuon và Ivan Dudin. Trongảnh là bức “Chân dung một triết gia” của Popova vẽ chân dung anh traimình là Pavel Sergeyevich Popov, 1915.Popova đi đây đi đó nhiều để học hỏi các phong cách vẽ khác nhau,nhưng bà thích nhất là tranh Nga cổ (loại tranh icon Nga), tranh củaGiotto, và tranh Ý thế kỷ 15, 16. Trong hai năm 1912–1913, tại Paris,Popova học mỹ thuật với họa sĩ lập thể Nga nổi tiếng NadezhdaUdaltsova. Sau đó, tại Pháp và Ý, bà nghiên cứu thêm về trường pháilập thể và vị lai (Futurism).Bằng cách tổng hợp các phong cách lại với nhau, Popova làm ra mộtthứ mà bà gọi là “kiến trúc-họa” (painterly architectonics). Sau khikhảo sát trường phái Ấn tượng bằng bức “Composition with Figures”(Bố cục với những hình người, 1913), Popova tiến tới thử nghiệmtrường phái Lập thể-Vị lai Nga đặc biệt (Cubo-Futurism), là một sự hòatrộn đồng đều ảnh hưởng của Pháp và Ý. Trong ảnh là bức“Composition with Figures”, 1913.Trong hình là bức “The Violin” (Vĩ cầm, 1914) tiêu biểu của Popova,cho thấy sự phát triển từ trường phái Lập thể tới lối vẽ kiến trúc-họa màbà hay sử dụng từ khoảng 1916–1918. Loạt tranh thời kỳ này vạch rõ racon đường đi của bà trong thể loại trừu tượng. Bề mặt tranh là mộttrường năng lượng với những mặt phẳng góc cạnh giao nhau, chồng lênnhau, trong một trạng thái tỏa năng lượng đều đặn, ổn định. Các yếu tốcủa tranh được giữ trong một tổng thể cân bằng và tỉ lệ, như thể nốinhững bốc cục của quá khứ cổ điển với tương lai. Màu dùng rất đúngmẫu mực: màu mạnh chính dùng ở trung tâm cũng là màu dùng để vẽnhững hình ở viền ngoài tranh.Năm 1916, Popova và bạn bè gia nhập nhóm Supremus của KazimirMalevich – người sáng lập trường phái Suprematism (trường phái tốithượng/siêu việt)– một trường phái tập trung vào hình học, mà chủ yếulà hình vuông và hình tròn, như hình bức “Hình vuông đen” nổi tiếngtrên đây của Kazimir Malevich, vẽ năm 1915. Việc tạo ra một loạitranh mới này cũng là một phần của nỗi thôi thúc mang tính cách mạngtrên nước Nga tiên phong đang muốn làm lại thế giới. Chữ “supreme”(tối thượng) ở đây muốn nói tới tính “phi vật thể” (non-objective) haythế giới trừu tượng vượt lên khỏi thế giới của thực tại thường ngày.Tuy nhiên trong phái này cũng có căng thẳng, giữa những người (nhưMalevich), coi nghệ thuật như một cuộc truy vấn của tinh thần, vớinhững người khác, coi nghệ thuật là một lời đáp gọi trước yêu cầungười nghệ sĩ sáng tạo nên một thế giới vật chất mới. Popova thì tiếpthu và đi theo cả hai lý tưởng này, nhưng dần dần bà ngả hoàn toàntheo mục tiêu của Cách mạng Nga: bà thiết kế các poster, thiết kế sách,thiết kế sân khấu, mẫu vải, và cả dạy học. Trong ảnh là bìa cuốn“Thống kê điện tín bưu điện Nga” do Popova thực hiện.Popova thực ra đã hoàn toàn vẽ trừu tượng theo kiểu Suprematist từnăm 1916, nhưng cái tên Painterly Architectonics (Kiến trúc-họa) màbà gán cho rất nhiều tranh mình vẽ đã cho thấy, dù là một người theotrường phái Tối thượng, bà vẫn thích coi việc vẽ là một sự phóng chiếu,phản ánh thực tại vật chất, hơn là một cách diễn giải (mang tính) cánhân về thực tại siêu hình. Việc Popova lấy những mặt phẳng và màumạnh làm trọng tâm cho thấy bà quan tâm đến không gian thực tồn,những vật chất thực tồn. Trong ảnh là một bức có tên “PainterlyArchitectonics” của Popova.Popova miệt mài theo đuổi lối vẽ trừu tượng mang tính kiến trúc nàycho tới tận năm 1921. Trong ảnh là bức “Phong cảnh Birsk”, 1918 củaPopova.Thế rồi trong cuộc triển lãm “5x5 = 25” vào năm 1921, bà cùng bốnngười bạn theo trường phái Tạo dựng Nga (Constructivism) đã tuyênbố rằng hội họa giá vẽ cần phải phế bỏ, và rằng mọi tác phẩm, mọi sángtác là để phục vụ nhân dân, để xây dựng một xã hội mới. Trong ảnh làposter triển lãm 5x5 = 25 do Popova thiết kế.Từ 1921 – 1924, Popova chuyển hoàn toàn sang hoạt động trong các dựán mang tinh thần của trường phái Tạo dựng Nga – trường phái coinghệ thuật là để thực thi những mục tiêu của xã hội. Bà thiết kế sânkhấu, thiết kế vải vóc, quần áo (hình) và các sản phẩm nghệ thuật. Bàmất vì sốt tinh hồng nhiệt vào năm 1924, khi mới 35 tuổi. Cuối năm đó,một triển lãm lớn về bà đã được tổ chức ở Mạc Tư Khoa. ...