M&A không phải là mua tài sản giá rẻ

Năm ngoái lần đầu tiên diễn ra hai trường hợp mua bán sáp nhập doanh nghiệp (M&A) trên sàn chứng khoán. Đó là việc sáp nhập của Công ty cổ phần Mirae (KMR - sàn HOSE) và Mirae Fiber (KMF - sàn HNX); Công ty Xi măng Hà Tiên 1 và Hà Tiên 2 (HT1 và HT2 đều niêm yết trên HOSE). Tư vấn cho hai trường hợp niêm yết sáp nhập nói trên và một số trường hợp mua bán công ty chưa lên sàn khác là Công ty Chứng khoán Bản Việt....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
M&A không phải là mua tài sản giá rẻ M&A không phải là mua tài sản giá rẻNăm ngoái lần đầu tiên diễn ra hai trường hợp mua bán sáp nhậpdoanh nghiệp (M&A) trên sàn chứng khoán. Đó là việc sáp nhậpcủa Công ty cổ phần Mirae (KMR - sàn HOSE) và Mirae Fiber(KMF - sàn HNX); Công ty Xi măng Hà Tiên 1 và Hà Tiên 2 (HT1và HT2 đều niêm yết trên HOSE).Tư vấn cho hai trường hợp niêm yết sáp nhập nói trên và một sốtrường hợp mua bán công ty chưa lên sàn khác là Công tyChứng khoán Bản Việt. Ông Tô Hải, Tổng giám đốc Công ty BảnViệt, người trả lời phỏng vấn TBKTSG dưới đây, cho rằng M&A ởViệt Nam đang được nhìn nhận như một động lực tích cực đốivới việc tái cơ cấu nền kinh tế sau cuộc khủng hoảng tài chínhtoàn cầu.TBKTSG: Nhìn từ hai vụ sáp nhập trên sàn, M&A theo ông, làmột trào lưu tất yếu trong nền kinh tế thị trường hay đó chỉlà hiện tượng mang tính nhất thời?- Ông Tô Hải: Hoạt động M&A cho đến nay vẫn chưa thể hiện vaitrò rõ ràng đối với quá trình phát triển kinh tế Việt Nam vì thật sựnó chỉ mới được đề cập tương đối thường xuyên từ năm 2007.Trong bối cảnh chúng ta đang định hướng tái cơ cấu nền kinh tế,M&A có thể được xem như một trong những công cụ tốt để thựchiện mục tiêu này. Trong nền kinh tế thị trường, tư liệu sản xuấtcuối cùng sẽ tới tay những người có khả năng quản lý và sửdụng một cách hiệu quả nhất những tài sản đó, mang lại lợi íchlớn nhất cho xã hội. Với cách đặt vấn đề như vậy, M&A là hướngđi tất yếu để nâng cao hiệu quả doanh nghiệp.Các doanh nghiệp trong nước mới chỉ xem M&A như là giải phápchống khủng hoảng và là công cụ thực hiện việc tái cơ cấu, tái tổchức hoạt động theo chiến lược mới sau giai đoạn khó khăn. Tuynhiên, khi các doanh nghiệp đã bắt đầu nếm trải những thànhcông từ M&A, M&A sẽ bùng nổ khi kinh tế tăng trưởng mạnh.TBKTSG: Điều gì là khó khăn nhất đối với các doanh nghiệp có ýđịnh sáp nhập, mua bán lẫn nhau? Khó khăn đó xuất phát từđâu? Có phải do khung pháp lý chưa đầy đủ và rõ ràng, hay dotập quán kinh doanh của người Việt Nam?- Khó khăn lớn nhất đến từ con người, văn hóa công ty, bộ máyvà hệ thống quản trị doanh nghiệp. Khó khăn này hầu như xuyênsuốt quá trình trước, trong và sau M&A. Nó đồng thời là yếu tố rủiro nhất.Ngoài ra, thực tế cho thấy có những khó khăn xuất phát từ tầmnhìn chiến lược hạn chế và sự không dung hòa lợi ích hợp lý củacác bên tham gia.Khung pháp lý chưa rõ ràng cũng là một yếu tố khó khăn ảnhhưởng đến thời gian và tiến độ thực hiện. Tuy nhiên những vấnđề trên đều có thể tìm được giải pháp. Trở ngại lớn nhất là dochúng ta mới xây dựng nền kinh tế thị trường gần đây, M&A đòihỏi doanh nghiệp phải có một bề dày nhất định, các quyết địnhM&A phải được thực hiện thuần túy theo hướng thị trường.TBKTSG: Nghĩa là doanh nghiệp cần thời gian để thích nghivới M&A? Sự thích nghi then chốt phải chăng là đàm phánvề giá cả mua bán? Việc đo bề dày kinh nghiệm thực ra cũngnằm ở giá mua bán mà thôi.- Giá cả là một vấn đề then chốt. Nhưng đi kèm với nó là lộ trìnhthực hiện để đảm bảo M&A được hoàn tất vào thời điểm phùhợp, đảm bảo quyền lợi và lợi ích của các bên trước và sau sápnhập. Điểm rơi của sự sáp nhập hoặc kết thúc mua bán ảnhhưởng nhiều đến giá cả.TBKTSG: Có nhiều nhóm đối tượng tham gia M&A. Sự khácnhau giữa các đối tác nước ngoài với nước ngoài; đối tácViệt Nam với Việt Nam trong M&A hiện nay là gì, thưa ông?- Giữa các đối tác nước ngoài với nhau, họ quyết định rồi thựchiện nghiệp vụ M&A. Họ có một định hướng rõ ràng, sau đó mớitìm kiếm mục tiêu. Họ cũng dự kiến và xây dựng phương án điềuhành doanh nghiệp bị sáp nhập rồi sau đó mới tiến hành M&A.Còn doanh nghiệp Việt Nam thì thực hiện rồi mới quyết định. Ý tôilà các đối tác Việt Nam thường tiến hành M&A một cách ngẫunhiên. Quyết định M&A đối với họ đa số từ nhận thức cho rằng họđang mua một tài sản giá rẻ mà quên việc tạo ra động năng giữahai doanh nghiệp mới quan trọng. Do đó họ thường tiến hànhM&A với trạng thái chưa hoàn toàn sẵn sàng và chưa hiểu hếtcác nghiệp vụ sẽ triển khai, dẫn tới các bước diễn ra không nhưmong muốn.TBKTSG: Giá rẻ liệu có liên quan đến một thực tế là năm2009 chứng kiến không ít trường hợp doanh nghiệp nội mualại các công ty nước ngoài ở Việt Nam hoặc ở nước ngoài?Ông có nghĩ rằng họ mua lại chỉ vì giá rẻ?- M&A là cơ hội. Điều này luôn đúng và luôn là yếu tố đầu tiêncủa bất kỳ vụ M&A nào. Tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt Nam ởvai trò đi mua gần đây, như tôi mới đề cập, thuần túy tới từ nhậnthức họ đang mua tài sản với giá “rẻ” do các công ty nước ngoàigặp khủng hoảng tại nước họ và thu hẹp kinh doanh.TBKTSG: Ở chiều ngược lại, các nhà đầu tư nước ngoài cóquan tâm đến tài sản giá rẻ ở Việt Nam không, thưa ông? Cólà ảo tưởng không khi kỳ vọng một làn sóng đầu tư nướcngoài đổ vào việc mua lại các doanh nghiệp Việt Nam trongtương lai gần?- Các nhà đầu tư nước ngoài chú trọng nhiều tới v ...