MẠCH NHA

Quả chín nảy mầm phơi khô của cây lúa Đại mạch (Hordeum vulgare L.), họ Lúa (Poaceae).Mô tả Mạch nha hình thoi dài 8 - 12 mm, đường kính 3 - 4 mm, mặt ngoài màu vàng nhạt, trên lưng có mày bao quanh với 5 đường gân và râu dài đã gẫy rụng. Phía bụng được bao trong mày hoa, bóc bỏ vỏ ngoài thấy mặt bụng có một rãnh dọc, phần dưới mọc ra mầm non và rễ con, mầm non dài dạng mũi mác, dài 0,5 cm với vài sợi rễ nhỏ cong queo. Chất cứng,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
MẠCH NHA MẠCH NHA Fructus Hordei germinatusQuả chín nảy mầm phơi khô của cây lúa Đại mạch (Hordeum vulgare L.), họ Lúa(Poaceae).M ô tảMạch nha hình thoi dài 8 - 12 mm, đường kính 3 - 4 mm, mặt ngoài màu vàng nhạt,trên lưng có mày bao quanh với 5 đường gân và râu dài đã gẫy rụng. Phía bụng đượcbao trong mày hoa, bóc bỏ vỏ ngoài thấy mặt bụng có một rãnh dọc, phần dưới mọc ramầm non và rễ con, mầm non dài dạng mũi mác, dài 0,5 cm với vài sợi rễ nhỏ congqueo. Chất cứng, mặt bẻ gẫy màu trắng có tinh bột. Không mùi, vị hơi ngọt.Định tínhPhương pháp sắc ký lớp mỏng ( Phụ lục 5.4).Bản mỏng : Silica gel GF254Dung môi khai triển : Benzen - cloroform ( 50 : 50)Dung dịch thử: Lấy 10 g bột dược liệu vào bình nón 100 ml, thêm 30 ml ethanol (TT),siêu âm trong 40 phút, lọc. Thêm vào dịch lọc 1,5 ml dung dịch kali hydroxyd 50 %(TT), đun trong hồi lưu cách thuỷ 15 phút, làm nguội bằng cách để trong cách thuỷ đá 5phút. Chuyển vào một bình chiết, rửa bình nón 2 lần mỗi lần với 20 ml nước và gộpnước rửa vào bình chiết. Chiết với ether dầu hoả (60 -90 ºC) (TT) 3 lần, mỗi lần 10 ml.Gộp dịch chiết ether dầu hoả, bay hơi dịch chiết đến khô trên cách thuỷ ở 45 ºC. Hoàtan cặn trong 1ml ethyl acetat (TT) được dung dịch thử.Dung dịch đối chiếu: Lấy 10 g bột Mạch nha (mẫu chuẩn).Tiến hành như chiết tươngtự mẫu thử.Cách tiến hành: Chấm riêng biệt lên bản mỏng 20 µl dung dịch thử và dung dịch đốichiếu. Sau khi triển khai sắc ký, để khô bản mỏng ngoài không khí. Phun dung dịchacid nitric 15 % trong ethanol 50 %. Sấy ở 100 ºC đến khi xuất hiện rõ vết. Quan sátdưới ánh sáng tử ngoại ở bước sóng 365 nm, trên sắc ký đồ của dung dịch thử phải cócác vết phát quang có cùng vị trí và màu sắc với các vết trên sắc ký đồ của dung dịchđối chiếu.Tỷ lệ mọc mầmLấy 10 g hạt lúa đại mạch, chia làm 2 phần. Mỗi phần trải trên một nửa bề mặt phẳng,có đường ngăn chéo. Đếm số hạt mọc mầm trên tổng số hạt Đại mạch, tính ra tỷ lệphần trăm số hạt mọc mầm. Tỷ lệ mọc mầm của dược liệu không được dưới 85%.Độ ẩmKhông quá 13% (Phụ lục 9.6, 1 g, 105 0C, 4 giờ).Chế biếnLấy hạt đại mạch đã nhặt sạch, ngâm nước 2 - 3 giờ. Vớt ra, bỏ vào rá, đậy kín. Mỗingày vẩy nước 1 lần, giữ độ ẩm cho đến khi hạt lúa nứt mầm dài độ 0,5 cm, lấy ra phơikhô gọi là sinh mạch nha.Bào chếMạch nha sao: Lấy sinh mạch nha sạch, rang nhỏ lửa, sao đến màu vàng nâu, lấy ra đểnguội, sẩy sạch bụi tro vụn là được.Tiêu mạch nha: Lấy mạch nha sạch, cho vào nồi, đun to lửa, sao cho vàng sém, lấy rađể khô, sẩy hết tro bụi.Bảo quảnĐể nơi khô, mát, trong bao bì kín, tránh mốc, mọt.Tính vị, quy kinhCam, bình. Vào các kinh tỳ, vị.Công năng, chủ trịKiện tỳ tiêu thực, tiêu sưng thông sữa. Chủ trị: Thực tích bụng đầy trướng, ăn kém, tiêuhoá kém, làm mất sữa hoặc vú sưng đau do sữa ứ lại, vú tức đau khi căng sữa..Cách dùng, liều lượngNgày dùng 9 - 15 g. Làm mất sữa: 60 g, dạng thuốc sắc. Thường phối hợp với các loạithuốc khác.Kiêng kỵPhụ nữ có thai, hoặc đang thời kỳ cho con bú không nên dùng.