Mầm bệnh lưu tồn trong đất như thế nào?

Câu hỏi này được đặt ra để tìm cơ sở khoa học cho các biện pháp sử dụng chất thải trong trồng trọt, việc chôn lấp chất thải, xác gia súc bị bệnh và việc tiêu độc khử trùng các địa điểm bị nhiễm mầm bệnh. Mầm bệnh bao gồm các loại vi trùng, virus, ký sinh trùng, trứng và ấu trùng ký sinh trùng và cả các loài protozoa. Tuy nhiên, trong phạm vi bài này, chúng tôi chỉ giới hạn mầm bệnh trong phạm vi là các loại vi trùng và virus gây bệnh cho người và gia...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Mầm bệnh lưu tồn trong đất như thế nào? Mầm bệnh lưu tồn trong đất như thế nào?Câu hỏi này được đặt ra để tìm cơ sở khoa học cho các biện pháp sử dụng chất thảitrong trồng trọt, việc chôn lấp chất thải, xác gia súc bị bệnh và việc tiêu độc khửtrùng các địa điểm bị nhiễm mầm bệnh. Mầm bệnh bao gồm các loại vi trùng, virus,ký sinh trùng, trứng và ấu trùng ký sinh trùng và cả các loài protozoa. Tuy nhiên,trong phạm vi bài này, chúng tôi chỉ giới hạn mầm bệnh trong phạm vi là các loại vitrùng và virus gây bệnh cho người và gia súc.Mỗi loại vi trùng, virus có đặc điểm sinh học, sức đề kháng và khả năng gây bệnh khácnhau, tuy nhiên do kích thước nhỏ, chúng có thể được lọc qua đất. Sự loại bỏ vi sinh vậttrong quá trình thấm qua đất tỷ lệ nghịch với kích thước các hạt đất. Vi sinh vật có khảnăng tích điện do đó chúng có khả năng bám trên các hạt đất. Tính chất của đất ảnhhưởng đến sự tồn tại, sự hấp thu các vi sinh vật trên đất. Kích thước các hạt đất: đất càngmịn, khả năng giữ vi sinh vật trong đất càng lớn và ngược lại các hạt đất lớn sẽ tăng sự dichuyển của mầm bệnh đi xaThành phần của đất: bao gồm các cation, khoáng chất tạo ra sự khác biệt pH; ion sắt,nhôm và pH trong đất thấp làm tăng khả năng hấp thụ vi sinh vật trên bề mặt đất; cationlàm tăng sự hấp thu của đất do hạn chế lực đẩy giữa vi sinh vật và các hạt đất; các chấthữu cơ, axit humic và fulvic làm giảm tính bám của virus trên mặt đấtTheo Birton, 1999 mầm bệnh sống lâu trong đất có nhiệt độ thấp, mùa đông sống lâu hơntrong mùa hè; các vùng ôn đới khả năng sống lâu hơn vùng nhiệt đới; Ánh sáng chiếutrực tiếp giết mầm bệnh nhanh hơn vùng không có ánh sáng; nếu không bị tái nhiễm,mầm bệnh sống trên bề mặt đất ngắn hơn trong lớp đất sâu.Các mẫu đất có khả năng giữ nước cao làm tăng thời gian tồn tại của mầm bệnh: Đất cátmầm bệnh sống ít hơn so với đất thịt và đất mùn; các vùng đất mực nước ngầm thấp, ẩmướt có nguy cơ lan truyền mầm bệnh ra môi trường xung quanh nhanh hơn và rộng hơn.Sự cạnh tranh của hệ sinh vật trong đất: Một số loài vi sinh vật môi trường có khả năngcạnh tranh sự sinh tồn của mầm bệnh trong đất; nhiều loại thực khuẩn thể, protozoa cókhả năng diệt vi khuẩn gây bệnh, hạn chế sự tồn tại của chúng trong đất; các mẫu đất cóhệ sinh vật phong phú quá trình vô cơ nhanh cũng làm giảm khả năng sống sót của mầmbệnh.Đặc điểm vi sinh vật: Các vi khuẩn có nha bào như B.anthrasis, Clostridium tetani,Clostridium perfringens… có khả năng tồn tại lâu hơn so với các vi khuẩn không có nhabào. Vi khuẩn gây bệnh đường ruột tồn tại trong đất lâu hơn so với các loại vi khuẩnkhác.Vì vậy, khi sử dụng các loại chất thải chăn nuôi, chất thải lò mổ có thể gây ô nhiễm thựcphẩm. Ngoài các nguy cơ ô nhiễm do kim loại nặng, chất độc hại, hợp chất hữu cơ cònkhả năng ô nhiễm do mầm bệnh. Mầm bệnh có thể tồn tại trên các loại hoa màu, rau, củquả, đặc biệt là các loại rau ăn lá khi được bón phân hoặc nước thải. Các khảo sát trongvà ngoài nước cho thấy sự hiện của Salmonella, E.coli, Shigella… có trên nhiều loại rauquả trên thị trường, do đó cần xử lý chất thải, phân hợp lý trước khi sử dụng cho câytrồng.Nhiều nước, trong đó có Việt Nam đã sử dụng các phương pháp truyền thống xử lý phântrước khi sử dụng cho trồng trọt: Phương pháp xử lý bằng hóa chất (ủ vôi ); phương phápvật lý (tách chất rắn, lỏng, sấy…). Các phương pháp này có ưu điểm là khả năng loại bỏmầm bệnh nhanh và khá triệt để nhưng chi phí cao và gây thất thoát nhiều chất dinhdưỡng trong phân được xử lý. Hai phương pháp có nhiều ưu điểm được sử dụng là ủcomposting và ủ hiếu khí. Quá trình xãy ra nhanh và mạnh trong điều kiện hiếu khí, hiệuquả xử lý nhanh, không tạo mùi hôi và mầm bệnh bị diệt nhanh chóng.Một số chỉ tiêu xác định quá trình xử lý phân và chất thải đã hoàn thành: Tỷ lệ C/Nkhoảng 12/1; COD giảm >85%; tổng lượng chất rắn bay hơi giảm 37-45%; tỷ lệ tăng>1,5 lần; lượng nitrogen còn lại 1,2 -1,5%; khả năng trao đổi cation (CEC) tăng gấp 2lần; độ ẩm còn < 30%; vi sinh vật chỉ danh (coliform và E.coli), trứng giun sán giảm >90% so với ban đầu; không có amonia tự do và sulfite. Nguồn: Website Cục Thú y ...