MÁY ĐIỆN MỘT CHIỀU VÀ CẤU TẠO MÁY

Ngày nay mặc dù dòng điện xoay chiều được sử dụngrất rộng rãi, song máy điện một chiều vẫn tồn tại đặcbiệt là động cơ một chiều. Động cơ một chiều thườngđược sử dụng ở những nơi yêu cầu mômen mở máylớn hoặc yêu cầu điều chỉnh tốc độ bằng phẳng,phạm vi rộng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
MÁY ĐIỆN MỘT CHIỀU VÀ CẤU TẠO MÁY CHƯƠNG V: MÁY ĐIỆN MỘT CHIỀUNHẤN VÀO ĐÂY ĐỂ TRỞ VỀ TRANG ĐẦUNHẤN VÀO PHẦN VĂN BẢN CÓ LINK ĐỂ XEMHÌNHMUỐN XEM PHIM XIN TRỞ VỀ TRANG CHỦBài 1: TỔNG QUAN VỀ MÁY ĐIỆN MỘT CHIỀUI. GIỚI THIỆUNgày nay mặc dù dòng điện xoay chiều được sử dụngrất rộng rãi, song máy điện một chiều vẫn tồn tại đặcbiệt là động cơ một chiều. Động cơ một chiều thườngđược sử dụng ở những nơi yêu cầu mômen mở máylớn hoặc yêu cầu điều chỉnh tốc độ bằng phẳng,phạm vi rộng.Trong các thiết bị tự động, ta thấy các máy điệnkhuyếch đại, các động cơ chấp hành cũng là máyđiện một chiều. Ngoài ra, các máy điện một chiều cònthấy trong các thiết bị điện ôtô, tàu thủy, máy bay…Các máy phát điện một chiều điện áp thấp dùng trongcác thiết bị điện hóa, thiết bị hàn điện có chất lượngcaoThiếu sót chủ yếu của máy điện một chiều là có cổgóp làm cho cấu tạo phức tạp, đắt tiền và kém tin cậy,nguy hiểm trong môi trường dễ nổ. Khi sử dụng độngcơ một chiều, cần có nguồn điện một chiều kèm theo(máy phát điện một chiều hay bộ chỉnh lưu).II. CẤU TẠO CỦA MÁY ĐIỆN MỘT CHIỀUMáy điện một chiều gồm stator với cực từ, rotor vớidây quấn và cổ góp với chổi điện.1. StatorCòn gọi là phần cảm, gồm có cực từ chính, cực từphụ, gông từ nắp máy và cơ cấu chổi điện.a. Cực từ chính:Cực từ chính là bộ phận sinh ra từ trường, gồm có lõisắt cực từ và dây quấn kích từ lồng ngoài lõi sắt cựctừ. Lõi thép cực từ làm bằng các lá thép kỹ thuật điệnhay thép các bon dày 0,5mm hay 1mm được ép chặtvà tán lại. Trong máy điện nhỏ có thể dùng thép khối.Cực từ được gắn chặt vào vỏ máy bằng bulông. Dâyquấn kích từ được làm bằng đồng bọc cách điện,được quấn thành từng cuộn, mỗi cuộn dây đều đượcbọc cách điện kỹ thành một khối và tẩm sơn cáchđiện trước khi lồng vào thân lõi thép cực từ. Các cuộndây ở các cực từ chính được nối nối tiếp nhau sao chokhi có dòng điện chạy qua chúng thì hình thành cáccực từ trái dấu xen kẽ.b. Cực từ phụ:Cực từ phụ gồm có lõi thép và dây quấn. Lõi thépthường làm bằng thép khối còn dây quấn cực từ phụcó cấu tạo giống như dây quấn cực từ chính. Cực từphụ được đặt xen kẽ với cực từ chính và được dùngđể cải thiện đổi chiều. Dây quấn cực từ phụ được nốinối tiếp với dây quấn cực từ chính. Cực từ phụ đượcgắn vào vỏ máy nhờ những bu lông.c. Gông từ:Gông từ làm mạch từ nối liền các cực từ, đồng thờilàm vỏ máy. Trong máy điện công suất lớn gông từlàm bằng thép đúc, còn máy điện công suất vừa vànhỏ thường dùng thép tấm cuốn lại và hàn.d. Cơ cấu chổi than:Gồm có chổi than đặt trong hộp chổi than và tỳ chặtlên cổ nhờ lò xo. Hộp chổi than được cố định trên giáchổi than và cách điện với giá. Giá chổi than có thểquay được để điều chỉnh vị trí chổi than cho đúngchỗ. Sau khi điều chỉnh xong thì cố định lại bằng vít.Chổi than làm bằng than hay gra-phít, đôi khi ta trộnthêm bột đồng để làm tăng độ dẫn điện. Chổi than cónhiệm vụ đưa dòng điện từ phần ứng ra ngoài hayngược lại.e. Nắp máy:Nắp máy để bảo vệ dây quấn và đảm bảo an toàncho con người. Đối với các máy điện công suất vừa vànhỏ, nắp máy còn có tác dụng làm giá đỡ ổ bi vàthường làm bằng gang.2. Rotor:Còn gọi phần ứng gồm lõi thép, dây quấn phần ứngvà cổ góp.a. Lõi thép rotor:Hình trụ làm bằng các lá thép kỹ thuật dày 0,5 mmphủ sơn cách điện, ghép lại để giảm tổn hao do dòngđiện xoáy gây ra. Các lá thép được rập có lỗ thông gióvà rãnh để đặt dây quấn phần ứng. Trong những máycỡ trung bình trở lên đôi khi còn có lỗ để tạo sự thônggió dọc trục còn ở máy lớn hơn thì lõi sắt được chiathành từng đoạn nhỏ, giữa các đoạn ấy ta để một khehở để thông gió ngang trục.b. Dây quấn phần ứng:Dây quấn phần ứng là phần sinh ra sức điện độngcảm ứng và có dòng điện chạy qua. Dây quấn phầnứng làm bằng đồng có bọc cách điện, có tiết diệnhình tròn (đối với máy có công suất bé) hay hình chữnhật (đối với máy công suất lớn) được đặt trong cácrãnh của lõi thép theo một sơ đồ cụ thể và được cáchđiện với rãnh. Để tránh dây quấn bị văng ra khi rotorquay (lực ly tâm), ở miệng rãnh có dùng nêm bằng trehay bakelit.c. Cổ góp:Cổ góp gồm có các phiến góp bằng đồng có đuôi énđược ghép lại thành hình trụ tròn, giữa các phiến gópđược cách điện với nhau bằng các tấm mica dày 0,4đến 1,2mm. Hai đầu vành én có 2 vành ốp hình chữ Vép chặt lại. Giữa vành ốp và phiến góp cũng đượccách điện bằng các tấm mica. Đuôi vành góp nhô caolên một ít để hàn các đầu dây của phần tử nối vớiphiến góp. Thông qua chổi điện và cổ góp, dòng điệnxoay chiều trong dây quấn rotor được đổi thành dòngđiện một chiều đưa ra mạch ngoài, do đó cổ góp còngọi là vành đổi chiều.III. CÁC THÔNG SỐ ĐỊNH MỨCCác thông số định mức của máy điện một chiềuthường do nhà chế tạo quy định và được ghi trên biểntên (name plate). Gồm có: Công suất định mức Pđm,điện áp định mức Uđm, dòng điện định mức IđmIV. NGUYÊN LÝ LÀM VIỆCMáy điện một chiều có thể làm việc ở chế độ máyphát điện, động cơ điện dựa vào nguyên lý cảm ứngđi ...