Mô hình quản lý nguồn nhân lực của tổ chức hành chính nhà nước và kinh nghiệm cho Việt Nam trong cải cách hoạt động quản lý nguồn nhân lực

Bài viết tập trung phân tích các đặc trưng, một số ưu điểm và hạn chế của hai mô hình quản lý nguồn nhân lực của tổ chức hành chính nhà nước (mô hình chức nghiệp và mô hình việc làm). Từ đó, đưa ra một số giải pháp, kiến nghị để áp dụng cho Việt Nam trong cải cách hoạt động quản lý nguồn nhân lực.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Mô hình quản lý nguồn nhân lực của tổ chức hành chính nhà nước và kinh nghiệm cho Việt Nam trong cải cách hoạt động quản lý nguồn nhân lực MÔ HÌNH QUẢN LÝ NGUỒN NHÂN LỰC CỦA TỔ CHỨC HÀNH CHÍNH... MÔ HÌNH QUẢN LÝ NGUỒN NHÂN LỰC CỦA TỔ CHỨC HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC VÀ KINH NGHIỆM CHO VIỆT NAM TRONG CẢI CÁCH HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ NGUỒN NHÂN LỰC LÊ NGỌC DUY* - PHAN THỊ THU HƯƠNG** Bài viết tập trung phân tích các đặc trưng, một số ưu điểm và hạn chế của hai mô hình quản lý nguồn nhân lực của tổ chức hành chính nhà nước (mô hình chức nghiệp và mô hình việc làm). Từ đó, đưa ra một số giải pháp, kiến nghị để áp dụng cho Việt Nam trong cải cách hoạt động quản lý nguồn nhân lực. Từ khóa: Mô hình chức nghiệp, mô hình việc làm, cải cách hoạt động quản lý nguồn nhân lực ở Việt Nam. Ngày nhận bài: 15/4/2019; Biên tập xong: 09/5/2019; Duyệt đăng: 21/10/2019. The paper concentrates on analysing some features, advantages and disadvantages of two systems of human resource management (career system and position - based system). Therefore, solutions and recommendations for Vietnam in reforming human resource management are proposed. Keywords: Career system, position - based system, reforming human resource management trend in Vietnam. T rên thế giới hiện nay có hai mô Nam trong cải cách hoạt động quản lý hình cơ bản về quản lý nguồn nhân nguồn nhân lực của tổ chức hành chính lực của tổ chức hành chính nhà nhà nước. nước, đó là mô hình chức nghiệp hay còn 1. Mô hình quản lý nguồn nhân lực gọi là mô hình ngạch, bậc (career system) của tổ chức hành chính nhà nước và mô hình việc làm hay còn gọi là vị trí công việc (position - based system hoặc 1.1. Mô hình chức nghiệp job - based system). Ở Việt Nam, quản lý * Đặc trưng của mô hình chức nghiệp: nguồn nhân lực trong tổ chức hành chính Mô hình công vụ chức nghiệp được nhà nước đang thực hiện theo mô hình bắt nguồn từ Pháp, sau đó được áp dụng chức nghiệp. Tuy nhiên, trước yêu cầu rộng rãi ở nhiều nước bên ngoài châu Âu, cải cách hành chính nhà nước giai đoạn đặc biệt là ở các nước đang phát triển từng hiện nay, đặt nhiệm vụ trọng tâm vào cải là thuộc địa của Pháp và Bồ Đào Nha. cách chế độ công chức, công vụ và then chốt là xây dựng vị trí việc làm cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Vì vậy, * Thạc sĩ, Phòng Quản lý khoa học và Hợp tác quốc tế, Trường Đại học Kiểm sát Hà Nội cần nghiên cứu một cách kỹ lưỡng hai ** Thạc sĩ, Viện Chiến lược, chính sách tài nguyên mô hình trên để có thể vận dụng cho Việt và môi trường. 50 Khoa học Kiểm sát Số 05 - 2019  LÊ NGỌC DUY - PHAN THỊ THU HƯƠNG Đây là mô hình quản lý nhân sự theo cấp là điều kiện bắt buộc, là một trong ngành, ngạch và bậc. Trong mô hình này, những căn cứ chính để tuyển chọn người người làm việc cho nhà nước và tổ chức vào làm việc; Lương được trả theo thâm hành chính nhà nước được phân loại theo niên công tác; Chế độ công chức suốt đời. trình độ đào tạo để làm cơ sở cho việc * Ưu điểm của mô hình chức nghiệp: xếp ngạch. Ngành là một lĩnh vực cụ thể có những đặc trưng, đặc điểm để phân - Về lý thuyết, nguồn nhân lực trong biệt lẫn nhau, căn cứ phân chia lĩnh vực tổ chức hành chính giản đơn trong bố trí chuyên môn. Ngạch là một nhóm công nhân sự; việc với mức độ khó dễ khác nhau. Căn cứ - Nguồn nhân lực trong tổ chức hành vào bằng cấp, chứng chỉ để bổ nhiệm cán chính mang tính ổn định cao: khó vào, bộ vào ngạch, muốn chuyển ngạch phải khó ra; đủ điều kiện. Mỗi ngạch chia thành nhiều bậc theo nguyên tắc thâm niên, không - Đội ngũ công chức, người làm việc dựa vào công việc. Bậc chỉ thứ tự trong trong tổ chức hành chính nhà nước có tâm ngạch, thể hiện mức lương được trả, căn lý yên tâm, gắn bó với cơ quan, đơn vị; cứ chia bậc: thâm niên công tác. Mỗi một - Lộ trình chức nghiệp trong tổ chức bậc tương ứng với một chỉ số tiền lương. hành chính nhà nước rõ ràng; Các chỉ số tiền lương tăng dần theo chiều - Trong tổ chức hành chính nhà nước, tăng của bậc. Như vậy, lương gắn liền linh hoạt trong thuyên chuyển, bố trí với ngạch, bậc chứ không gắn liền với vị nhân sự. trí hay nội dung công việc mà công chức đảm nhận. Việc trả lương hoàn toàn căn * Hạn chế, tồn tại của mô hình chức cứ vào bằng cấp và thâm niên công tác1. nghiệp: Mỗi một ngạch, bậc gắn liền với chức - Người làm việc trong tổ chức hành năng, nhiệm vụ của công chức ở ngạch đó chính nhà nước dễ nảy sinh tâm lý trì phải thực hiện nhưng không gắn liền với trệ, mất động lực làm việc vì sự cào bằng vị trí mà công chức đảm nhiệm. trong công việc và chính sách tiền lương. Như vậy, ở mô hình chức nghiệp cho - Vị trí công việc trong tổ chức hành thấy một số đặc điểm nổi bật như: Người chính nhà nước thiếu tính cạnh tranh; làm việc trong nhà nước được chia theo - Ít khuyến khích người tài, sự sáng tạo; các nhóm, lĩnh vực, được sắp xếp, bố - Đào tạo nguồn nhân lực theo kiểu trí theo ngạch, bậc; Sau khi trúng tuyển, ...