Một số biện pháp phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh trung học phổ thông trong dạy học chủ đề 'tổ hợp và xác suất' (Đại số và Giải tích 11)

Bài viết đề cập vấn đề phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh trung học phổ thông trong dạy học môn Toán chủ đề Tổ hợp và Xác suất (Đại số và Giải tích 11). Để nắm chi tiết nội dung nghiên cứu, mời các bạn cùng tham khảo bài viết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số biện pháp phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh trung học phổ thông trong dạy học chủ đề “tổ hợp và xác suất” (Đại số và Giải tích 11) VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt kì 2 tháng 5/2020, tr 72-75 ISSN: 2354-0753 MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC CHỦ ĐỀ “TỔ HỢP VÀ XÁC SUẤT” (ĐẠI SỐ VÀ GIẢI TÍCH 11) Trường Đại học Hùng Vương Phan Thị Tình Email: tinhsanhvu@gmail.com Article History ABSTRACT Received: 13/4/2020 Teaching Mathematics at high school helps students develop math skills. Accepted: 10/5/2020 Combination and Probability is a mathematical topic of random phenomena Published: 25/5/2020 deriving from practice. With the richness of fields in practice that can be reflected through exercises of this topic, students have the opportunity to Keywords solve many situations and problems arising from practice, from there, the problem-solving, ability to solve their problems are trained and developed. The article discusses combinatorial and problem solving competencies development for high school students in probabilistic abilities, high teaching Maths in the topic of Combination and Probability (Algebra and school, Algebra and Calculus Calculus 11). In the process of teaching this topic, teachers need to apply 11. flexiblle teaching methods to help students approach the problem in different ways, thereby easily solving the problem, developing problem solving competencies.1. Mở đầu Đất nước ta đang bước vào giai đoạn CNH, HĐH với mục tiêu đến năm 2020, Việt Nam sẽ trở thành một nướccông nghiệp, hội nhập quốc tế. Trước bối cảnh đó, việc chuẩn bị tiềm lực con người là rất quan trọng và cần đượctiến hành ở tất cả các cấp học. Năng lực giải quyết vấn đề (NLGQVĐ) là một trong những năng lực cơ bản cần được phát triển cho học sinh(HS) phổ thông hiện nay. Năng lực này bao gồm các năng lực thành phần sau: khả năng phát hiện và làm rõ vấn đề;đề xuất, lựa chọn giải pháp; thực hiện và đánh giá giải pháp; nhận ra, hình thành và khai thác ý tưởng mới khi giảiquyết vấn đề; khả năng tư duy độc lập. NLGQVĐ được hình thành và phát triển dựa trên các hoạt động phát hiện vàgiải quyết vấn đề khi HS chủ động, tích cực tham gia vào các hoạt động học tập, trải nghiệm. Dạy học môn Toán ở THPT giúp HS phát triển các năng lực toán học. Tổ hợp và Xác suất là một chủ đề toánhọc về các hiện tượng ngẫu nhiên, xuất phát từ thực tiễn. Đối với HS THPT, việc tiếp cận kiến thức chủ đề này làtương đối khó và trừu tượng. Với sự phong phú về các lĩnh vực trong thực tiễn có thể phản ánh thông qua các bài tậpcủa chủ đề này, HS có cơ hội giải quyết nhiều tình huống, bài toán nảy sinh từ thực tiễn, từ đó, NLGQVĐ của cácem được rèn luyện, phát triển. Bài viết đề cập vấn đề phát triển NLGQVĐ cho HS THPT trong dạy học môn Toánchủ đề Tổ hợp và Xác suất (Đại số và Giải tích 11).2. Kết quả nghiên cứu2.1. Năng lực giải quyết vấn đề và các thành tố của năng lực giải quyết vấn đề Nghiên cứu về NLGQVĐ trong giải toán, Lê Thống Nhất (1996) đã đi theo hướng tìm hiểu, phân loại các sailầm và biện pháp sửa chữa cho HS THPT, Nguyễn Thị Hương Trang (2002) thì tiếp cận NL này từ quan điểm “pháthiện và giải quyết vấn đề một cách sáng tạo”. Tiếp cận quá trình giải quyết vấn đề trong dạy học Toán, Phan AnhTài (2014) cho rằng: NLGQVĐ của HS trong dạy học Toán ở THPT được cấu thành bởi các thành tố sau: năng lựchiểu vấn đề, năng lực phát hiện và triển khai giải pháp giải quyết vấn dề, năng lực trình bày giải pháp giải quyết vấnđề, năng lực phát hiện giải pháp khác để giải quyết vấn đề và năng lực phát hiện vấn đề mới. Có nhiều quan niệm khác nhau về NLGQVĐ. Theo chúng tôi, có thể hiểu, NLGQVĐ của HS trong dạy học mônToán là khả năng huy động kiến thức, kĩ năng, kinh nghiệm và các phẩm chất cá nhân khác của HS để thực hiệnhoạt động giải quyết vấn đề. Tiếp cận theo quá trình giải quyết vấn đề, theo chúng tôi, NLGQVĐ gồm có 04 thành tố sau: - Năng lực hiểu vấn đề: Là khả năng của cá nhân xác định và hiểu được vai trò của các thông tin, đưa ra các phánđoán có cơ sở, gắn kết các thông tin và kiến thức đã biết. Năng lực hiểu vấn đề gồm các thành phần: năng lực nhận 72 VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt kì 2 tháng 5/2020, tr 72-75 ISSN: 2354-0753dạng và phát biểu vấn đề, năng lực xác định và giải tích thông tin ( ...