Một số loại thuốc cần lưu ý khi dùng cho người cao tuổi

Người cao tuổi (NCT), đối tượng quen thuộc của phòng khám bệnh, là nhóm người hay sử dụng thuốc nhất. Ở các nước phát triển khoảng 40% chi phí về thuốc thuộc về NCT. Một thống kê cho thấy khoảng 61% số người trên 65 tuổi phải luôn luôn dùng đến thuốc.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số loại thuốc cần lưu ý khi dùng cho người cao tuổi Một số loại thuốc cần lưu ý khi dùng cho người cao tuổi Người cao tuổi (NCT), đối tượng quen thuộc của phòng khám bệnh, lànhóm người hay sử dụng thuốc nhất. Ở các nước phát triển khoảng 40% chiphí về thuốc thuộc về NCT. Một thống k ê cho thấy khoảng 61% số ngườitrên 65 tuổi phải luôn luôn dùng đến thuốc. Không chỉ hay dùng thuốc màNCT thường phải dùng nhiều loại thuốc cùng lúc (do mắc nhiều bệnh), phảidùng lâu dài, gần như suốt đời do mắc các bệnh mạn tính (tim mạch, tănghuyết áp, đái tháo đường...). Trong khi đó, trải qua một quá trình sống và hoạt động trên 60 năm,từng phải chống đỡ nhiều với hoàn cảnh bất lợi nên các chức năng của đa sốbộ phận trong cơ thể suy giảm nhất là chức năng biến đổi chọn lọc, đào thảichất độc của gan, thận (giảm khoảng 50-60%). Do đó tác động phụ bất lợicủa thuốc cũng như sự tương tác tiêu cực giữa các thuốc dùng đồng thời cóthể gây nhiều tai biến cho NCT. Một số thuốc NCT hay dùng nhưng cần lưu ý thận trọng Digoxin: Đây là glycosid cường tim, thường dùng trong suy tim vớilưu lượng thấp nhất là khi có rung nhĩ. Hiệu quả của thuốc đối với NCT thấphơn so với người trẻ nhưng lại hay gây độc nên NCT dùng phải giảm liều.Có khoảng 50-90% NCT khi dùng thuốc này đều cảm thấy mệt mỏi, ănkhông ngon, buồn nôn, kém ăn nên dễ gây cho cơ thể suy dinh dưỡng. Dùngthuốc nếu thấy trọng lượng cơ thể tụt xuống nhanh cần báo thầy thuốc biếtđể xử trí kịp thời. Digoxin có nhiều tương tác bất lợi với một số thuốc khácnếu dùng phối hợp như chống chỉ định với các muối canxi (rối loạn nhịp timtrầm trọng, gây tử vong), với sultoprid (thuốc an thần kinh) do gây rối loạntính tự động – chậm nhịp quá mức), thận trọng dùng chung với amiodaron,quinidin (thuốc chống loạn nhịp), sucralfat (chống loét dạ dày – tá tràng tiếntriển), erythromycin (kháng sinh), một số thuốc hạ đường huyết... nên thựchiện việc uống digoxin cách 2 giờ với các thuốc trên. Nhóm thuốc lợi tiểu: NCT mắc bệnh về tim mạch hoặc tăng huyết ápthường dùng loại thuốc này. Tác dụng phụ bất lợi của thuốc là gây chongười dùng cảm giác mệt mỏi rã rời, nhịp tim thất thường, huyết áp thấp vìlượng nước tiểu nhiều làm hạ kali. NCT rất nhạy cảm khi mất nước nên chịuảnh hưởng nhiều của thuốc. Để khắc phục cần bổ sung thêm kali qua nguồnthực phẩm dồi dào chất này như: các loại đậu (xanh, đen, đỏ), nấm hương,chuối tiêu, tôm nõn, lạc... Nội tiết tố: Một loại thuốc NCT hay dùng, nhưng NCT c ũng rất nhạycảm với các tác dụng phụ của thuốc gây ra như: teo, co với cơ, giòn xốp vớixương nhất là phụ nữ sau mãn kinh. Để hạn chế bất lợi này nên ăn bổ sungmột số loại thực phẩm giàu vitamin D như gan động vật, dầu gan cá, trứng,sữa, lòng đỏ trứng, đậu phụ, tôm khô... Rimifon: Thuốc chủ yếu thường có trong phác đồ điều trị lao. Dothuốc độc với gan nhất là khi phối hợp với pyrazinamid, rifampicin nên cóthể làm tăng transaminase, bilirubin niệu, viêm gan cấp (tuy hiếm nhưngnặng), đồng thời gây tình trạng thiếu vitamin B6. NCT nếu suy thận cầngiảm liều. Nếu là người nghiện rượu cần thận trọng khi dùng. Nên ăn nhiềuthức ăn giàu vitamin B6 như gan trâu bò, cám gạo, men khô hay dùng phốihợp với pyridoxin (vitamin B6). Cần được định lượng transaminase và xétnghiệm về hủy tế bào gan theo định kỳ, nếu tăng trên 3 lần của trị số bìnhthường phải ngừng thuốc để bác sĩ chuyên khoa quyết định. Thuốc an thần, gây ngủ: Về già, do mạch máu não xơ cứng, tế bàothần kinh lão hóa, đồng thời hay lo nghĩ, phiền muộn nên dẫn đến khó hoặcmất ngủ nên loại thuốc trên thường hay được NCT sử dụng. Lạm dụng thuốcan thần gây tình trạng thường xuyên lơ mơ, buồn ngủ, biếng ăn hoặc ăn mấtngon dẫn đến suy dinh dưỡng và một số chứng bệnh khác. Thuốc diazepamhay gây lệ thuộc thuốc, ảnh hưởng gan, làm nặng thêm các triệu chứng liệtcơ. Do đó dùng thuốc càng ngắn ngày càng tốt, giảm dần liều dùng và khônguống rượu khi dùng thuốc. Diazepam có thể gây cơn kịch phát ở NCT nhưgây gổ, cáu gắt, hưng phấn, lú lẫn, ảo giác. Trường hợp đã dùng thuốc lâungày, không nên ngừng đột ngột, cần giảm liều từ từ rồi mới thôi dùng đểtránh xảy ra các triệu chứng như nôn oẹ, mất ngủ, cơ bắp co giật, mất thăngbằng. Aminophylin: Thuốc làm mất cơn co thắt phế quản, tăng cường hôhấp và tuần hoàn ở các động mạch nhỏ, lợi tiểu, thường dùng để phòng và tr ịcơn hen phế quản, điều trị phối hợp chứng hen tim, suy tâm thất trái. NCTdùng thuốc này chịu nhiều tác dụng phụ của thuốc do thời gian bán thải củathuốc kéo dài. Có thể bị nhức đầu, buồn nôn, nôn, đỏ bừng mặt, đánh trốngngực, bồn chồn, lo âu, khó thở, rối loạn tiêu hóa, trí nhớ giảm, định hướngkém, loạn nhịp tim, huyết áp giảm đột ngột có thể dẫn đến tử vong. NCTdùng thuốc này phải hết sức cẩn thận, dùng từ liều lượng nhỏ rồi tăng dần(nếu nước tiểu ít phải báo ngay thầy thuốc để xem lại liều). Nếu ...