Một số món ăn truyền thống của người Chăm Bàlamôn, tỉnh Ninh Thuận

Người Chăm ở Ninh Thuận theo hai tôn giáo chính là Bàlamôn giáo và Hồi giáo Bàni. Do ảnh hưởng của tôn giáo nền văn hóa ẩm thực của hai cộng đồng người Chăm có sự khác biệt. Người Chăm Bàlamôn kiêng không ăn thịt bò, người Chăm Bàni kiêng không ăn thịt heo và thịt dông. Tôn giáo cũng chỉ phối đến hệ thống lễ vật và các món ăn trong cuộc sống đời thường của người Chăm. Trong bài viết này, tác giả đề cập đến các món ăn truyền thống trong cuộc sống hằng ngày của người Chăm Bàlamôn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số món ăn truyền thống của người Chăm Bàlamôn, tỉnh Ninh Thuận14 PHAN QUỐC ANH - THẬP LIÊN TRƯỞNG - MỘT SÓ MÓN ĂN... món ăn chính. Ngoài ra, thỉnh thoảng họ cũng nấu cơm gạo nếp, xôi và cháo chua.MỘT SÔ MÓN ĂN Cơm nấu từ gạo tẻ thì gọi là li thay. Cơm - xôi nấu bằng gạo nếp thì gọi là điêp.TRUYỀN THỐNG Cách nấu các loại cơm, xôi cũng như của người Việt. Vào những ngày giáp hạt hoặcCỦA NGƯỜI CHĂM hạn hán m ất mùa người Chăm Bàlamôn hay nấu cơm độn gạo với bắp hoặc khoai mìBÀLAMÔN, TỈNH (sắn). Món cháo chua: Đây là món ăn khá đặc NINH THUẬN_____________________ ■__________________ trưng của người Chăm. Cách nấu: Vo gạo bỏ vào nấu như nấu cơm. Sau khi để nguộiPHAN QUỐC ANH - THẬP LIÊN TRƯỞNG đô nước lã vào ủ hai ngày đêm cho lên men. Loại cháo này có thể ăn vối cá kho hoặc với gười Chăm ở Ninh Thuận theo hai muôi ổt rấ t ngon. Do được lên men nên tôn giáo chính là Bàlamôn giáo và cháo có vị chua, dễ tiêu hóa, có tác dụng trịHồi giáo Bàni. Do ảnh hưởng của tôn giáo bệnh về đường ruột.nên văn hóa ẩm thực của hai cộng đồng 1.2. Các món ăn chê biên từ các câyngười Chăm có sự khác biệt. Người Chăm lương thực khácBàlamôn kiêng không ăn thịt bò, người Món ăn chế biến từ bắp (ngô - tangơiỴChăm Bàni kiêng không ăn thịt heo và thịt Người Chăm thường trồng hai loại bắp, bắpdông. Tôn giáo cũng chi phôi đến hệ thông đá tangơi brah (bắp gạo) và bắp dẻo tangơilễ vật và các món ăn trong cuộc sông đời điêp (bắp nếp).thường của người Chăm. Trong bài viết Bắp đá tangơi brah\ thường dùng đểnày, chúng tôi chỉ xin đề cập đến các món nấu cơm bắp hoặc độn với gạo tẻ. Bắp hạtăn truyền thông trong cuộc sông hằng ngày ngâm nước vài giờ rồi bỏ vào côl giã hoặccủa người Chăm Bàlamôn. Ngoài ra, hệ đem xay. Cách nấu cơm bắp như nấu cơmthông lễ vật phong phú trong các nghi lễ tẻ.của người Chăm, chúng tôi xin đề cập trong Bắp dẻo tangơi điêp\ Ngâm bắp vài giờ,các bài viết khác. bỏ vào côi giã cho tróc vỏ lụa, (không xay Cũng như nhiều dân tộc khác, văn hóa hoặc giã n át như bắp đá) rồi đem bung.ẩm thực là một phần trong văn hóa truyền Bắp dẻo bung ăn với muôi mè (vừng), muôithông Chăm. Các món ăn truyền thông của đậu phông (rang), muôi cá khô (giã nát)người Chăm Bàlamôn khá phong phú. hoặc cá khô nướng rấ t ngon. 1. Các m ón ăn c h ế b iế n từ cây Khoai mì (sắn habei plom) được dùnglương thực như các dân tộc khác. Khoai mì gọt hoặc xắt lát nhỏ sau khi đã lột vỏ và ngâm vào 1.1. Các món ăn chê biến từ gạo nước lã rồi nấu độn vói gạo, cũng có thể(brah) luộc hoặc nướng ăn với các loại gia vị. Cơm: Trong bữa ăn hằng ngày của Ngoài ra, có thể xắt lát rồi đem phơi khôngười Chăm, cơm nấu bằng gạo tẻ vẫn là cất để dùng lâu ngày. Ngày nay, sắn còn làTCVHDG SỐ 5/2006 - NGHIÊN cứu TRAO Đ ổ l 15nguyên liệu cung cấp cho các nhà máy chế - Các loại quả: mưốp, đu đủbiến tinh bột. - Cá nưốc ngọt 2. N hữ ng m ó n ăn c h ế b iế n từ ra u - Các loại rau: rau tập tàng, ngọn bí,(nhjơm - djăm ), q u ả (bauh) mưởp, măng, mùng tơi, rau dền v.v. Với sự giao lưu văn hóa ẩm thực với các - Muôĩ giã vởi ớt.dân tộc khác, trong vườn các gia đình người Cách chê biến món canh tập tàng kháChăm ngày nay đều có trồng các loại rau đơn giản. Trước hết bỏ cá vào luộc chín rồiquả như bí, mướp, mướp đắng (djăm paya), vớt ra, lấy nước luộc cá đó để nấu canh. Cáđu đủ (lahaung), hoa chuôi, chuối xanh được róc bỏ xương rồi bỏ lại vào nồi canh.(patei), các loại rau như rau lang (djăm Đun khoảng mười phút thì hoà bột gạodakra), rau muông (djăm rapivơn), rau hoặc bột bắp với nưốc lã đô vào, vài phútdền, rau mồng tơi (djăm ỉơng) v.v. sau nêm gia vị gồm mắm cái, hành, ớt giã Người Chăm khai thác tối đa các loại nhuyễn với một ít muôi. Đe có vị chua, córau rừng, đọt cây rừng để chế biến thức ăn thể cho vào một ít lá me non. Món canh nàynhư lá chùm ngay để xào dông, đọt lá điều sên sệt vì có bột gạo.(đào lộn hột), đọt xoài, lá cóc chua rừng, Vào những ngày nóng nực, từ tháng 4raủ chùm rác, lá cây màng màng, rau sam đến tháng 8 hằng năm, người Chăm hay(djăm ping), rau tai tượng (đjăm kachhwa) nấu canh rau đắng. Rau đắng mọc nhiềuv.v. Người Chăm tổng kết kinh nghiệm: đọt ven s ...