Một số vấn đề lí luận về đánh giá nhu cầu bồi dưỡng của giáo viên trước yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông

Bài viết tập trung làm rõ 4 nội dung chính: (1) Nhu cầu bồi dưỡng và đánh giá nhu cầu bồi dưỡng của GV; (2)Vai trò, ý nghĩa việc đánh giá nhu cầu bồi dưỡng của GV; (3)Tiến trình các bước đánh giá nhu cầu bồi dưỡng GV; (4) Một số khó khăn khi đánh giá nhu cầu bồi dưỡng của GV.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số vấn đề lí luận về đánh giá nhu cầu bồi dưỡng của giáo viên trước yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thôngHNUE JOURNAL OF SCIENCEDOI: 10.18173/2354-1075.2019-0036Educational Sciences, 2019, Volume 64, Issue 1, pp. 185-194This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vnMỘT SỐ VẤN ĐỀ LÍ LUẬN VỀ ĐÁNH GIÁ NHU CẦU BỒI DƯỠNG CỦA GIÁOVIÊN TRƯỚC YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC PHỔ THÔNGPhạm Thị Kim AnhViện Nghiên cứu Sư phạm, Trường Đại học Sư phạm Hà NộiTóm tắt. Để nâng cao chất lượng, hiệu quả của các chương trình bồi dưỡng giáoviên (GV) hiện nay, cần phải đánh giá và xác định rõ nhu cầu bồi dưỡng của GV.Đây được coi là khâu hết sức quan trọng trong công tác lập kế hoạch, thiết kế cácchương trình bồi dưỡng. Trong bài báo này, chúng tôi tập trung làm rõ 4 nội dungchính: (1) Nhu cầu bồi dưỡng và đánh giá nhu cầu bồi dưỡng của GV; (2)Vai trò, ýnghĩa việc đánh giá nhu cầu bồi dưỡng của GV; (3)Tiến trình các bước đánh giá nhucầu bồi dưỡng GV; (4) Một số khó khăn khi đánh giá nhu cầu bồi dưỡng của GV.Từ khóa: Bồi dưỡng; nhu cầu bồi dưỡng; đánh giá nhu cầu bồi dưỡng; giáo viên; đổimới giáo dục phổ thông.1.Mở đầuMột số nghiên cứu [1, 2, 4, 5] chỉ ra rằng: Việc bồi dưỡng GV phổ thông trong nhữngnăm qua tuy đã có nhiều đổi mới từ nội dung cho tới cách thức tổ chức và đã góp phầnnâng cao năng lực cho đội ngũ GV. Tuy nhiên, công tác bồi dưỡng còn bộc lộ nhiều hạnchế và chưa đem lại những hiệu quả thiết thực. Theo chúng tôi: “nguyên nhân cơ bản làkhi thiết kế và tổ chức các chương trình bồi dưỡng chưa đánh giá và xác định được nhucầu cần bồi dưỡng của GV, chưa hiểu rõ GV đang thiếu gì, cần bồi dưỡng nội dung gì vàbồi dưỡng thế nào?. Điều đó dẫn đến tình trạng bồi dưỡng áp đặt, đồng loạt, đại trà chomọi đối tượng GV với những nội dung định sẵn, không sát với thực tế. Thậm chí cónhững lúc thực hiện việc bồi dưỡng GV theo kiểu “đắp tượng”, nghĩa là thấy yêu cầu củangành GD và của địa phương cần gì thì bồi dưỡng cái đó. Điều này khiến cho nhiều GVthiếu tin tưởng vào hiệu quả các chương trình bồi dưỡng và buộc phải trải qua nhữngkhoá bồi dưỡng vô bổ, ít có tác dụng” [1, tr30]. Có GV thổ lộ: “Gần 20 năm trong nghề,đi tập huấn, bồi dưỡng thường xuyên, không biết bao nhiêu lần nhưng chúng tôi chưađược học, bổ sung những gì mình cần, mình mong muốn, cho nên hiệu quả, tác dụng củanó còn hạn chế nhiều, khoảng cách giữa cái học với cái thực tiễn dạy học vẫn còn khá xa[2, tr34].Tới đây, trên 850.000 GV và 70.000 cán bộ quản lí cơ sở giáo dục phổ thông (GDPT)trên toàn quốc cần phải được bồi dưỡng để phát triển năng lực theo phương thức trực tuyếnNgày nhận bài: 1/2/2019. Ngày sửa bài: 19/2/2019. Ngày nhận đăng: 2/3/2019.Tác giả liên hệ: Phạm Thị Kim Anh. Địa chỉ e-mail: anhptk@hnue.edu.vn185Phạm Thị Kim Anhkết hợp với bồi dưỡng trực tiếp truyền thống trong khuôn khổ của chương trình ETEP (BộGD&ĐT). Nếu không đánh giá được năng lực và nhu cầu cần bồi dưỡng của từng nhómđối tượng GV thì không thể xây dựng được chiến lược bồi dưỡng cũng như thiết kế đượccác chương trình bồi dưỡng sát thực, phù hợp với mong đợi của GV.Để việc bồi dưỡng GV đem lại nhiều lợi ích thiết thực, đáp ứng yêu cầu của đổi mớigiáo dục (GD) thì cần phải tiến hành khảo sát, đánh giá thực trạng nhu cầu của GV. Việcđánh giá chính xác năng lực và nhu cầu bồi dưỡng của GV là cơ sở quan trọng để phânloại đối tượng, thiết kế chương trình bồi dưỡng phù hợp, hiệu quả. Trong bài báo này,chúng tôi tập trung vào 4 nội dung chính: (1) Nhu cầu bồi dưỡng và đánh giá nhu cầu bồidưỡng của GV; (2)Vai trò, ý nghĩa việc đánh giá nhu cầu bồi dưỡng của GV; (3)Tiến trìnhcác bước đánh giá nhu cầu bồi dưỡng GV; (4) Một số khó khăn khi đánh giá nhu cầu bồidưỡng của GV.2. Nội dung nghiên cứu2.1. Nhu cầu bồi dưỡng và đánh giá nhu cầu bồi dưỡng của GV2.1.1. Nhu cầu bồi dưỡng của GVTheo Witkin, B. R., & Altschuld, J.W.(1995): “ Nhu cầu được coi là sự khác biệthoặc khoảng cách” giữa cái mà mình mong muốn hoặc tình trạng hiện tại liên quan đếnmối quan tâm và “cái gì đó sẽ làm. Tác giả còn nhấn mạnh: “ Sự mong đợi thường đượcthể hiện là nhu cầu [10; tr.4]Vậy nhu cầu bồi dưỡng của GV là gì?. Theo cách hiểu thông thường: nhu cầu bồidưỡng của GV là những gì người GV cần học, cần cập nhật bổ sung kiến thức, kĩ năng đểcó thể đạt được một mục tiêu nhất định trong công việc của họ. Nhu cầu bồi dưỡngthường xuất phát từ những mong muốn hay nguyện vọng của chính GV. Đôi khi, GVkhông tự mình thấy ngay được những nhu cầu đó mà cần phải có sự hỗ trợ, tư vấn củangười làm công tác đào tạo, bồi dưỡng để có thể thấy rõ. Như vậy, nhu cầu bồi dưỡngchính là những kiến thức, kĩ năng, phương pháp và quan điểm mà GV cần học để đáp ứngnhững đòi hỏi của yêu cầu thực tiễn trong hoạt độngnghề nghiệp.Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng: “Năng lực theo yêu cầu= Năng lực hiện có + Nănglực cần bổ sung. Trong đó, năng lực bổ sung là một tiến trình học tập, bồi dưỡng, laođộng, làm việc, trải nghiệm thực tế cùng với sự phấ ...