Một số vấn đề liên quan đến việc lựa chọn tuyến khi thiết kế đường ô tô xây dựng mới qua vùng đồi núi theo hướng tiếp cận mới

Bài viết bước đầu phân tích những yếu tố ảnh hưởng chính, đề xuất cơ sở khoa học theo hướng tiếp cận mới - kết hợp trí tuệ nhân tạo trong lựa chọn hướng tuyến tối ưu, trong thiết kế giải pháp công trình phù hợp, nhằm giảm thiểu nguy cơ sụt trượt bờ dốc nền đào trong xây dựng đường giao thông qua vùng đồi núi.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số vấn đề liên quan đến việc lựa chọn tuyến khi thiết kế đường ô tô xây dựng mới qua vùng đồi núi theo hướng tiếp cận mới . 77 MỘT SỐ VẤN Ề LIÊN QUAN ẾN VIỆC LỰA CHỌN TUYẾN HI THIẾT Ế ƢỜNG Ô TÔ XÂY DỰNG MỚI QUA VÙNG ỒI NÚI THEO HƢỚNG TIẾP CẬN MỚI Nguyễn ứ ả 1,*, Nguyễn ứ Mạnh2, Phạ Th i B nh1 1 Trường Đại học Công nghệ Giao thông Vận tải; 2Trường Đại học Giao thông Vận tải *Tác giả chịu trách nhiệm: damnd@utt.edu.vnTó tắt Trong những năm gần đ y, nhiều tuyến gi o thông đ ờng bộ, đ ờng ô tô cao tốc qui mô lớnqua khu v c đồi n i đ ợc đầu t x y d ng mới Trong khi đ , các ti u chuẩn kỹ thu t hiện hànhliên quan những yêu cầu kỹ thu t về khảo sát, thiết kế đ ờng ô tô nh : TCCS3 : /TC BVN, TCVN 5729:2012, TCVN 4054: 5 h y TCVN 3346: ch đề c pnhiều việc cần thiết đánh giá, ph n t ch nguy cơ sụt tr ợt một cách toàn diện, trên bình diện khuv c, làm cơ sở quyết định l a chọn h ớng tuyến sẽ xây d ng. Cùng với những tồn tại này, việc u ti n đào đất qui mô lớn và ít coi trọng công tác phòng tránh h y ngăn ngừa sụt tr ợt nhằmgiảm chi ph đầu t n đầu, là lý do quan trọng phát sinh hiện t ợng sụt tr ợt xảy ra phổ biến,phức tạp và rất đ dạng ngay khi thi công trên nhiều tuyến đ ờng ô tô mới xây d ng gần đ y nhNội Bài - Lào Cai, Hạ Long - V n ồn, L Sơn - Túy Loan, Cam Lộ - L Sơn, V n ồn - MóngCái, Bắc Giang - Lạng Sơn h y nhiều tuyến Quốc lộ phần tránh thị trấn, thị xã, tỉnh lộ… Xuấtphát từ những vấn đề nêu trên, th c trạng sụt tr ợt bờ dốc nền đào tr n các tuyến đ ờng mới xâyd ng, ài áo ớc đầu phân tích những yếu tố ảnh h ởng ch nh, đề xuất cơ sở khoa học theoh ớng tiếp c n mới - kết hợp trí tuệ nhân tạo trong l a chọn h ớng tuyến tối u, trong thiết kếgiải pháp công trình phù hợp, nhằm giảm thiểu nguy cơ sụt tr ợt bờ dốc nền đào trong x y d ngđ ờng gi o thông qu v ng đồi núi.Từ khóa: tuyến ường xây dựng mới; sụt trượt; nền ường ào; vùng ồi núi.1. Mở đầu Phát triển cơ sở hạ tầng gi o thông đ ờng bộ, đ c biệt là hệ thống đ ờng ô tô cao tốc và cáctuyến đ ờng kết nối là một trong những u ti n trọng t m để phát triển kinh tế của Việt Namtrong những năm gần đ y Theo đ , nhiều tuyến đ ờng nâng cấp, đ ờng kết nối, đ ờng cao tốcqui mô lớn qua khu v c đồi n i đ ợc đầu t x y d ng mới đã đ ng v i trò qu n trọng trong quátrình phát triển kinh tế - xã hội liên vùng. Khi tuyến đ ờng cắt qua khu v c đồi n i c địa hìnhcao, dốc và chia cắt, đ c điểm địa chất và địa chất thủy văn phức tạp, điều kiện thủy văn khu v cđ dạng, sẽ kèm theo đ là khối l ợng đào, đắp có thể sẽ rất lớn và là một thách thức không nhỏkhi việc l a chọn ph ơng án tuyến và giải pháp thiết kế không hợp lý. iều đ sẽ tiềm ẩn nhiềurủi ro mất ổn định bờ dốc nền đ ờng đào ng y từ khi thi công ho c trong quá trình khai thác sửdụng, đ c biệt khi tuyến đ ờng cắt qua các vùng nhạy cảm sụt tr ợt đất đá Các quy định về công tác khảo sát đị h nh, địa chất, thủy văn, địa chất thủy văn, thiết kếhình học tuyến, thiết kế cắt ngang hay tính toán ổn định nền đ ờng đào ho c đắp hiện nay chủyếu th c hiện theo các tiêu chuẩn hiện hành nh TCCS 3 : /TC BVN, TCVN 5729:2012,TCVN 4054:2005 hay TCVN 13346:2021, và đ ợc kiểm bằng chu i công tác từ th c hiện -kiểm tra chất l ợng - thẩm tra - thẩm định nhiều ớc. Hồ sơ về khảo sát, thiết kế th c hiện đ ngnh qui định hiện hành, nh ng khi thi công, mà ở đ y đề c p chủ yếu vấn đề liên quan nềnđ ờng đào và nền đ ờng đào s u, hiện t ợng sụt tr ợt đất đá không chỉ phát sinh phổ biến ngaytrong quá tr nh đào nền, mà còn trong quá trình khai thác sử dụng (Nguyễn ức Mạnh và nnk,2020). Liên quan vấn đề này, ngoài yếu tố th ờng bị khống chế tổng mức đầu t n đầu, nh ngkhông thể phủ nh n còn tồn tại những hạn chế, mà chủ yếu là còn thiếu nhiều qui định phù hợp78và đầy đủ hơn li n qu n công tác khảo sát nói chung, giải pháp thiết kế, và đ c biệt việc xem xétc ng nh những đánh giá tổng thể các yếu tố điều kiện phát sinh tr ợt đất khi bố trí và l a chọntuyến thiết kế.2. Thự trạng ất ổn định nền đường đào trên ột số tuyến đường t x y ựng ới gần đ y Hiện n y, để giảm chi ph đầu t n đầu, giải pháp thiết kế tại các khu v c nền đ ờng đàocác tuyến gi o thông đ ờng bộ vùng núi chủ đạo chọn theo h ớng đào ngả mái, “chờ” ổn định tnhiên là chính. Th m chí, tại hầu hết các vị tr đào hầm xuyên núi, nhằm rút ngắn chiều dài hầmđể giảm chi phí xây d ng n đầu và v n hành, giải pháp đào s u s ờn núi khu v c cửa hầm vẫnphổ biến đ ợc l a chọn, ví dụ các hầm hiện đ ng thi công tr n tuyến đ ờng ô tô cao tốc BắcN m nh xuy n qu n i Vung (Ninh Thu n), Thần V (Nghệ An), đèo Bụt (Hà Tĩnh), h y hàngloạt các hầm xuy n n i tr n đoạn Quảng Ngãi - Hoài Nhơn (B nh ịnh). Việc đào đất đá quy môlớn tại các khu v c nền ...