Một số vướng mắc về xác định tuổi của bị can, bị cáo, bị hại trong giải quyết vụ án hình sự

Việc xác định tuổi của bị can, bị cáo, bị hại trong giải quyết vụ án hình sự có ý nghĩa rất quan trọng. Xác định chính xác độ tuổi của người bị buộc tội, bị hại là cơ sở để cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng xác định việc có truy cứu trách nhiệm hình sự hay không. Bài viết tiến hành tìm hiểu về một số vướng mắc về xác định tuổi của bị can, bị cáo, bị hại trong giải quyết vụ án hình sự.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số vướng mắc về xác định tuổi của bị can, bị cáo, bị hại trong giải quyết vụ án hình sự Tạp chí Nghiên cứu khoa học và Phát triển kinh tế Trường Đại học Tây Đô Số 11 - 2021 MỘT SỐ VƯỚNG MẮC VỀ XÁC ĐỊNH TUỔI CỦA BỊ CAN, BỊ CÁO, BỊ HẠI TRONG GIẢI QUYẾT VỤ ÁN HÌNH SỰ Võ Hồng Lĩnh* Bộ môn Luật, Trường Đại học Tây Đô (Email: linhhong1904@gmail.com) Ngày nhận: 17/11/2020 Ngày phản biện: 11/12/2020 Ngày duyệt đăng: 22/01/2021 TÓM TẮT Việc xác định tuổi của bị can, bị cáo, bị hại trong giải quyết vụ án hình sự có ý nghĩa rất quan trọng. Xác định chính xác độ tuổi của người bị buộc tội, bị hại là cơ sở để cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng xác định việc có truy cứu trách nhiệm hình sự hay không. Trong một số trường hợp là căn cứ để định tội, định khung hình phạt. Hiện nay, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 và văn bản hướng dẫn đã có quy định khá cụ thể về cách xác định tuổi đối với bị can, bị cáo, người bị hại dưới 18 tuổi. Tuy nhiên, khi áp dụng các quy định này trên thực tế thì đã bộc lộ một số bất cập nhất định như trường hợp khai sinh quá hạn, trường hợp như thế nào là có sự nghi ngờ về tính xác thực của những tài liệu chứng minh về độ tuổi mà bắt buộc phải trưng cầu giám định theo quy định tại khoản 2, Điều 206 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015. Do đó, cần có những sửa đổi, hướng dẫn để góp phần hoàn thiện quy định của pháp luật cũng như nâng cao hiệu quả áp dụng quy định này trên thực tế. Từ khóa: Người dưới 18 tuổi, người bị buộc tội, tuổi của bị can, xác định tuổi Trích dẫn: Võ Hồng Lĩnh, 2021. Một số vướng mắc về xác định tuổi của bị can, bị cáo, bị hại trong giải quyết vụ án hình sự. Tạp chí Nghiên cứu khoa học và Phát triển kinh tế Trường Đại học Tây Đô. 11: 108-116. *Ths. Võ Hồng Lĩnh – Giảng viên Bộ môn Luật, Trường Đại học Tây Đô 108 Tạp chí Nghiên cứu khoa học và Phát triển kinh tế Trường Đại học Tây Đô Số 11 - 2021 1. ĐẶT VẤN ĐỀ 16 tuổi thuộc trường hợp đối với người Xác định độ tuổi của người bị buộc dưới 10 tuổi3.... tội trong vụ án hình sự là một yêu cầu + Làm cơ sở để xác định tình tiết tăng bắt buộc của các cơ quan tiến hành tố nặng trách nhiệm hình sự, ví dụ như: tụng. Ý nghĩa của việc xác định độ tuổi phạm tội với người dưới 16 tuổi, phụ nữ của người bị buộc tội, bị hại có ý nghĩa có thai hoặc người đủ 70 tuổi trở lên; xúi quan trọng trong quá trình xử lí, giải giục người dưới 18 tuổi phạm tội4. quyết các vụ án hình sự, là cơ sở pháp lý Việc xác định tuổi của người bị buộc để các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tội cũng như bị hại (người tham gia tố tố tụng xác định việc có hay không truy tụng) đối với trường hợp chưa đủ 18 tuổi cứu trách nhiệm hình sự đối với một là yêu cầu có tính bắt buộc đối với các người trong một số trường hợp theo luật cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố định Điển hình như: tụng. Để xác định chính xác về tuổi của + Làm cơ sở để xác định tuổi chịu họ thì hồ sơ vụ án phải có tài liệu, chứng trách nhiệm hình sự: Người từ đủ 16 tuổi cứ chứng minh về tuổi như: giấy khai trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về sinh (hoặc giấy ghi chép ngày tháng, mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ năm sinh đối với trường hợp không sinh luật Hình sự có quy định khác. Người từ tại cơ sở y tế), sổ hộ khẩu gia đình, học đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu bạ, giấy chứng minh nhân dân, thẻ căn trách nhiệm hình sự về tội phạm rất cước công dân. Nếu thiếu cơ sở chứng nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm minh này, hồ sơ vụ án coi như bị thiếu trọng theo quy định1. chứng cứ quan trọng và không thể kết + Làm cơ sở để định tội, ví dụ như: thúc điều tra, truy tố, xét xử và thi hành Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi; Tội án được. giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ Tuy nhiên, trong một số trường hợp tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi không xác định được ngày, tháng, năm đến dưới 16 tuổi; Tội dâm ô đối với sinh của người bị buộc tội, bị hại, hoặc người dưới 16 tuổi2… tài liệu dùng làm căn cứ để xác định + Làm cơ sở để xác định khung hình ngày, tháng, năm sinh không có cơ sở phạt, ví dụ như: tội hiếp dâm người dưới vững chắc do không đảm bảo tính hợp pháp, nhất là đối với người dưới 18 tuổi. 1 Xem Điều 12 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, 3 Điểm c khoản 3 Điều 142 Bộ luật Hình sự năm bổ sung năm 2017. 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017. 2 Các Điều 142, Điều 145 và Điều 146 Bộ luật 4 Điểm i, o khoản 1 Điều 52 Bộ luật Hình sự năm Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017. 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017. 109 Tạp chí Nghiên cứu khoa học và Phát triển kinh tế Trường Đại học Tây Đô Số 11 - 2021 Vì vậy, cần có những quy định của Đối tượng và phương pháp nghiên pháp luật để giải quyết vấn đề này. cứu: Hiện nay, việc xác định tuổi của + Đối tượng nghiên cứu: là những người bị buộc tội, bị hại vẫn được xác quy định của pháp luật hiện hành về xác định theo quy định tại Điều 417 Bộ luật định tuổi của người bị buộc tội, bị hại. Tố tụng Hình sự và Thông tư liên tịch số Nghiên cứu những chế định pháp luật và 06/2018/TTLT-VKSNDTC-TANDTC- ...