Một số xét nghiệm chẩn đoán, đánh giá điều trị ung thư.

Ung thư là nguyên nhân tử vong đứng hàng thứ hai ở những nước phát triển, đồng thời tần suất bệnh cũng đang tăng lên nhanh chóng ở các nước đang phát triển.Các phương pháp chẩn đoán ung thư ngày càng phong phú và có giá trị, trong đó có xét nghiệm chỉ tố dấn ấn ung thư (tumor marker).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số xét nghiệm chẩn đoán, đánh giá điều trị ung thư. Một số xét nghiệm chẩn đoán, đánh giá điều trị ung thư.Ung thư là nguyên nhân gây tử vong đang có chiều hướng tăng lên tại các nướcđang phát triển, làm những xét nghiệm gì để chẩn đoán, đánh giá điều trị kịp thời,hiệu quả? Ung thư là nguyên nhân tử vong đứng hàng thứ hai ở những nước phát triển, đồngthời tần suất bệnh cũng đang tăng lên nhanh chóng ở các nước đang phát triển.Cácphương pháp chẩn đoán ung thư ngày càng phong phú và có giá trị, trong đó có xétnghiệm chỉ tố dấn ấn ung thư (tumor marker). Các chỉ tố này đã bắt đầu được sửdụng tại Việt Nam, góp phần đáng kể trong chẩn đoán và theo dõi điều trị một sốbệnh ung thư.Chỉ tố dấu ấn ung thư là những yếu tố mà sự xuất hiện hoặc biến đổi nồng độ trongcác mô hoặc dịch cơ thể phản ánh những rối loạn cơ thể điều hòa sinh trưởng, rốiloạn chuyển hóa của tế bào liên quan đến bệnh sinh và sự phát triển của Ung thưqua nhiều giai đoạn.*Một chỉ tố ung thư lí tưởng phải có các đặc điểm sau:-Đặc hiệu- Nhạy- Chẩn đoán sớm- Xác định được giai đoạn ung thư- Tiên lượng được bệnh- Đánh giá được hiệu quả điều trịTrên thực tế chưa có chỉ tố nào đạt được tất cả các yếu tố trên. Tuy nhiên các chỉ tốnày vẫn rất quan trọng, có thể phối hợp với nhiều loại xét nghiệm khác như chẩnđoán hình ảnh, xét nghiệm tế bào, huyết học, hóa sinh, miễn dịch… để giúp bác sĩđưa ra phác đồ điều trị phù hợp với bệnh nhân.*Các chỉ tố dấu ấn ung thư hay gặp nhất bao gồm:1. AFP_ Mục đích xét nghiệm: Giá trị chính của AFP là theo dõi tiến trình bệnh và hiệuquả điều trị ung thư tế bào gan nguyên phát, ung thư tinh hoàn sau điều trị phẫuthuật, xạ trị hoặc hoá trị liệu._ Khi nào xét nghiệm:Khi bác sĩ nghi ngờ rằng bạn có thể bị bệnh ung thư gan,tinh hoàn, hoặc buồng trứng; áp dụng trong và sau khi điều trị cho một trong cácbệnh ung thư; đôi khi bạn có bệnh viêm gan mãn tính hoặc xơ gan_ Ý nghĩa lâm sàng- Phát hiện ung thư: AFP tăng có thể cho thấy sự hiện diện củabệnh ung thư, phổ biến nhất là ung thư gan, ung thư buồng trứng, và khối u tế bàomầm tinh hoàn, tuy nhiên không có tính tuyệt đối. Ngoài ra mức độ tăng AFP đôikhi có thể xảy ra với bệnh ung thư khác như dạ dày, ruột, phổi, vú, và lymphoma._ Giám sát điều trị: chỉ dùng để giám sát điều trị nếu nồng độ AFP tăng trước khiđiều trị+AFP giảm: BN có đáp ứn với điều trị.+AFP giảm không đáng kể, gần mức bình thường: một số tế bào khối u vẫn có thểtồn tại.+AFP bắt dầu tăng:ung thư có khả năng tái phát_ Với người bị bệnh gan mãn tính nếu AFP tăng cao đến rất cao: nguy cơ phát triểnung thư gan2. PSA- Theo dõi bệnh ung thư tuyến tiền liệt có hoặc không có triệu chứng- Gúp xác định sự cần thiết cho phép sinh thiết tuyến tiền liệt.- Gám sát hiệu quả của điều trị ung thư tuyến tiền liệt, và để phát hiện tái phát bệnhung thư tuyến tiền liệtKhi BN có triệu chứng của bệnh ung thư tuyến tiền liệt như khó khăn, đau đớn, và/ hoặc đi tiểu thường xuyên; cũng có thể chỉ định trong và định kỳ sau khi điều trịung thư tuyến tiền liệt.*Ý nghĩa lâm sàng- Nếu nồng độ PSA toàn phần (tPSA) lớn hơn 10ng/ml: nguy cơ mắc ung thư tuyếntiền liệt hơn 67%- Nếu nồng độ PSA từ 4 đến 10ng/ml, được gọi là vùng xám, nguy cơ mắc ung thưtuyến tiền liệt xấp xỉ 25%. Trong vùng này, nồng độ PSA tự do (fPSA) rất có ýnghĩa, nếu fPSA giảm, nguy cơ mắc ung thư tăng và ngược lại.3. CEA* Mục đích xét nghiệm: CEA không phải là chỉ tố ung thư đặc hiệu cho một cơquan nào, nhưng rất có giá trị để phối hợp với các yếu tố khác trong chẩn đoán vàđiều trị ung thư dạ dày, tụy, vú, phổi, tử cung, buồng trứng… đặc biệt là ung thưđường tiêu hóa.* Khi nào xét nghiệm: Khi bác sĩ của bạn nghĩ rằng các triệu chứng của bạn gợi ývề khả năng ung thư; trước khi bắt đầu điều trị ung thư cũng như khoảng thời trongvà sau khi điều trị.4. CA-125* Ý nghĩa lâm sàng: CA -125 có giá trị trong giám sát điều trị cho bệnh nhân đangmắc ung thư buồng trứ ...