Mức độ và mục tiêu của những chuyển giao xã hội: Đối phó với nghèo đói theo quan điểm toàn cầu

Bài viết phân tích mối quan hệ giữa trợ giúp xã hội với nghèo đói toàn cầu; nghiên cứu so sánh về các nhà nước phúc lợi ở những nước phát triển với những nước có thu nhập thấp và trung bình. Các phân tích thực nghiệm được dựa trên số liệu so sánh thu nhập ở hộ gia đình tại 36 nước trong năm 2005, áp dụng phương pháp mô tả và kỹ thuật hồi quy để đánh giá vai trò của bảo trợ xã hội trong nghèo đói toàn cầu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Mức độ và mục tiêu của những chuyển giao xã hội: Đối phó với nghèo đói theo quan điểm toàn cầuMức độ và mục tiêu của những chuyển giao xã hội...MỨC ĐỘ VÀ MỤC TIÊU CỦA NHỮNGCHUYỂN GIAO XÃ HỘI: ĐỐI PHÓ VỚI NGHÈO ĐÓITHEO QUAN ĐIỂM TOÀN CẦU(1)TOMMY FERRARINI*KENNETH NELSON**JOAKIM PALME***Tóm tắt: Bài viết phân tích mối quan hệ giữa trợ giúp xã hội với nghèo đóitoàn cầu; nghiên cứu so sánh về các nhà nước phúc lợi ở những nước phát triểnvới những nước có thu nhập thấp và trung bình. Các phân tích thực nghiệmđược dựa trên số liệu so sánh thu nhập ở hộ gia đình tại 36 nước trong năm2005, áp dụng phương pháp mô tả và kỹ thuật hồi quy để đánh giá vai trò củabảo trợ xã hội trong nghèo đói toàn cầu.Từ khóa: An sinh xã hội, nghèo đói toàn cầu, bảo trợ xã hội.Sau hàng thập kỷ với nhiều tranh cãi,giờ đây vai trò của an sinh xã hội đối vớivấn đề giảm nghèo đói trở nên rõ rànghơn trong chương trình phát triển xã hộitoàn cầu. Năm 2009, Liên Hợp Quốcphát động sáng kiến “Diễn đàn bảo trợ xãhội” nhằm tạo điều kiện cho công dântoàn cầu tiếp cận đến các dịch vụ xã hộicơ bản và đảm bảo thu nhập. Năm 2012,Ngân hàng Thế giới thông qua “Chiếnlược Bảo trợ xã hội và Lao động” hoạtđộng trong 10 năm, kêu gọi tăng cườngchương trình dịch vụ xã hội ở các nướccó thu nhập thấp và trung bình. Trongkhi đó, một số nước đang phát triển cũngđề ra chương trình quốc gia hướng tớiphân phối lại nguồn thu nhập, thường cósự trợ giúp của nước ngoài.Mặc dù các tranh luận về bảo trợ xãhội ở các nước đang phát triển khôngchỉ giới hạn đối với các nước có thunhập thấp, hiện nay trợ giúp phổ quát vàcác chương trình an sinh xã hội đã baotrùm cả khu vực phi chính thức và ngườita vẫn quan tâm đến các nhóm đối tượngcó thu nhập thấp trong chính sách bảotrợ xã hội. Độ lớn của trợ cấp theo thu(1Bài viết là một báo cáo khoa học, được thựchiện trong khuôn khổ dự án “Cơ hội cho chínhsách bảo trợ xã hội ở Việt Nam: Ứng phó vớitoàn cầu hóa, thay đổi về dân số và nghèo đóitheo kinh nghiệm của Thụy Điển” (2011 2013) do Viện Nghiên cứu Tương lai (ThụyĐiển) chủ trì, tổ chức với sự phối hợp của ViệnNghiên cứu Châu Âu thuộc Viện Hàn lâm Khoahọc xã hội Việt Nam, do SIDA tài trợ.(*), (**)Viện Nghiên cứu xã hội Thụy Điển(Swedish Institute for Social Research).(***)Trường Đại học Quốc gia Uppsala(Government Uppsala University).(1)17Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số 9 (70) - 2013nhập ngày càng ít được đề cập đến; đôikhi bị bỏ qua hoàn toàn. Lấy một ví dụ,trong chính sách mới của Ngân hàngThế giới (2012) đối với bảo trợ xã hội,không một mục nào nói về độ lớn củatrợ giúp trong các chương trình, trongkhi đó nhu cầu tập trung trợ giúp chocác nhóm đối tượng có thu nhập thấpthường được đề cập. Việc chỉ chú trọngmột phía đến các đối tượng có thu nhậpthấp trong chương trình phát triển xã hộitoàn cầu, nhất là khi các nhà khoa họccho thấy cần phải có cái nhìn đa chiềuđối với vấn đề an sinh xã hội, cần phảiđược xem xét lại.Ngay từ đầu chúng tôi muốn nhấnmạnh rằng, chúng tôi không phản đốiquan điểm bảo trợ xã hội có đối tượng.Ngược lại, các chương trình có đốitượng có thể giúp các gia đình nghèo đóivà họ tạo thành yếu tố thiết yếu trongtoàn bộ hệ thống bảo trợ xã hội. Chúngtôi cũng không muốn thách thức tầmquan trọng của trợ giúp và an sinh xãhội mang tính phổ quát đối với pháttriển xã hội. Chúng tôi cho rằng cáccuộc thảo luận về những mối quan hệgiữa bảo trợ xã hội với đói nghèo toàncầu đã bỏ qua mức độ trợ giúp trong cácchương trình xã hội. Chúng tôi sẽ chỉ ramặt tốt của quan điểm đa chiều đối vớibảo trợ xã hội khi gắn kết sự phân phốivà mức độ trợ giúp xã hội vào một hệthống đồng nhất. Giả thiết của chúng tôilà mức độ trợ giúp dựa theo thu nhậpcũng quan trọng như phân phối trợ giúp18xã hội trong bối cảnh liên quốc gia củađói nghèo toàn cầu.Tiếp theo chúng tôi xem xét cuộctranh luận về bảo trợ xã hội và nghèođói trong nghiên cứu phát triển xã hội,cũng như rà soát lại công trình của cáchọc giả liên quan đến phân phối theo thunhập ở những nước phát triển. Dưới đâychúng tôi giới thiệu số liệu và các kếtquả thực nghiệm.Bảo trợ xã hội và phát triểnTranh luận về tính đối tượng của bảotrợ xã hội là một vấn đề cũ trong nghiêncứu ở các nước phát triển, bao gồm cảnhững ý kiến ủng hộ cũng như phản đốitính phổ quát trong lĩnh vực này. Giờ đâyvấn đề này đang nổi lên trong chươngtrình phát triển xã hội toàn cầu. Cácchính sách xã hội phổ quát được áp dụngở các nước phương Tây sau Chiến tranhthế giới thứ II xuất phát từ sự chỉ tríchcác điều luật dành cho người nghèo hoạtđộng kém hiệu quả, nhưng phải nhiềuthập kỷ sau thì các nghiên cứu so sánhmới cho thấy hạn chế của chính sáchhướng về các đối tượng nhằm làm giảmnghèo đói ở các nước phát triển. Trongbối cảnh này, Korpi và Palme (1998) đãsử dụng dữ liệu từ giữa những năm 1980để cho thấy rằng, quá trình tái phân phốidiễn ra chậm hơn ở những nước giàu có,nơi đó trợ giúp theo thu nhập ...