Muỗi chuyển gen Khắc tinh của sốt xuất huyết và sốt rét

Theo tờ Science News của Mỹ, hiện nay, các nhà khoa học thế giới, đặc biệt là của Anh và Mỹ đang bắt tay vào thực hiện một nghiên cứu tham vọng nhằm chế ngự những căn bệnh nan y do loài muỗi gây ra, nhất là sốt xuất huyết và sốt rét bằng cách tạo ra những dòng muỗi mới, gọi là muỗi chuyển gen. Muỗi chuyển gen (Genetically Modified Mosquito hay Genetically Altered Mosquito), gọi tắt là muỗi GMM, có khả năng kháng lại ký sinh trùng gây bệnh sốt xuất huyết và sốt rét, được thả vào...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Muỗi chuyển gen Khắc tinh của sốt xuất huyết và sốt rét Muỗi chuyển gen Khắc tinh của sốt xuất huyết và sốt rétTheo tờ Science News của Mỹ, hiện nay, các nhà khoa học thế giới, đặc biệtlà của Anh và Mỹ đang bắt tay vào thực hiện một nghiên cứu tham vọngnhằm chế ngự những căn bệnh nan y do loài muỗi gây ra, nhất là sốt xuấthuyết và sốt rét bằng cách tạo ra những dòng muỗi mới, gọi là muỗi chuyểngen.Muỗi chuyển gen (Genetically Modified Mosquito hay Genetically AlteredMosquito), gọi tắt là muỗi GMM, có khả năng kháng lại ký sinh trùng gâybệnh sốt xuất huyết và sốt rét, được thả vào môi trường tự nhiên để nó“thuần hóa” đồng loại và được coi là “côn trùng cạnh tranh sinh học”, chấmdứt sự lan truyền ký sinh trùng và virut gây bệnh, tạo ra thế hệ muỗi antoàn. Dự án dùng siêu muỗi GMM để tiêu diệt mầm bệnh sốt rét, sốt xuấthuyết được các nhà khoa học thai nghén từ cuối thập niên 80 ở thế kỷ trước,nhất là khi dịch sốt xuất huyết và sốt rét lan truyền mạnh ở các quốc gia pháttriển châu Á, châu Phi, Trung và Nam Mỹ. Dự án được sự đồng thuận caocủa cộng đồng khoa học thế giới, trong đó Quỹ Bill & Melinda Gates của giađình tỷ phú người Mỹ Bill Gates tài trợ nguồn vốn 38 triệu USD. Mục tiêucủa dự án là biến loài muỗi đực Aedes Aegypty chuyên lan truyền sốt xuấthuyết và muỗi Anopheles Stephesis gây bệnh sốt rét thành muỗi chuyển gen,sau đó thả vào môi trường tự nhiên. Loài muỗi mới này vẫn có thể kết đôi,giao phối nhưng không thể sinh sản được, tất cả các trứng thụ tinh đều chếttrước khi phát triển đầy đủ. Đơn bào Plasmodium gây bệnh sốt rét.Trên tạp chí Public Library of Science Pathogens của Mỹ số ra gần đây đãđăng tải nghiên cứu của nhóm chuyên gia ở ĐH Arizona (UOA) cho biết,đây là lần đầu tiên con người lai tạo thành công giống muỗi GMM thông quaviệc sử dụng cơ chế miễn dịch hoàn toàn với ký sinh trùng gây bệnh, sinhvật đơn bào có tên là Plasmodium hay còn gọi là máu có chứa ký sinh trùngPlasmodium. Theo ông Michael Riehle, người đứng đầu nhóm nghiên cứucủa UOA, để tạo ra loài muỗi GMM, các nhà khoa học đã sử dụng kỹ thuậtsinh học phân tử tạo ra một mẩu thông tin di truyền có khả năng tự nó càivào hệ gen của muỗi. Cấu trúc này sau đó được tiêm vào trứng muỗi để tạora một dòng muỗi mới mang thông tin di truyền đã được chuyển đổi vàtruyền tiếp sang cho thế hệ con cái của chúng. Trong thí nghiệm nói trên củaUOA, các nhà khoa học đã sử dụng muỗi Anopheles Stephensis, một loàimuỗi chuyên gây lan truyền bệnh sốt rét ở vùng Đông Nam Á, Ấn Độ.Trong quá trình nghiên cứu, các nhà khoa học trọng tâm đến cấu trúc sinhhóa bên trong các di truyền đóng vai trò như là một công tắc chuyển mạchphân tử để kiểm soát các chức năng chuyển hóa cực kỳ phức tạp bên trong tếbào. Cấu trúc di truyền đóng vai trò như một công tắc chuyển mạch, luônluôn đặt ở vị trí “mở” (on) để kích hoạt liên tục một enzym tín hiệu có tên làAkt. Để kiểm chứng, các nhà khoa học đã cho muỗi GMM hút máu đãnhiễm khuẩn sốt rét và phát hiện thấy các ký sinh trùng Plasmodium khôngcòn gây nhiễm sang động vật khác nữa.Thông thường, chỉ có muỗi cái hút máu để giúp nó sản xuất và nuôi dưỡngtrứng. Khi đốt người hay động vật bị bệnh, muỗi sẽ tiêu hóa cả ký sinh trùnggây bệnh. Khi các tế bào Plasmodium có trong hệ thống tiêu hóa của muỗi,tự nó sẽ tìm cách phát triển và trong vòng 10-12 ngày, hàng nghìn tế bàoPlasmodium mới được gọi là Sporozoiter (thoa trùng) sẽ ra đời. Đây là mầmbên trong kén hợp tử và sau khi nở, các thoa trùng này sống trong tuyếnnước bọt của muỗi, chờ thời cơ khi muỗi đốt để thâm nhập vào dòng máucủa những người khỏe mạnh. Mỗi lần đốt, muỗi truyền khoảng 40 thoa trùngnhưng chỉ gây nhiễm một người hay một con vật. Hiện nay, trên thế giới córất nhiều dòng Plasmodium gây bệnh, tất cả các Plasmodium đều là vi sinhvật dạng đơn bào sống trong dòng máu động vật chủ, nhưng nhờ muỗi, nó cóthể lan truyền cho những vật thể khỏe mạnh trong thời gian rất nhanh. 6.000 con muỗi chuyển gen được thả vào môi trường ở Malaysia để thử nghiệm.Cùng với các chuyên gia ở UOA, một nghiên cứu khác của chuyên gia ở Đạihọc John Hopkins Bloomberg cũng mang lại những kết quả tương tự, tạo ranhững con muỗi chuyển gen có sức sống vượt trội so với muỗi hoang đồngloại và chịu được các loại ký sinh trùng sốt rét Plasmodium và các loại kýsinh trùng khác có tên là Plasmodium berghein, dòng ký sinh trùng sốt rétgây nhiễm trên chuột. Trong quá trình tạo muỗi chuyển gen, người ta đã cấymột gen có tên là OX513 chiết xuất từ san hô vào hệ ADN của muỗi.Nghiên cứu tạo giống muỗi chuyển gen được xem là bước đột phá trongcuộc chiến chống bệnh sốt rét và sốt xuất huyết của nhân loại những nămđầu thế kỷ 21. Nó có ý nghĩa to lớn trong lĩnh vực phòng bệnh vì theo sốliệu của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), hằng năm trên thế giới có khoảng250 triệu người bị bệnh sốt rét do một trong số 25 loài m ...