Mứt tết thảo dược

Mứt tết thảo dượcNgày Tết Nguyên Đán, trong các gia đình, cùng với cành đào, chậu quất, bánh chưng xanh, dưa hành và các món ăn đặc trưng của ngày Tết, bao giờ cũng có các loại mứt làm từ các thứ quả khác nhau, điểm thêm hương vị cho những ngày đầu xuân mới. Hầu như các thứ quả này đều là những dược thảo. Sau dây là một số loại quả dùng làm mứt tết, đồng thời là các vị thuốc được dùng để phòng trị bệnh.Bí đao Bí đao là cây được trồng phổ biến để lấy...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Mứt tết thảo dược Mứt tết thảo dượcNgày Tết Nguyên Đán, trong các gia đình, cùng với cành đào, chậu quất, bánhchưng xanh, dưa hành và các món ăn đặc trưng của ngày Tết, bao giờ cũng có cácloại mứt làm từ các thứ quả khác nhau, điểm thêm hương vị cho những ngày đầuxuân mới. Hầu như các thứ quả này đều là những dược thảo. Sau dây là một số loạiquả dùng làm mứt tết, đồng thời là các vị thuốc được dùng để phòng trị bệnh.Bí đaoBí đao là cây được trồng phổ biến để lấy quả ăn ở các nước Đông Nam Á và một số nướckhác ở châu Á, châu Mỹ. Theo Y học cổ truyền, bí đao có tác dụng lợi tiểu, tiêu phù,thanh nhiệt, tiêu viêm. Quả và vỏ quả bí đao chữa tiểu dắt, tiểu đục, mụn nhọt. Ngàydùng 30-40g quả tươi sắc uống hoặc nấu ăn.Hạt senHạt sen là tên thường gọi, nhưng thực ra đó là quả sen đã bóc vỏ ngoài và bỏ mầm xanh ởlõi giữa, gọi là liên nhục. Phần mầm xanh nằm trong hạt sen gọi là tâm sen hay liên tâm.Quả sen để nguyên cả vỏ gọi là liên thạch. Từ tâm sen, đã chiết được liensinin và một sốhoạt chất khác tác dụng hạ huyết áp và chống co thắt cơ trơn. Tâm sen có tác dụng anthần, chống thao cuồng kích động, ức chế trạng thái loạn thần kinh gây hung dữ và tăngvận động gây thực nghiệm ở thực vật. Tác dụng này của tâm sen đồng với tác dụng củaaminazin, do đó có thể dùng tâm sen phối hợp aminazin trong điều trị tâm thần phân liệtđể giảm liều và giảm độc tính của aminazin.Trong Y học cổ truyền, hạt sen dùng điều trị tỳ hư, tiêu chảy lâu, tiểu dắt, di mộng tinh,khí hư, hồi hộp, mất ngủ, cơ thể suy nhược, kém ăn, ít ngủ. Ngày dùng 12-20g, có thểđến 100g, dưới dạng thuốc sắc hoặc hoàn tán. Thường phối hợp với các vị thuốc khác.Khi bị táo bón, không nên dùng tâm sen chữa tim hồi hộp, lo lắng, tăng huyết áp, ít ngủ.Ngày dùng 2-4g dạng thuốc sắc, hãm hoặc hoàn tán, thường phối hợp với các vị thuốckhác.QuấtQuất có nguồn gốc từ Trung Quốc và Nhật Bản, đã được trồng lâu đời ở nước ta để lấyquả ăn và làm cây cảnh, nhất là trong dịp Tết Nguyên đán. Dùng quả và hạt thu hái khiquả chín để làm thuốc. Quả quất được dùng làm chữa ho, làm nước giải khát, giúp tiêuhóa. Hạt quất để cầm máu, chống nôn, giảm ho.DừaNước dừa từ quả dừa có nhiều chất bổ dưỡng và giải khát, chữa sốt nóng, sởi, tiêu chảy,kiết lỵ, đau dạ dày. Nước dừa làm lên men có thể cất được một loại rượu ngon. Dùngnước dừa chải tóc làm tóc mềm, bóng và đen; nước dừa trộn với dịch ép tỏi tây bôi lên dalà thuốc dưỡng da. Cùi dừa chữa đau vùng thượng vị hoặc ép lấy dầu chữa bỏng, mụnnhọt. Dầu dừa tinh chế để làm thực phẩm thay mỡ động vật, là chất béo dễ tiêu hóaphòng ngừa xơ vữa động mạch.Phật thủQuả phật thủ được dùng chữa bệnh bụng đầy trướng, đau dạ dày, nôn mửa, chán ăn, hodai dẳng có nhiều đờm. Liều dùng hàng ngày: 8-10g cùi quả khô dạng thuốc sắc hoặcdùng vỏ quả ngâm rượu uống. Để chữa viêm dạ dày mãn tính, đau dây thần kinh vùngbụng: lấy cùi và vỏ quả phật thủ tươi 10 15g, hoặc khô 6g, thái lát mỏng ngâm trongnước sôi và uống thay trà. Ở Ấn Độ, ép cùi phật thủ được dùng chữa bệnh thiếu vitaminC, chống khát, hạ sốt. Nước cất vỏ quả có tác dụng an thần, chữa nhức đầu, hạ sốt.Táo taTáo là cây ăn quả được trồng lâu đời ở Việt Nam. Quả và nhân hạt táo (toan táo nhân)được dùng làm thuốc. Táo nhân có tác dụng dược lý: an thần, gây ngủ, giảm đau, chốngco giật, hạ nhiệt, hạ huyết và trị bỏng. Trong Y học cổ truyền, nhân hạt táo được dùngchữa khó ngủ, hồi hộp, đánh trống ngực, phiền khát, mồ hôi trộm, dùng riêng nghiềnthành bột uống hoặc phối hợp với các vị thuốc khác. Liều dùng hàng ngày: 0,8-1,2gtương đương với khoảng 15-20 hạt. Nếu dùng liều cao (khoảng 6-10g) thì phải sao đen(có lẽ đây là một cách thức để giảm độc).Một số bài thuốc điển hìnhChữa tiểu dắt, tiểu đục: vỏ bí đao sắc uống nhiều lần.Chữa phù thũng, cả mình, mặt, mắt đều phù: bí đao tươi, đậu đỏ, mỗi thứ 40g. Sắc uốnghàng ngày.Cốm bổ tỳ chữa rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy kéo dài ở trẻ em: hạt sen, ý dĩ, hoài sơn, đảngsâm, bạch biển đậu, mỗi thứ 100g; cốc nha (mầm mạ lúa) 30g tán bột mịn; sa nhân, trầnbì, nhục đậu khấu, mỗi vị 20g, sắc lấy nước đặc, cùng với các thuốc trên luyện với mậtong vùa đủ làm thành dạng cốm. Ngày uống 20-30g. Chợ mứt Tết ở Bến Thành Q.1. Ảnh Nguyễn Huyền.Thuốc bổ tỳ làm ăn ngủ ngon, đại - tiểu tiện dễ dàng: hạt sen, hà thủ ô, hoài sơn, ý dĩ, cỏxước, râu mèo, mỗi vị 12g. Sắc uống ngày một thang. Hạt sen 16g, sâm bố chỉnh 12g,hoài sơn 12g, tấn bột, viên với mật ong, uống mỗi ngày 20-30g. Hoặc dùng hạt sen, củmài với long nhãn, nấu chè ăn.Chữa suy nhược thần kinh, mất ngủ: hạt sen, thục địa, hoài sơn, tang ký sinh, hà thủ ô,kim anh mỗi vị 12g; quy bản, câu kỷ tử, thỏ ty tử, ngưu tất, đương quy, táo nhân, mỗi vị8g. Sắc uống ngày một thang. Táo nhân (sao đen) 6g, phục linh 5g, tri mẫu 4g, xuyênkhung 3g, cam thảo 2g. Sắc và chia làm 3 lần uống trong ngày.Chữa đái tháo đường: tâm sen 8g, thạch cao 20g; sa sâm, thiên môn, mạch môn, ...