MỸ THUẬT VIỆT NAM THẬP KỶ 90 THẾ KỶ XX VÀ NHỮNG HỆ LUỴ (HAY CÂU CHUYỆN CỦA CÁC HOẠ SĨ TRẺ)

Trong cuốn Hoạ sĩ trẻ Việt Nam - NXBMT năm 1996 - phần Phê bình và ước đoán, NPBMT Phan Cẩm Thượng có viết : “Lưu ý rằng thành đạt của nghệ thuật 5 năm qua 1990 -1995 là kết quả bức xúc của của 30 năm trước (1960-1990) với rất nhiều vấn đề xã hội và ngôn ngữ nghệ thuật chưa được giải quyết. Vậy thì những vấn đề căn bản đã được giải quyết xong thì hội hoạ tất yếu suy thoái mà tác phẩm lớn lao vẫn chưa ra đời… ” . 10 năm đầu tiên...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
MỸ THUẬT VIỆT NAM THẬP KỶ 90 THẾ KỶ XX VÀ NHỮNG HỆ LUỴ (HAY CÂU CHUYỆN CỦA CÁC HOẠ SĨ TRẺ) MỸ THUẬT VIỆT NAM THẬP KỶ 90 THẾ KỶ XX VÀ NHỮNG HỆ LUỴ (HAY CÂU CHUYỆN CỦA CÁC HOẠ SĨ TRẺ) LƯU THẾ HÂN-Lên chùa-khắc gỗ, 1991 Trong cuốn Hoạ sĩ trẻ Việt Nam - NXBMT năm 1996 - phần Phê bình và ước đoán, NPBMT Phan Cẩm Thượng có viết : “Lưu ý rằng thành đạt của nghệ thuật 5 năm qua 1990 -1995 là kết quả bức xúc của của 30 năm trước (1960-1990) với rất nhiều vấn đề xã hội và ngôn ngữ nghệ thuật chưa được giải quyết. Vậy thì những vấn đề căn bản đã được giải quyết xong thì hội hoạ tất yếu suy thoái mà tác phẩm lớn lao vẫn chưa ra đời… ” . 10 năm đầu tiên của thế kỷ XXI đã qua và những quả ngọt cũng như trái đắng cũng đã kết trái và phần ước đoán tiếp theo của NPBMT Phan Cẩm Thuợng “..Các bảo tàng và sưu tập tranh trong nước chắc chắn sẽ hối hận nếu không mua được tranh họa sĩ trẻ 5 năm qua. Các hoạ sĩ thì lãng phí tài năng của trời đất hun đúc vào họ sau trăm năm giao lưu văn hoá Đông Tây ở Việt Nam cuối thế kỷ này …” Sau 2 thập kỷ, chúng ta có thể đánh giá tương đối rõ ràng những thành tựu mà mỹ thuật Việt Nam đã đạt được. NPBMT Phan Cẩm Thượng đã có những nhận xét “khá chuẩn” cho tương lai gần của MTVN. Thập kỷ 90 rực rỡ và huy hoàng đã là đích ngắm mà lớp hoạ sĩ mới của thập kỷ đầu tiên của thế 21 cố gắng vượt qua. Chính hình bóng rực rỡ ấy vừa là sự khích lệ, vừa là thách thức trải nghiệm cho các hoạ sĩ về sau. Và chính điều đó cũng tạo nên một số ảo tưởng về sự “thành danh dễ dàng và tiền kiếm như nước” trong một khoảng thời gian ngắn ngủi... Hào quang rực rỡ của thập kỷ 90 Chẳng cần nói lại nhiều thì tất cả chúng ta đều biết vì quãng thời gian đó chưa hề xa. Có thể lý giải một số lý do đã tạo nên những kỳ tích đó. 1. Xoá bỏ bao cấp chính là cánh cửa thần kỳ, là cú hích mạnh mẽ cho hội hoạ. Những ấp ủ, dự định được phơi bầy, được thực hiện một cách thoải mái với các thể loại ngôn ngữ tạo hình trên mọi phương diện chất liệu. Vào những năm 70, 80 mỗi khi có hoạ sĩ nào nghiên cứu, nói chuyện vẽ, siêu thực hoặc trừu tượng sẽ bị nhiều cái nhìn không thân thiện từ phía cơ quan quản lý. Thậm chí, đã có những cuộc họp để phản đối hội hoạ trừu tượng. Thời kỳ đó, hội hoạ Việt Nam đang ở một trong những đỉnh cao mới sau những cây đại thụ Sáng, Nghiêm, Liên, Phái và sau cả một thế hệ hoạ sĩ kháng chiến được sống trong những năm tháng gian khổ và hào hùng của đất nước. Chính vì thế những năm 1990 là quãng thời gian lý tưởng để ngập tràn và rộ nở các hình thức nghệ thuật. 2. Nghệ thuật được mở rộng cửa đón thế giới đến với Việt Nam. Trải qua 2 cuộc kháng chiến trường kỳ chống Pháp và Mỹ, Việt Nam đã để lại trong lòng bạn bè quốc tế những khâm phục về một đất nước nhỏ bé mà anh dũng. Khi chúng ta mở cửa đón chào thế giới thì một phản xạ rất tự nhiên như việc một nhà hàng xóm lâu ngày hiếm khi mở cửa tiếp khách nay đã mở cửa và mời chào bạn bè. Du khách đổ xô đến Việt Nam vì tò mò, vì khâm phục và cũng vì muốn khám phá xem những con người anh hùng chống Pháp và Mỹ ấy đang sống một cuộc sống như thế nào?. Điều gì cũng khiến họ ngỡ ngàng và lạ lẫm. Và văn hóa luôn là những hình ảnh được tiếp thị đầu tiên. Đó là nghệ thuật kiến trúc, hội hoạ, điêu khắc; đó là nhạc, là hát là sắc màu lễ hội dân gian...du khách muốn được sống trong không khí đậm chất bản địa ấy và hội hoạ là những thứ dễ gần và thu hút (chưa kể là có thể đem được về làm kỷ niệm...) 3. Hữu xạ tự nhiên hương bởi sự kiếm tìm ấy khiến các hoạ sĩ được thơm lây. Sự bùng nổ về thị trường hội hoạ chắc chắn không thể thiếu ảnh hưởng từ “ngoại tệ”. Thị trường tranh trở nên tấp nập và ồn ào. Có lúc “một số” hoạ sĩ vẽ đến đâu được mua đến đó. Tranh chưa kịp khô sơn đã có người mua. Trong tất cả những ào ạt ấy... khi các hoạ sĩ đang “thăng hoa tột độ và ngất ngây” với những thành quả nghệ thuật của mình thì chắc chắn rằng họ cũng ít có thời gian để nghĩ vẽ cái gì mà thường là vẽ theo đơn đặt hàng của gallery. Đại khái là khách thích phong cách ấy, màu sắc ấy, lối vẽ ấy...cứ thế là vẽ thôi. Mọi thứ rất vội vã và rất nhanh. Nhưng trong tất cả những cái vội vã và nhanh ấy, vô hình chung đã khiến cho hội hoạ Việt Nam có một sự hưng phấn mãnh liệt. Các hoạ sĩ được ngợi khen, khích lệ mà thành quả là những đồng đô la xanh ngọt ngào và quyến rũ. Một loạt các hoạ sĩ thành công, rất thành công không những về kinh tế mà còn cả vị thế nữa. Hội hoạ của họ tuôn chảy và ngôn ngữ được trải nghiệm, được đánh giá rất nhanh thông qua gallery rồi tới khách. Chúng ta phải cảm ơn các gallery bởi chính họ là những nhà trung gian tinh đời và nhanh nhậy. Một loạt hoạ sĩ đã nhanh chóng khẳng định được tên tuổi như Phạm Luận, Lê Thiết Cương, Đào Hải Phong, Hồng Việt Dũng, Lê Thanh Sơn, Đinh ý Nhi, Đinh Quân, Vũ Thăng, Quách Đông Phương, Đặng Xuân Hoà, Lê Quảng Hà...và rất nhiều hoạ sĩ khác. Những loay hoay, kiếm tìm và khẳng định... Chính những thành công rực rỡ và nhanh chóng ấy đã khiến lớp hoạ sĩ mới của thế hệ s ...