Nâng cao thu nhập của hộ nông dân sau thu hồi đất xây dựng khu công nghiệp: Mô hình định lượng và hàm ý chính sách

Bài viết tiến hành điều tra trực tiếp 240 hộ gia đình bị thu hồi đất tại các khu công nghiệp ở TP. Hồ Chí Minh, Tiền Giang, Bến Tre và Vĩnh Long để ứng dụng và kiểm định mô hình trên thực tiễn. Kết quả cho thấy, có 6 nhân tố ảnh hưởng đến thay đổi thu nhập bao gồm: (i) sử dụng tiền đền bù đầu tư sản xuất – kinh doanh sau thu hồi đất, (ii) vay tiền từ các định chế tín dụng chính thức, (iii) có lao động tham gia làm việc trong khu công nghiệp, (iv) trình độ học vấn, (v) tỷ lệ phụ thuộc và (vi) tuổi của chủ hộ... Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết nội dung bài viết!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nâng cao thu nhập của hộ nông dân sau thu hồi đất xây dựng khu công nghiệp: Mô hình định lượng và hàm ý chính sách NÂNG CAO THU NHẬP CỦA HỘ NÔNG DÂN SAU THU HỒI ĐẤT XÂY DỰNG KHU CÔNG NGHIỆP: MÔ HÌNH ĐỊNH LƯỢNG VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH PGS.TS. Đinh Phi Hổ Giảng viên cao cấp Đại học Phan Thiết Email: dpho@upt.edu.vn Th.S. Quách Thị Minh Trang Giảng viên, Khoa Chính trị- Hành chính ĐH Quốc gia TP.HCM Email: quachthiminhtrang@gmail.com Tóm tắt Cùng với quá trình hình thành và phát triển các khu công nghiệp, tình hình thu hồi đất để phục vụ cho xây dựng các khu – cụm công nghiệp diễn ra mạnh mẽ trên địa bàn cả nước, nhất là ở vùng nông thôn. Những hộ nông dân bị thu hồi đất phải đương đầu với sự thay đổi nguồn lực để tạo ra sinh kế và thu nhập của mình. Để phát triển các khu công nghiệp bền vững, phục vụ cho công nghiệp hóa cần phải quan tâm một cách đầy đủ đến sự thay đổi cuộc sống và thu nhập của người dân bị mất đất. Một nguyên lý cơ bản của thu hồi đất là phải đảm bảo cho người dân có cuộc sống và thu nhập thay đổi theo hướng tốt hơn và giới hạn ít nhất là ngang bằng như trước khi bị thu hồi đất. Tìm hiểu về thay đổi thu nhập và các yếu tố ảnh hưởng đến thu nhập của người dân bị thu hồi đất là một thách thức của các nhà khoa học và chính sách vì sẽ cung cấp những luận cứ khoa học cho các chính sách đền bù – giải tỏa cho các hộ dân nằm trong vùng qui hoạch các khu – cụm công nghiệp. Dựa vào khung lý thuyết sinh kế bền vững và thực tiễn Việt Nam, nhóm nghiên cứu đã xây dựng mô hình hồi quy Binary Logistic nhằm định lượng các yếu tố ảnh hưởng đến thu nhập của các hộ gia đình bị thu hồi đất. Nghiên cứu tiến hành điều tra trực tiếp 240 hộ gia đình bị thu hồi đất tại các khu công nghiệp ở TP. Hồ Chí Minh, Tiền Giang, Bến Tre và Vĩnh Long để ứng dụng và kiểm định mô hình trên thực tiễn. Kết quả cho thấy, có 6 nhân tố ảnh hưởng đến thay đổi thu nhập bao gồm: (i) sử dụng tiền đền bù đầu tư sản xuất – kinh doanh sau thu hồi đất, (ii) vay tiền từ các định chế tín dụng chính thức, (iii) có lao động tham gia làm việc trong khu công nghiệp, (iv) trình độ học vấn, (v) tỷ lệ phụ thuộc và (vi) tuổi của chủ hộ.. Từ khóa: Khu công nghiệp; Thu hồi đất; Hồi quy Binary Logistic. 249 RAISING INCOME OF HOUSEHOLDS AFTER LAND ACQUISITION FOR BUILDING INDUSTRIAL PARKS: QUANTITATIVE MODEL AND POLICY IMPLICATIONS Abstract Along with the process of forming and developing industrial zones, the situation of land acquisition to serve the construction of industrial parks takes place strongly in the whole country, especially in rural areas. Farming households whose land is acquired must cope with the change of resources to create their livelihoods and income. In order to develop industrial parks sustainably, for industrialization, it is necessary to pay adequate attention to the change of life and income of people losing land. A basic tenet of land acquisition is to ensure that people have a better life and income changes and the limits are at least equal to those before land acquisition. Understanding the changes in income and the factors affecting the income of people with land acquisition is a challenge for scientists and policy in Vietnam. Based on the theoretical framework of sustainable livelihoods and practices in Vietnam, the research team built a Binary Logistic regression model to quantify the factors affecting the income of households whose land is acquired. The study conducted a direct survey of 240 households on land acquisition in industrial zones in Ho Chi Minh City, Tien Giang, Ben Tre and Vinh Long to apply and test the model in practice. The results show that there are 6 factors affecting income including: (i) use of compensation money for production and business investment after land acquisition, (ii) borrowing from formal credit institutions, ( iii) have employees working in the industrial zone, (iv) educational attainment, (v) dependency ratio and (vi) age of household head. Key words: Industrial park; Land acquisition; Binary Logistic Regression. 1. GIỚI THIỆU Trong thời gian qua, quá trình hình thành và phát triển các khu công nghiệp (KCN) đã tạo ra một hệ thống kết cấu hạ tầng mới hiện đại, góp phần mở rộng nhanh chóng nguồn vốn và trở thành yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng GDP, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, giải quyết hàng triệu việc làm, tạo thu nhập ở Việt Nam. Cùng với quá trình này, tình hình thu hồi đất để phục vụ cho xây dựng các khu công nghiệp (KCN) diễn ra mạnh mẽ trên địa bàn cả nước. Tính đến năm 2018, cả nước có 326 KCN được thành lập với tổng diện tích đất tự nhiên đạt gần 93,000 ha, trong đó diện tích đất công nghiệp đạt gần 64,000 ha, chiếm khoảng 68% tổng diện tích đất tự nhiên (Vụ Quản lý khu kinh tế - Bộ Kế hoạch và Đầu tư, 2019). Nếu tính mỗi ha đất thu hồi để phát triển KCN ảnh hưởng tới 10 lao động nông nghiệp (Đình Long, 2010), sự thu hồi đất nông nghiệp đã ảnh hưởng tới đời sống của 640,000 người lao động. Phát triển các KCN nhằm thu hút các nhà đầu tư, đặc biệt là đầu tư trực tiếp nước ngoài, mở rộng vốn nền kinh tế và ảnh hưởng quan trọng đến tốc độ tăng trưởng GDP trong thời gian qua ở Việt Nam. Tuy nhiên để phát triển kinh tế bền vững cần quan tâm đến chất lượng cuộc sống và thu nhập của các hộ nông dân sau thu hồi đất cho phát triển các khu công nghiệp. Đã có nhiều công trình nghiên cứu về 250 đền bù – giải tỏa của các khu công nghiệp, tuy nhiên sự thay đổi về cuộc sống và thu thập của người dân sau thu hồi đấ ...