Năng lực nhận thức yếu tố thống kê toán học của học sinh lớp 4 ở trường tiểu học Trần Quốc Toản (thành phố Huế) và trường tiểu học số 2 Phú Bài (thị xã Hương Thủy)

Bài viết trình bày các nội dung chính sau: Các miền nhận thức và mức độ nhận thức về YTTK trong chuẩn đánh giá TIMSS; Năng lực nhận thức YTTK toán học của học sinh lớp 4 ở trường Tiểu học Trần Quốc Toản (Thành phố Huế) và trường Tiểu học số 2 Phú Bài (Thị xã Hương Thủy).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Năng lực nhận thức yếu tố thống kê toán học của học sinh lớp 4 ở trường tiểu học Trần Quốc Toản (thành phố Huế) và trường tiểu học số 2 Phú Bài (thị xã Hương Thủy) NĂNG LỰC NHẬN THỨC YẾU TỐ THỐNG KÊ TOÁN HỌC CỦA HỌC SINH LỚP 4 Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC TRẦN QUỐC TOẢN (THÀNH PHỐ HUẾ) VÀ TRƯỜNG TIỂU HỌC SỐ 2 PHÚ BÀI (THỊ XÃ HƯƠNG THỦY) NGUYỄN THỊ DUYÊN – VÕ THỊ NGỌC DIỆU Khoa Giáo dục Tiểu học1. ĐẶT VẤN ĐỀGiáo dục toán học là một vấn đề đang được quan tâm ở nhiều quốc gia, bởi toán học làmột thành tựu vĩ đại và có tính ứng dụng cao nhất của nhân loại. Hầu hết khắp nơi trênthế giới, trẻ em đều đến trường học lúc 6 - 7 tuổi, trẻ được tiếp xúc với toán học, có nhucầu học toán học từ rất sớm. Do đó, việc phát triển năng lực toán học cho học sinh ngaytừ những bậc học đầu tiên là mục tiêu giáo dục hàng đầu của một số nước trên thế giới,trong đó có Việt Nam. Một quốc gia khi tham gia vào một chuẩn đánh giá quốc tế vềnền giáo dục toán học của đất nước mình sẽ giúp quốc gia đó tìm ra con đường đúngđắn cho việc phát triển hệ thống giáo dục toán học nước nhà.Với những yêu cầu cấp thiết của toán học, Hiệp hội quốc tế đánh giá thành tựu giáo dục(The International Association for the Evaluation of Educational Achievement: IEA) đãđặt ra Các xu hướng trong việc học Toán và Khoa học Quốc tế (Trends in InternationalMathematic and Science Study) gọi tắt là TIMSS. Mục đích của TIMSS là giúp cácquốc gia trên khắp thế giới đánh giá và cải thiện năng lực nhận thức toán học và khoahọc của học sinh. Nó tập hợp dữ liệu về thành tích giáo dục của học sinh lớp bốn và lớptám để cung cấp thông tin liên quan tới xu hướng thành tích cùng với các thông tin khácnhằm giải quyết những lo ngại về chất lượng, số lượng và nội dung giảng dạy. TIMSScung cấp thông tin quan trọng cho các nhà hoạch địch chính sách, giúp họ xác định vàgiám sát sự tiến bộ hoặc suy giảm trong thành tích toán học và khoa học của học sinh.TIMSS đã được phổ biến và khẳng định giá trị của mình tại hơn 60 quốc gia thành viên,trong đó có những quốc gia có nền giáo dục tiên tiến nhất trên thế giới như Singapore,Nhật Bản, Mỹ, Anh, Úc... Tuy nhiên ở Việt Nam, TIMSS chưa thực sự phổ biến, chỉmới dừng lại ở mức độ tiếp cận. Do đó, chưa có một nghiên cứu cụ thể và toàn diện nàovề TIMSS.Trong lịch sử toán học, Việt Nam đã được ghi danh với những giải thưởng toán học tầmcỡ khu vực và quốc tế. Chúng ta được đánh giá khá lạc quan về tiềm lực toán học nhưngchúng ta chưa trả lời được câu hỏi: Năng lực nhận thức toán học của học sinh Việt Namđang đứng ở vị trí nào trên thế giới? Làm thế nào để ngày càng nâng cao chất lượngnhận thức toán học của học sinh?Góp phần giải đáp cho câu hỏi này, chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu và sử dụng bộ đềtoán của TIMSS để đánh giá năng lực nhận thức yếu tố thống kê (YTTK) toán học củahọc sinh lớp 4 ở trường Tiểu học Trần Quốc Toản (Thành phố Huế) và trường Tiểu họcsố 2 Phú Bài (Thị xã Hương Thủy).Kỷ yếu Hội nghị Khoa học Sinh viên năm học 2013-2014Trường Đại học Sư phạm – Đại học Huế, tháng 12/2013, tr: 391-399392 NGUYỄN THỊ DUYÊN – VÕ THỊ NGỌC DIỆU2. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU2.1. Các miền nhận thức và mức độ nhận thức về YTTK trong chuẩn đánh giáTIMSSNhằm đảm bảo tính chính xác và khách quan trong việc đánh giá năng lực nhận thứccủa học sinh, các bài toán đưa ra cần phải phù hợp với các nội dung chủ đề cũng nhưcác yêu cầu về nhận thức. Việc xác định đúng phạm vi giới hạn của mỗi mức độ nhậnthức tương ứng sẽ tránh đi sự nhầm lẫn trong quá trình đánh giá kết quả. Ở miền hiểubiết, học sinh cần nắm được các dữ kiện, khái niệm đơn giản. Ở một mức độ nhận thứccao hơn, miền áp dụng yêu cầu học sinh sử dụng những hiểu biết của để giải quyết cácvấn đề hay trả lời câu hỏi. Với miền lí giải, miền nhận thức cao nhất trong TIMSS thìbao gồm nhiều bước, có các dạng toán phức tạp, không điển hình, đòi hỏi học sinh phảiđưa về dạng quen thuộc để tìm ra cách giải.Năng lực nhận thức của học sinh quốc tế theo chuẩn đánh giá TIMSS được thể hiệntheo 4 mức độ sau: - Mức độ 1: Đạt chuẩn quốc tế thấp - Mức độ 2: Đạt chuẩn quốc tế trung bình - Mức độ 3: Đạt chuẩn quốc tế cao - Mức độ 4: Đạt chuẩn quốc tế nâng cao Bảng 2.1. Bảng mô tả các tiêu chuẩn đánh giá học sinh Mức độ Tiêu chuẩn đánh giá về nãng lực nhận thức YTTK Mức độ 1: Đạt Học sinh mức 1 có thể: chuẩn quốc tế - Biết một số kiến thức cơ bản về YTTK nói riêng và toán học nói chung. thấp - Đọc, lấy thông tin từ bảng số liệu, biểu đồ. Học sinh mức 2 có thể: Mức độ 2: Đạt - Áp dụng kiến thức về YTTK giải quyết một số tình huống cơ bản. chuẩn quốc tế - Đưa ra nhận xét dựa trên b ...