Nền kinh tế tri thức - Khái niệm, tiêu chí phản ánh và nhận dạng phát triển ở nước ta

Bài viết trình bày khái niệm, tiêu chí phản ánh và nhận dạng phát triển nền kinh tế tri thức ở nước ta. Để nắm chi tiết nội dung nghiên cứu, mời các bạn cùng tham khảo bài viết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nền kinh tế tri thức - Khái niệm, tiêu chí phản ánh và nhận dạng phát triển ở nước ta NÒn kinh tÕ tri thøc Kh¸i niÖm, tiªu chÝ ph¶n ¸nh vμ nhËn d¹ng ph¸t triÓn ë n−íc ta TS. NguyÔn TrÇn QuÕ ViÖn Kinh TÕ vµ ChÝnh TrÞ ThÕ Giíi I. Kh¸i niÖm Trong KBE, kh¶ n¨ng s¸ng t¹o vµ sö dông tri thøc lµ ®iÒu quyÕt ®Þnh cho sù thµnh NÒn kinh tÕ tri thøc, cßn gäi lµ kinh tÕ c«ng cña tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc, trong ®ã cã c¶ dùa vµo tri thøc (KBE - Knowledge - Based c¸c ngµnh 'C«ng nghÖ cao' vµ c¸c ngµnh Economy) lµ nÒn kinh tÕ chñ yÕu dùa vµo tri truyÒn th«ng. thøc, trªn c¬ së ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ cao. OECD (Tæ chøc hîp t¸c vµ ph¸t Mét sù ph¸t triÓn míi cã liªn quan mËt triÓn kinh tÕ) dÞch nghÜa: 'NÒn kinh tÕ tri thøc thiÕt víi xu thÕ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ tri thøc, lµ nÒn kinh tÕ ngµy cµng phô thuéc trùc tiÕp ®ã lµ xu thÕ ®ang næi lªn hiÖn nay trong sè vµo viÖc s¶n xuÊt ph©n phèi vµ sö dông tri c¸c nÒn kinh tÕ thµnh viªn APEC ®Ó h−íng thøc vµ th«ng tin' (OECD 1996) tíi nÒn kinh tÕ míi (New Economy). Trong hÇu hÕt c¸c n¨m gÇn ®©y c¸c nÒn kinh tÕ DiÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ Ch©u ¸ - Th¸i APEC ph¸t triÓn nhÊt, ®¹t nhiÒu thµnh tÝch B×nh D−¬ng (APEC) ®Þnh nghÜa: 'NÒn kinh tÕ cao nhÊt vµ t¨ng tr−ëng m¹nh mÏ, víi tû lÖ tri thøc lµ nÒn kinh tÕ mµ trong ®ã qu¸ tr×nh thÊt nghiÖp vµ møc l¹m ph¸t thÊp, æn ®Þnh. s¶n xuÊt, ph©n phèi vµ sö dông tri thøc trë Mét yÕu tè then chèt trong thµnh tÝch ®¸ng thµnh ®éng lùc chÝnh cho t¨ng tr−ëng, cho ghi nhËn ®ã lµ sù gia t¨ng nhanh tèc ®é t¨ng qu¸ tr×nh t¹o ra cña c¶i vµ viÖc lµm trong tÊt n¨ng suÊt lao ®éng vµ n¨ng suÊt c¸c nh©n c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ” (APEC 2000). tè tæng hîp - Total Factor Productivity- TFP). Ng©n hµng ThÕ giíi (WB, 2000) ®¸nh VÝ dô nh− ë Mü, viÖc ®¹t ®−îc thµnh tÝch gi¸ '§èi víi c¸c nÒn kinh tÕ tiªn phong trong t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng m¹nh mÏ chÝnh mét nÒn kinh tÕ ThÕ giíi, c¸n c©n gi÷a hai yÕu tè phÇn lµ nhê vµo viÖc t¨ng nguån vèn vµ ®Æc tri thøc vµ c¸c nguån lùc ®ang nghiªng vÒ tri biÖt lµ nguån vèn c«ng nghÖ th«ng tin vµ thøc. Tri thøc thùc sù ®· trë thµnh yÕu tè truyÒn th«ng. Bªn c¹nh ®ã, vai trß cña c«ng quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh møc sèng - h¬n nghÖ th«ng tin vµ m¹ng Intemet t¨ng lªn c¶ yÕu tè ®Êt ®ai, h¬n c¶ yÕu tè t− liÖu s¶n nhanh chãng ®· dÉn ®Õn sù xuÊt hiÖn cña xuÊt, h¬n c¶ yÕu tè lao ®éng. C¸c nÒn kinh ®Çu t− t− b¶n v« h×nh, trong ®ã cã sù s¸ng tÕ ph¸t triÓn nhÊt vÒ c«ng nghÖ ngµy nay t¹o ra c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô míi, thiÕt kÕ thùc sù ®· dùa vµo tri thøc'. l¹i c«ng t¸c qu¶n lý vµ c¸c quy tr×nh s¶n Trong vµi n¨m gÇn ®©y, næi lªn mét sù xuÊt. c«ng nhËn réng r·i vÒ vai trß ngµy cµng t¨ng VÒ kh¸i niÖm, thuËt ng÷ 'NÒn kinh tÕ cña tri thøc trong c¸c quy tr×nh s¶n xuÊt vµ míi' ®−îc x¸c ®Þnh theo c¸c quan ®iÓm kh¸c sù chuyÓn biÕn cña c¸c nÒn kinh tÕ c«ng nhau. Trong khi mét sè nhµ ph©n tÝch cho nghiÖp thµnh nÒn kinh tÕ dùa trªn c¬ së tri r»ng kh¸i niÖm nµy ®ång nghÜa víi kh¸i niÖm thøc (KBE). nÒn kinh tÕ tri thøc, th× mét sè c«ng tr×nh Trang 10 - Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 2/2005 nghiªn cøu kh¸c cho thÊy r»ng thuËt ng÷ qu¶ cho viÖc khÝch lÖ sù chuyÓn biÕn cÇn 'NÒn kinh tÕ míi' liªn quan trùc tiÕp h¬n ®Õn thiÕt ®Ó ®−a c¸c nÒn kinh tÕ APEC h−íng tíi sù t¨ng tr−ëng bÒn v÷ng vµ phi l¹m ph¸t víi hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ míi toµn cÇu. Bªn møc ®é ®Çu t− cao h¬n vµo c«ng nghÖ th«ng c¹nh ®ã c¸c nghiªn cøu cña EC còng xem tin truyÒn th«ng (ICT) vµ t¸i c¬ cÊu l¹i nÒn xÐt kh¶ n¨ng hîp t¸c chÆt chÏ h¬n trong kinh tÕ, nh− chóng ta ®· tõng chøng kiÕn ë khèi APEC ®Ó gióp c¸c n−íc thµnh viªn ph¸t Mü vµo cuèi nh÷ng n¨m 90. NÒn kinh tÕ míi triÓn theo h−íng nÒn kinh tÕ míi vµ nÒn kinh chó träng vµo tõng vai trß riªng cña ICT vµ tÕ tri thøc. vµo sù t¸i c¬ cÊu trong t¨ng n¨ng suÊt cña Trong c¸c nghiªn cøu cña m×nh, Uû ban tæng yÕu tè trong khi KBE nhÊn m¹nh ®Õn Kinh tÕ APEC ®· tiÕn hµnh ph©n tÝch mét tÇm quan träng ngµy cµng t¨ng cña tri thøc lo¹t c¸c vÊn ®Ò quan träng liªn quan tíi c¸c trong mäi ho¹t ®éng kinh tÕ. ®éng lùc thóc ®Èy t¨ng tr−ëng trong nÒn kinh Tõ n¨m 2000, Uû ban kinh tÕ (EC) cña tÕ míi vµ coi ®ã lµ c¸c khÝa c¹nh cÇn l−u ý APEC ®· tiÕn hµnh thùc hiÖn c¸c nghiªn cøu trong c¸c chÝnh s¸ch quèc gia cña c¸c n−íc ®¸nh gi¸ vÒ nÒn kinh tÕ tri thøc vµ xu thÕ thµnh viªn APEC ®Ó h−íng tíi nÒn kinh tÕ ®ang næi lªn hiÖn nay vÒ sù ph¸t triÓn cña míi. §ã lµ c¸c vÊn ®Ò: Vai trß cña ®æi míi nÒn kinh tÕ míi t¹i c¸c quèc gia thuéc trong ngµnh dÞch vô trong nÒn kinh tÕ míi; APEC, trong ®ã ph©n tÝch c¸c ®Æc tÝnh cña sù ®ãng gãp cña ICT cho sù t¨ng n¨ng suÊt KBE theo 4 khÝa c¹nh then chèt: m«i tr−êng lao ®éng; c¸c ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu vµ kinh doanh, hÖ thèng ®æi míi, ph¸t triÓn triÓn khai (R-D) ...