Nghĩa vụ cung cấp thông tin trong giao kết hợp đồng – so sánh quy định của Bộ luật dân sự Việt Nam và Bộ luật dân sự Pháp

Trong phạm vi bài viết này, chúng tôi giới thiệu những quy định về nghĩa vụ cung cấp thông tin trong giao kết hợp đồng từ góc độ so sánh các quy định của Bộ luật Dân sự Việt Nam và Bộ luật Dân sự của Cộng hòa Pháp với hy vọng cung cấp thông tin tham khảo phục vụ công tác nghiên cứu khoa học, đồng thời đề xuất một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật Việt Nam trong lĩnh vực này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghĩa vụ cung cấp thông tin trong giao kết hợp đồng – so sánh quy định của Bộ luật dân sự Việt Nam và Bộ luật dân sự Pháp NGHĨA VỤ CUNG CẤP THÔNG TIN TRONG GIAO KẾT HỢP ĐỒNG – SO SÁNH QUY ĐỊNH CỦA BỘ LUẬT DÂN SỰ VIỆT NAM VÀ BỘ LUẬT DÂN SỰ PHÁP Hoàng Thị Hải Yến* Nguyễn Ngọc Huy** Người phản biện: TS. Nguyễn Ngọc Thanh Hà Tóm tắt: Trong phạm vi bài viết này, chúng tôi giới thiệu những quy định về nghĩa vụ cung cấp thông tin trong giao kết hợp đồng từ góc độ so sánh các quy định của Bộ luật Dân sự Việt Nam và Bộ luật Dân sự của Cộng hòa Pháp với hy vọng cung cấp thông tin tham khảo phục vụ công tác nghiên cứu khoa học, đồng thời đề xuất một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật Việt Nam trong lĩnh vực này. Từ khóa: nghĩa vụ cung cấp thông tin; Bộ luật Dân sự; giao kết hợp đồng. Résumé : L‟étude comparative du Code civil vietnamien et du Code civil français permet d‟avoir une vue générale sur les aspects principaux de l‟obligation d‟information précontractuelle ; apporte des références au travail de l‟amélioration du droit vietnamien des contrats, et à l‟enrichissement des études juridiques. Mots clés: l‟obligation précontractuelle d‟information; Code civil; négociations précontractuelles. Đặt vấn đề. Bộ luật Dân sự năm 2015 có hiệu lực ngày 01/01/2017(từ đây gọi tắt là BLDS 2015) đã có những quy định rất mới tại phần thứ 3 “Nghĩa vụ và hợp đồng”, trong đó Điều 387 của Bộ luật này với tƣ cách là luật chung, đã điều chỉnh về nghĩa vụ cung cấp thông tin trong giao kết hợp đồng. Bài viết nhằm làm rõ nghĩa vụ cung cấp thông tin trong giao kết hợp đồng theo quy định BLDS 2015 trên cơ sở so sánh với các quy định tƣơng ứng trong Bộ luật Dân sự Cộng hòa Pháp. * TS., Trƣởng khoa Luật Dân sự, trƣờng Đại học Luật, Đại học Huế ** CN., Giảng viên Khoa Luật Dân sự, trƣờng Đại học Luật, Đại học Huế 293 1. Nghĩa vụ cung cấp thông tin trong giao kết hợp đồng Giao kết hợp đồng. Hợp đồng là sự thỏa thuận về ý chí của các bên làm phát hậu quả pháp lý giữa họ với nhau343. Muốn có sự thỏa thuận, các chủ thể phải bày tỏ ý chí của mình dƣới một hình thức nhất định, qua đó các bên có thể nhận biết đƣợc ý chí của nhau nhằm bàn bạc đi đến sự thống nhất ý chí344. Phần lớn các Nhà nƣớc đều coi rằng hợp đồng chỉ đƣợc tạo lập khi mà sự thỏa thuận, thƣờng đƣợc vật chất hóa một cách chung nhất bởi sự gặp gỡ giữa đề nghị giao kết hợp đồng và chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng345. Thời điểm xác định sự thống nhất ý chí của các bên chính là thời điểm giao kết hợp đồng, do đó các BLDS Việt Nam cũng nhƣ của các nƣớc đều dành một điều khoản riêng biệt quy định về thời điểm giao kết hợp đồng346. Xét về mặt thời gian, giao kết hợp đồng phải là một quá trình/giai đoạn mà kết thúc quá trình đó là thời điểm giao kết hợp đồng, lúc đó hợp đồng đƣợc hình thành. Các nghiên cứu so sánh gần đây gọi giai đoạn giao kết hợp đồng này là giai đoạn đàm phán tiền hợp đồng (la phase de négociations précontractuelles)347, hay giai đoạn tiền hợp đồng348. Rất gần đây, Bộ luật Dân sự Pháp sửa đổi theo Pháp lệnh số 2016-131 ngày 10/02/2016 có hiệu lực từ ngày hiệu lực từ ngày 01/10/2016 về sửa đổi pháp luật nghĩa vụ hợp đồng, về chế độ chung về hợp đồng và quy định về chứng cứ nghĩa vụ hợp đồng (từ đây gọi tắt là BLDS Pháp 2016), là BLDS đầu tiên của Pháp chính thức ghi nhận việc điều chỉnh giai đoạn tiền hợp đồng bằng việc quy định một Tiểu mục với tiêu đề “Đàm phán hợp đồng” (Les négociations)349 trong Tiểu mục này Điều 1112350 343 Các thuật ngữ hợp đồng thông dụng (Terminologie Contractuelle Commune) của Tổ chức quốc tế Pháp ngữ và Quỹ Pháp luật châu âu lục địa, Nhà pháp luật Việt-Pháp, Hà Nội, NXB Từ điển Bách khoa, 2011, tr. 51. 344 Bình luận khoa học Bộ luật Dân sự năm 2005, Tập 2, “Phần thứ ba: Nghĩa vụ dân sự và hợp đồng dân sự”, Bộ Tƣ pháp – Viện Khoa học pháp lý, Hoàng Thế Liên chủ biên, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2010, tr. 195. 345 Các thuật ngữ hợp đồng thông dụng (Terminologie Contractuelle Commune) của Tổ chức quốc tế Pháp ngữ và Quỹ Pháp luật châu âu lục địa, Nhà pháp luật Việt-Pháp, Hà Nội, NXB Từ điển Bách khoa, 2011, tr. 51. 346 Điều 400 BLDS năm 2015, Điều 404 BLDS năm 2005; Điều 1121 Bộ luật Dân sự Pháp năm 2016 theo Pháp lệnh số 2016-131 ngày 10/02/2016 về sửa đổi pháp luật nghĩa vụ hợp đồng, về chế độ chung về hợp đồng và quy định về chứng cứ nghĩa vụ hợp đồng. 347 Rémy Cabrillac, Droit européen comparé des contrats, LGDJ, 2012, tr. 46. 348 Lê Trƣờng Sơn, “Giai đoạn tiền hợp đồng trong pháp luật Việt Nam”, Luận án Tiến sỹ, Đại học Luật tp Hồ Chí Minh, 2015, tr. 25. 349 Điều 1112 BLDS Pháp năm 2016: “Sáng kiến, diễn biến và ngƣng đàm phán tiền hợp đồng là tự do nhƣng bắt buộc phải tuân theo ngyên tắc ngay tình”, 350 Rapport au Président de la République relatif à l‟ordonnance no 2016-131 du 10 février 2016 portant réforme du droit des contrats, du régime général et de la preuve des obligations, tr. (Báo cáo của Bộ tƣ Pháp Cộng hòa Pháp, về Pháp lệnh số 2016-131 ngày 10/02/2016 về sửa đổi pháp luật nghĩa vụ hợp đồng, về chế độ chung về hợp đồng và quy định về chứng cứ nghĩa vụ hợp đồng) 294 ghi nhận thuật ngữ “đàm phán tiền hợp đồng” (négociations précontractuelles). BLDS Pháp 2016 đã có sự điều chỉnh riêng cho giai đoạn đàm phán tiền hợp đồng, theo nguyên tắc đồng ý trƣớc về việc chắc chắn giao kết hợp đồng, sau đó mới đi đến việc thỏa thuận để hình thành một hợp đồng chặt chẽ, đạt đƣợc khi có sự gặp gỡ giữa đề nghị giao kết và chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng.Tuy nhiên, không có một định ngh ...