Nghiên cứu chế tạo và đánh giá hiệu quả tẩy xạ của dung dịch BX-40.VN

Bài viết này trình bày kết quả điều chế dung dịch tẩy xạ BX-40.VN cho bề mặt vũ khí, trang bị trên cơ sở kết hợp sodium dodecylbenzensolfonate, 2- Butoxylethanol, Sodium metasilicate và muối kim loại natri.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu chế tạo và đánh giá hiệu quả tẩy xạ của dung dịch BX-40.VN Hóa học & Kỹ thuật môi trường NGHIÊN CỨU CHẾ TẠO VÀ ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ TẨY XẠ CỦA DUNG DỊCH BX-40.VN Nguyễn Thị Thoa*, Cao Văn Hiệp, Nguyễn Minh Công Tóm tắt: Bài báo này trình bày kết quả điều chế dung dịch tẩy xạ BX-40.VN cho bề mặt vũ khí, trang bị trên cơ sở kết hợp sodium dodecylbenzensolfonate, 2- Butoxylethanol, Sodium metasilicate và muối kim loại natri. Khả năng tẩy xạ của dung dịch được thử nghiệm trên các bề mặt nhôm, thép CT3 và sơn trên nền thép CT3. Chất tẩy xạ BX-40.VN được đạt hiệu quả tẩy xạ cao trên các bề mặt nhôm và bề mặt thép (trên 85%) và hiệu quả tẩy xạ thấp (dưới 55%) đối với bề mặt sơn trên nền thép. Khả năng tẩy xạ của mẫu dung dịch chế thử tương đương với chất tẩy xạ BX-40 do Italia sản xuất. Từ khóa: Chất tẩy xạ; Chất hoạt động bề mặt; BX-40. 1. MỞ ĐẦU Hiện nay, vấn đề nhiễm xạ đối với con người, địa hình, vũ khí trang bị, phương tiện, công trình… khi có tình huống sự cố phóng xạ, hạt nhân xảy ra là không thể tránh khỏi. Song song với việc phát triển các thiết bị quan trắc, trinh sát, phát hiện các tác nhân phóng xạ hạt nhân, việc nghiên cứu, sản xuất các chất tẩy xạ và các phương pháp tẩy xạ là một nhiệm vụ cấp thiết trong tình hình hiện nay. Bên cạnh các chất, dung dịch tẩy xạ được nghiên cứu, sản xuất dưới dạng các sản phẩm thương mại: BX-40, RDS2000, ContaminEx, EAI Rad- Release II, SDF,SF-2, SF-2U,...[1-6], các nghiên cứu về chất tẩy xạ thế hệ mới trong nước đang được tiến hành và có nhiều điểm đột phá , ]. Tuy nhiên, chất tẩy xạ th o m u BX c a h ng Cristanini- talia v n chưa được nghiên cứu, chế tạo trong khi nhu c u s dụng là có và c n thiết. BX- là chất tẩy xạ được s dụng phổ biến tại Việt Nam hiện nay, chất tẩy xạ này hoạt động th o nguyên tắc s dụng thành ph n chính là chất hoạt động bề mặt nhằm r a trôi các chất bẩn, đồng vị phóng xạ ra khỏi bề mặt đối tượng nhiễm. Đây là chất tẩy xạ có hiệu năng tẩy xạ cao, không phá h y bề mặt sơn, nhôm, sắt và các vật liệu tổng hợp, an toàn với người s dụng và thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, chất tẩy xạ BX- có giá thành cao, thời gian đặt hàng lâu, không ch động trong việc cung cấp các loại chất tẩy xạ để đáp ứng yêu c u nhiệm vụ trong tình hình mới. Trên cơ sở phân tích các đặc tính hóa lý, thành ph n cơ bản c a chất tẩy xạ BX-40, dung dịch tẩy xạ được điều chế th nghiệm (BX- .VN) nhằm mục đích thay thế cho chất tẩy xạ BX- nhập khẩu. Bài báo này trình bày kết quả phân tích thành ph n, xây dụng quy trình chế tạo và hiệu quả tẩy xạ trên các bề mặt khác nhau c a chất tẩy xạ BX-40.VN, so sánh, đánh giá với chất tẩy xạ BX- do talia sản xuất. 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. Phân tích thành phần chất tẩy xạ BX-40 Chất tẩy xạ BX- được phân tích các yếu tố ngoại quan, pH, tỉ trọng và thành ph n thông qua kỹ thuật phân tích khối phổ hồng ngoại 9], sắc ký khí ghép nối khối phổ (GC-MS) [10] và kỹ thuật phân tích sắc ký lỏng ghép nối khối phổ (LC-MS) [11]. 2.2. Vật liệu, hóa chất điều chế và trang thiết bị 2.2.1. Vật liệu Vật liệu s dụng để đánh giá hiệu quả tẩy xạ c a chất tẩy xạ bao gồm: m u thép CT3, sơn alkyd trên nền thép CT3 và nhôm được chuẩn bị trên cơ sở TCVN 6 5 :2 1 ( SO 8690:1988 – “Tẩy xạ cho các bề mặt bị nhiễm xạ - Phương pháp th nghiệm và đánh giá 116 N. T. Thoa, C. V. Hiệp, N. M. Công, “Nghiên cứu chế tạo và … dung dịch BX-40.VN.” Nghiên cứu khoa học công nghệ tính dễ tẩy xạ”) 2.2.2. Hóa chất điều chế Trong nghiên cứu này, các hóa chất s dụng trong quá trình điều chế và th nghiệm chất tẩy xạ BX- .VN bao gồm: Sodium Dod cyl B nz nsulfonat – SDBS (BASF – Đức); 2-Butoxy Ethanol (BASF – Đức), Sodium silicat (VMC -Việt Nam), Sodium Dihidro Phosphat (VMC – Việt Nam), Clorofoc (VMC – Việt Nam), Sodium Sulphat (VMC – Việt Nam), Ethanol (VMC – Việt Nam). Uranyl Ac tat (Hóa chất PTN), Thori Nitrat (Hóa chất PTN). Độ tinh khiết c a các hóa chất là 99%, PA. 2.2.3. Trang thiết bị, dụng cụ Các trang thiết bị s dụng để đánh giá hiệu quả tẩy xạ c a dung dịch BX- và chất tẩy xạ chế tạo th nghiệm bao gồm: Máy phân tích phổ hồng ngoại R Pr stig 21 (Shimadzu Europa GmbH – Đức); Thiết bị đo pH chuyên dụng HANNA (USA); Thiết bị đo sắc ký lỏng khối phổ (LC/MS); Thiết bị đo sắc ký khí khối phổ (GC/MC); Thiết bị đo phóng xạ SVG-2 (ThermoFisher -Đức); Thiết bị đo phóng xạ Radiag m-1000 (Mirion Techonologies – USA); Rados RDS-200 (Mirion Techonologies – USA); Máy khuấy từ gia nhiệt; Cân phân tích; Cốc th y tinh; Ống đong. 2.2.4. Phương pháp chuẩn bị mẫu Đối với phương pháp phân tích phổ hồng ngoại R, m u được chuẩn bị th o quy trình sau: Đong 3 ml dung dịch, đưa vào t sấy khô ở nhiệt độ ÷50℃ trong khoảng 2 h, thu hồi cặn, nghiền cặn, nén viên tạo tiêu bản đo. Các tiêu bản được đánh số từ 1 đến 3. Các m u p ...