Nghiên cứu đặc điểm suy thận cấp do độc chất động vật

Nội dung bài viết với mục tiêu nhằm mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả điều trị của suy thận cấp do độc chất động vật (ong đốt, rắn độc cắn, ngộ độc mật cá) tại bệnh viện Chợ Rẫy từ năm 2004‐2011.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu đặc điểm suy thận cấp do độc chất động vật Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 3 * 2013  Nghiên cứu Y học NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM SUY THẬN CẤP DO ĐỘC CHẤT ĐỘNG VẬT  Ngô Bích Tuyền*, Trần Quang Bính**, Trần Thị Bích Hương*  TÓM TẮT  Mở đầu: Ngộ độc độc chất động vật có thể gây tổn thương cho nhiều cơ quan, trong đó có thận. Tổn thương  ở thận thường biểu hiện bằng suy thận cấp (STC). STC do độc chất động vật có thể diễn tiến nặng cần phải được  điều trị thay thế thận, nặng hơn có thể đưa đến tử vong.   Mục tiêu: Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả điều trị của STC do độc chất động vật (ong  đốt, rắn độc cắn, ngộ độc mật cá) tại bệnh viện Chợ Rẫy từ năm 2004‐2011.  Phương pháp nghiên cứu: nghiên cứu hàng loạt ca bao gồm 2 giai đoạn nghiên cứu tiền cứu (năm 2011)  và nghiên cứu hồi cứu (từ năm 2004‐2010).  Kết  quả:  STC thường gặp ở độ tuổi dưới 60 tuổi (76,9%). STC ở nhóm ong đốt chỉ gặp ở ong vò vẽ (họ  Vespidae);  nhóm  rắn  độc  cắn  gặp  ở  cả  3  họ  Elapidae,  Viperidae,  Colubridae;  nhóm  ngộ  độc  mật  cá  gặp  ở  họ  Cyprinidae. Tỷ lệ thiểu niệu‐vô niệu nhập viện là 60,6%. STC do ong đốt và rắn độc cắn thường xuất hiện trong  24 giờ đầu; ở nhóm ngộ độc mật cá thường xuất hiện trong 5 ngày đầu. Creatinin huyết thanh nhập viện là 4,1  mg/dl, creatinin huyết thanh đỉnh 7,8 mg/dl. Phần lớn các trường hợp (TH) được khảo sát thỏa tiêu chuẩn STC  tại thận. Có 77,5% TH creatine phosphokinase (CPK) nhập viện > 1000 U/L; 80,3% TH myoglobin niệu dương  tính; 28,6% TH hemoglobin niệu dương tính (chỉ gặp ở nhóm ong đốt, rắn độc cắn). Lúc nhập viện có 15,4% TH  huyết áp lúc nhập viện  19 giây; 92,2% TH ALT > 40 U/L; 87,5%  TH AST > 40 U/L. Chúng tôi có 55,8% TH điều trị thay thế thận; 23,1% tử vong (22,2% ở nhóm ong đốt;  51,9% ở nhóm rắn độc cắn).   Kết luận: STC do độc chất động vật thường gặp thể thiểu niệu hoặc vô niệu chiếm 60,6% các trường hợp  nhập viện. Phần lớn thỏa tiêu chuẩn chẩn đoán STC tại thận. Nhu cầu điều trị thay thế thận cao (55,8%), tử  vong chỉ gặp ở nhóm ong đốt và rắn độc cắn.  Từ khóa: suy thận cấp, độc chất động vật, ong đốt, rắn cắn, ngộ độc mật cá  ABSTRACT  THE CLINICAL FEATURES OF ACUTE RENAL FAILURE DUE TO ANIMAL TOXINS  Ngo Bich Tuyen, Tran Quang Binh,Tran Thi Bich Huong  * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 ‐ Supplement of No 3 ‐ 2013: 139 ‐ 146  Background:  Kidney  as  well  as  other  organ  damages  can  be  injured  by  intended  or  unintended  animal  toxins. Acute renal failure (ARF) due to animal toxins could be severe enough to need renal replacementtherapy  or to proceed to die.  Objectives: To describe the clinical manifestations, laboratory findings and treatment outcomes of ARF due  to animal toxins in Cho Ray hospital from 2004 to 2011.  Method: A large case series study was carried out in 2 periods: a review of retrospective data from 2004 to  2010 and a prospective study in 2011.    Results: ARF due to animal toxins accounted 76.9% of the age under 60 years. ARF has been observed  * Khoa Thận ‐ Bệnh viện Chợ Rẫy    Tác giả liên hệ: BS Ngô Bích Tuyền     Chuyên Đề Thận ‐ Niệu  ** Khoa Bệnh Nhiệt Đới, Bệnh viện Chợ Rẫy  ĐT: 0908140171   Email: ngobichtuyen84@yahoo.com.vn   139 Nghiên cứu Y học  Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 3 * 2013 following  bee  stings  as  swasp  (Vespidae  family);  by  venomous  snake  from  3  families  of  Elapidae,  Viperidae,  Colubridae; by ingestion fish gallbladder (Cyprinidae family). On admission, 60.6% of patients had oliguria or  anuria. ARF due to bee stings and snakebite occurred within the first 24 hours; whereas later within the first 5  days after ingestion fish gallbladder. The serum creatinine on admission was 4.1 mg/dl; and went up to peak of  7.8  mg/dl.  Creatinine  phosphokinase  (CPK)  increased  over  1000  U/L  in  77.5%;  myoglobinuria  and  hemoglobinuria  detected  in  80.3%  and  28.6%  respectively  (only  in  bee  stings  and  snakebite  groups).  On  admission, 15.4% had low blood pressure (below 90/60 mmHg); 16.5% APTT over 70 sec; 34% PT over 15 sec;  92.2% ALT over 40 U/L and 87.5% AST > 40 U/L. Renal replacement therapy were indicated in 55.8%; the  mortality was 23.1% (in which 22.2% in bee stings group and 51.9% in snakebite group).   Conclusion:  Oliguria  or  anuria  occurred  in  60.6%  of  patients  with  ARF  due  to  animal  toxins.  Most  of  cases met criteria of intrinsic ARF, in which 55.8% needed renal replacement therapy. Death only occurred in bee  stings and snakebite groups.  Key words: Acute renal failure, animal toxins, bee stings, snakebite, fish gallbladder ingestion.  MỞ ĐẦU  Từ  lâu  ngộ  độc  độc  chất  động  vật  đã  trở  thành vấn đề toàn cầu do có tiềm năng nguy hại  cho  con  người  qua  việc  gây  tổn  thương  cho  nhiều  cơ  quan.  Tại  bệnh  viện  Chợ  Rẫy,  trung  bình mỗi năm có khoảng 2500 trường hợp (TH)  ngộ  độc  nhập  viện,  trong  đó  rắn  và  côn  trùng  cắn ch ...