NGHIÊN CỨU KHOA HỌC NGÀNH Y - Bài 4

Tham khảo tài liệu nghiên cứu khoa học ngành y - bài 4, y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC NGÀNH Y - Bài 4Baøi 4 NGHIEÂN CÖÙU CAÉT NGANG TS. BS. Taêng Kim HoàngI. GIÔÙI THIEÄU: 1.1 Ñònh nghóa: Nghieân cöùu caét ngang (cross-sectional study, prevalence study) laøloaïi nghieân cöùu khaûo saùt moái lieân quan giöõa beänh taät (hay vaán ñeà söùc khoûe) vaø caùc ñaëcñieåm khaùc nhö chuùng hieän coù trong moät coäng ñoàng xaùc ñònh, cuøng taïi moät thôøi ñieåm/thôøi khoaûng xaùc ñònh. 1.2 Coâng duïng cuûa nghieân cöùu caét ngang: 1. Ñaùnh giaù “söùc khoeû” cuûa coäng ñoàng qua vieäc xaùc ñònh tæ suaát hieän maéc(prevalence) cuûa 1 beänh hay 1 vaán ñeà söùc khoeû => do ñoù ñöôïc goïi laø “prevalencestudy”.Ví duï: Duøng nghieân cöùu caét ngang ñeå khaûo saùt tæ leä treû suy dinh döôõng < 5 tuoåi trongdaân soá hay tæ leä phuï nöõ trong ñoä tuoåi sinh ñeû coù aùp duïng caùc bieän phaùp ngöøa thai. 2. Xaùc ñònh söï lieân quan giöõa beänh vaø caùc yeáu toá khaûo saùt. Töø ñoù, phaùn ñoaùnxem caùc yeáu toá khaûo saùt coù phaûi laø nguyeân nhaân cuûa beänh hay khoâng.Ví duï: Moät nghieân cöùu caét ngang ñöôïc thöïc hieän ñeå khaûo saùt caùc “yeáu toá nguy cô” cuûabeänh laây truyeàn qua ñöôøng tình duïc (STD) trong soá caùc phuï nöõ ñeán khaùm taïi beänh vieânda lieãu. Nhaø nghieân cöùu hoûi taát caû phuï nöõ veà tieàn söû söû duïng thuoác ngöøa thai ñoàng thôøikhaùm vaø laøm pheát teá baøo aâm ñaïo – coå töû cung ñeå xeùt nghieäm. Muïc ñích cuûa nghieâncöùu naøy laø nhaèm traû lôøi cho caâu hoûi: coù moái lieân quan giöõa vieäc söû duïng thuoác ngöøathai vaø vieâm sinh duïc do Chlamydia hay khoâng. 3. Löôïng giaù moät test môùi hay öùng duïng môùi cuûa moät test cuõVí duï: Moät nghieân cöùu caét ngang ñaõ ñöôïc thöïc hieän ñeå so saùnh hai phöông phaùp phaùthieän beänh taéc tónh maïch chi döôùi: moät laø duøng sieâu aâm Doppler vaø phöông phaùp kia laødöïa vaøo khaùm nghieäm treân laâm saøng (söng, caêng phuø chi döôùi). Chaån ñoaùn xaùc ñònhcho tình traïng taéc tónh maïch saâu ñöôïc döïa vaøo X-Quang tónh maïch coù caûn quang hoaëc(vôùi moät soá ít beänh nhaân) laø döïa vaøo keát quaû phaãu thuaät hay töû thieát. 4. Löôïng giaù khaû naêng tieân ñoaùn cuûa caùc ñaëc ñieåm laâm saøngVí duï: Moái töông quan giöõa khaùm laâm saøng vaø nhieãm truøng huyeát Ñoä chính xaùc cuûa thuû thuaät thaêm khaùm tröïc traøng trong chaån ñoaùn K tieàn lieättuyeán Điểm cắt tối ưu của BMI và CVVE để tiên đoán nguy cơ tim mạch ở trẻ em 5. Saøng loïc vaø phaân loaïi tröôùc ñoái töôïng nghieân cöùu cho caùc nghieân cöùu ñoaønheä (giai ñoaïn ñaàu cuûa nghieân cöùu ñoaøn heä) 18II. CAÙC VAÁN ÑEÀ TRONG THIEÁT KEÁ VAØ THÖÏC HIEÄN NGHIEÂN CÖÙU CAÉTNGANG 2.1 Tính côõ maãu: Nghieân cöùu caét ngang thöôùng ñöôïc söû duïng ñeå öôùc löôïng moätsoá trung bình (bieán soá lieân tuïc) hay moät tæ leä (bieán soá rôøi) cho nghieân cöùu caét ngang Coâng thöùc tính côû maãu nhaèm öôùc löôïng: σ2- moät soá trung bình trong ñoù σ: ñoä leäch chuaån n = Z12−α / 2 d2 d: sai soá bieân cuûa öôùc löôïng p(1 − p)- moät tæ leä: n = Z 12−α / 2 trong ñoù p: tæ leä öôùc tính cuûa vaán ñeà caàn khaûo saùt d2 d: sai soá bieân cuûa öôùc löôïngVD1: Cần phải có cở mẫu là bao nhiêu để xác định tỉ lệ đàn ông Việt nam hút thuốc lá,biết rằng kết quả từ một nghiên cứu trước đây cho thấy tỉ lệ này là 20% và chúng ta mongmuốn kết quả tìm thấy có giá trị nằm trong khoảng 5% giá trị thật p = 0,2, 1-p = 0,8, Δ = 0,05=> n = 1,962 x 0,2 x 0,8/ 0,052 = = 245,8 = 246 ngườiLưu ý: - Đây là cở mẫu được tính cho nghiên cứu KHÔNG sử dụng phương pháp chọn mẫu cụm. Nếu chọn mẫu cụm => phải tính “hệ số thiết kế” (design effect) - Đây là cở mẫu cần có để phân tích. Nếu tỉ lệ tham gia NC thấp, ví dụ chỉ 75% thì cở mẫu cần có phải tăng lên = 246/0,75 = 328 - Nếu không có thông tin gì về giá trị p, thì giá trị 0,5 có thể sử dụng để có cở mẫu lớn nhấtVD2: Cần phải có cở mẫu là bao nhiêu để ước tính trung bình của trị số HATT của phụnữ Việt nam, biết rằng kết quả từ một nghiên cứu trước đây cho thấy độ lệch chuẩn là 20và chúng ta mong muốn kết quả tìm thấy có giá trị nằm trong khoảng 10% giá trị thật σ = 20, Δ = 0,1=> n = 1,962 x 20/ 0,12 = 15,4 = 16 ngườiNếu tỉ lệ tham gia NC chỉ 80% thì cở mẫu cần có phải tăng lên = 16/0,8 = 20 người* Cách xác định “hệ số thiết kế”(design effect) Xác định bằng nghiên cứu pilot Ngh ...