NGHIÊN CỨU KHOA HỌC NGÀNH Y - Bài 7

Tham khảo tài liệu nghiên cứu khoa học ngành y - bài 7, y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC NGÀNH Y - Bài 7Baøi 7 NGHIEÂN CÖÙU THÖÛ NGHIEÄM NGAÃU NHIEÂN COÙ ÑOÁI CHÖÙNG (RANDOMISED CONTROLLED TRIALS) TS.BS. Taêng Kim HoàngI. GIÔÙI THIEÄU: Thöû nghieäm ngaãu nhieân coù ñoái chöùng (RCT) ñöôïc nhieàu ngöôøi xem laø loaïithieát keá nghieân cöùu lyù töôûng. RCT laø loaïi nghieân cöùu can thieäp trong ñoù ñoái töôïng nghieân cöùu ñöôïc phaânchia moät caùch ngaãu nhieân vaøo 2 nhoùm: 1 nhoùm coù nhaän moät bieän phaùp ñieàu trò hayphoøng ngöøa (goïi laø nhoùm can thieäp) vaø 1 nhoùm khoâng nhaän (goïi laø nhoùm ñoái chöùng).Muïc ñích cuûa vieäc phaân chia ngaãu nhieân nhö vaäy laø ñeå ñaûm baûo raèng caùc nhoùm sosaùnh caøng gioáng nhau caøng toát. Moät khi ñaëc ñieåm cuûa ñoái töôïng nghieân cöùu ôû nhoùm“can thieäp” hay nhoùm “ñoái chöùng” ñeàu gioáng nhau, thì caùc yeáu toá gaây nhieãu(confounders) seõ ñöôïc phaân boá ñeàu ôû caû 2 nhoùm, vaø nhö vaäy söï khaùc bieät veà keát quaûgiöõa 2 nhoùm naøy laø do coù hay khoâng coù nhaän bieän phaùp ñieàu trò (hay phoøng ngöøa) gaâyra. Caùc nhoùm “can thieäp” hay “ñoái chöùng” neân ñöôïc löïa choïn töø cuøng moät daân soá. Trong nghieân cöùu RCT, nhoùm “ñoái chöùng” coù theå nhaän moät bieän phaùp can thieäpkhoâng coù taùc duïng (placebo), hoaëc coù theå nhaän bieän phaùp ñang söû duïng hieän taïi (bieänphaùp ñieàu trò/phoøng ngöøa thoâng thöôøng), hoaëc laø khoâng nhaän moät bieän phaùp can thieäpnaøo. Trong nghieân cöùu thöû nghieäm laâm saøng ngaãu nhieân coù ñoái chöùng (randomsiedclinical trials), tình traïng” tieáp xuùc” ñöôïc xaùc ñònh ngay töø luùc baét ñaàu nghieân cöùu vaøbeänh nhaân ñöôïc theo doõi vaø ñaùnh giaù keát quaû sau ñoù. Vì ñöôïc thieát keá raát toát neânnghieân cöùu RCTs cung caáp baèng chöùng veà moái lieân quan nhaân-quaû toát hôn baát kyøthieát keá nghieân cöùu quan saùt naøo. Tuy nhieân vì vaán ñeà y ñöùc, ñoâi khi vieäc phaân chiamoät caùch ngaãu nhieân thaønh 2 nhoùm: “can thieäp” vaø “ñoái chöùng” khoâng phaûi luùc laømcuõng thöïc hieän ñöôïc. Caáu truùc cuûa 1 thieát keá nghieân cöùu RCT ñöôïc trình baøy ôû trang sauII. ÖU ÑIEÅM VAØ NHÖÔÏC ÑIEÅM CUÛA THIEÁT KEÁ NGHIEÂN CÖÙU RCT 2.1 Öu ñieåm: - Vôùi söï phaân chia moät caùch ngaãu nhieân, ñaëc ñieåm cuûa ñoái töôïng ñöôïc phaân vaøonhoùm “can thieäp” töông töï nhö ñoái töôïng ñöôïc phaân vaøo nhoùm “ñoái chöùng”, do ñoù söï 62khaùc bieät tìm thaáy trong keát quaû nghieân cöùu phaûi do vieäc nhaän (hay khoâng nhaän) bieänphaùp can thieäp gaây ra - Cung caáp baèng chöùng maïnh meõ veà moái quan heä nhaân-quaû - Cho pheùp chuaån hoùa caùc tieâu chuaån nhaän vaøo, phöông phaùp ñieàu trò vaø ñaùnh giaùkeát quaû 2.2 Nhöôïc ñieåm: - Ñaây laø nghieân cöùu khaù toán tieàn, maát thôøi gian, toán nhaân löïc - Trong moät soá tröôøng hôïp, caâu hoûi nghieân cöùu coù theå khoâng ñaït yeâu caàu veà vaánñeà y ñöùc - Trong vaøi tröôøng hôïp, coù theå thieát keá naøy trôû neân khoâng thích hôïp vì söï hôïp taùccuûa ñoái töôïng nghieân cöùu keùm vaø cuõng coù theå vì bieán coá keát quaû xaûy ra quaù hieám - Veà maët naøo ñoù RCT coù veû laø nghieân cöùu khoâng thöïc teá vì nhöõng lyù do sau: + Nhöõng ngöôøi tình nguyeän tham gia vaøo RCT coù theå coù ñaëc tính khaùc vôùingöôøi khoâng tình nguyeän tham gia, cuõng nhö khaùc vôùi nhöõng ngöôøi maø keát quaû nghieâncöùu khoâng aùp duïng cho hoï ñöôïc + Nhöõng ngöôøi vöôït qua ñöôïc tieâu chuaån nhaän vaøo heát söùc nghieâm ngaët cuûaRCT ñeå tham gia vaøo nghieân cöùu coù theå khoâng ñaïi dieän ñöôïc cho taát caû caùc tröôønghôïp khaùc trong thöïc teá + Nhöõng phöông phaùp can thieäp ñöôïc chuaån hoùa cao coù theå khaùc nhieàu vôùiphöông phaùp thoâng thöôøng ñang ñöôïc aùp duïng trong coäng ñoàng (ñaây laø söï khaùc bieätgiöõa hieäu quaû vaø hieäu löïc)THIEÁT KEÁ TIEÁP XUÙC KEÁT QUAÛ Phaân chia ngaãu nhieân a Coù beänhNhöõng ngöôøi Nhoùm “can thieäp”coù tình traïng b Khoâng beänhmaø chuùng tañang quan taâm c Coù beänh Nhoùm “laøm chöùng” d Khoâng beänh Nhöõng tröôøng hôïp töø choái/loaïi raIII. CAÙC VAÁN ÑEÀ TRONG THIEÁT KEÁ VAØ THÖÏC HIEÄN NGHIEÂN CÖÙU RCT 3.1 Tính côõ maãu: 3.1.1 Ñoái vôùi bieán soá lieân ...