Nghiên cứu một số biến đổi sinh lý và hoá sinh trong quá trình sinh trưởng và phát triển của quả dưa chuột (Cucumis sativus L.) trồng tại tỉnh Thanh Hóa

Bài viết Nghiên cứu một số biến đổi sinh lý và hoá sinh trong quá trình sinh trưởng và phát triển của quả dưa chuột (Cucumis sativus L.) trồng tại tỉnh Thanh Hóa trình bày khảo sát những biến đổi sinh lý và hóa sinh trong quá trình sinh trưởng và phát triển của quả dưa chuột (Cucumis sativus L.) trồng tại tỉnh Thanh Hóa.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu một số biến đổi sinh lý và hoá sinh trong quá trình sinh trưởng và phát triển của quả dưa chuột (Cucumis sativus L.) trồng tại tỉnh Thanh Hóa BÁO CÁO KHOA HỌC VỀ NGHIÊN CỨU VÀ GIẢNG DẠY SINH HỌC Ở VIỆT NAM - HỘI NGHỊ KHOA HỌC QUỐC GIA LẦN THỨ 5 DOI: 10.15625/vap.2022.0086 NGHIÊN CỨU MỘT SỐ BIẾN ĐỔI SINH LÝ VÀ HOÁ SINH TRONG QUÁ TRÌNH SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN CỦA QUẢ DƯA CHUỘT (Cucumis sativus L.) TRỒNG TẠI TỈNH THANH HÓA Hà Thị Phương1, Lê Văn Trọng1,*, Hoàng Văn Chính1, Lê Thị Huyền1, Lê Đình Chắc1, Đỗ Thị Hải1, Trịnh Thị Hương1, Bùi Bảo Thịnh2, Tống Mạnh Tiến3 Tóm tắt. Nghiên cứu này nhằm khảo sát những biến đổi sinh lý và hóa sinh trong quá trình sinh trưởng và phát triển của quả dưa chuột (Cucumis sativus L.) trồng tại tỉnh Thanh Hóa. Quả dưa chuột được đo kích thước và hàm lượng diệp lục, carotenoid, đường khử, tinh bột, acid hữu cơ tổng số và vitamin C từ 2 đến 12 ngày tuổi. Kết quả nghiên cứu cho thấy chiều dài và đường kính của quả dưa chuột đạt kích thước gần như tối đa tại 11 ngày tuổi. Hàm lượng diệp lục trong vỏ dưa chuột đạt giá trị cao nhất tại 8 ngày tuổi, sau đó giảm dần. Hàm lượng carotenoid thấp trong quá trình hình thành quả và sau đó tăng lên cho đến khi quả chín. Hàm lượng vitamin C và đường khử tăng liên tục và đạt cực đại tại 11 ngày tuổi, sau đó giảm nhẹ. Hàm lượng tinh bột và acid hữu cơ tổng số đạt cực đại khi quả được 9 ngày tuổi, sau đó giảm dần. Những kết quả này cho thấy quả dưa chuột nên được thu hoạch tại 11 ngày tuổi để phát huy tối đa giá trị dinh dưỡng và chất lượng của quả. Từ khóa: Chỉ tiêu hóa sinh, chỉ tiêu sinh lý, chín sinh lý, quả dưa chuột. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Dưa chuột có tên khoa học là Cucumis sativus L., thuộc họ Bầu bí (Cucurbitaceae). Trong lịch sử, dưa chuột là một trong những cây trồng lâu đời nhất và được cho là có nguồn gốc từ châu Á. Hiện tại, dưa chuột là loại rau được trồng rộng rãi thứ tư trên thế giới (sau cà chua, hành tây và bắp cải) và Trung Quốc là nhà sản xuất lớn nhất thế giới về loại rau này (Ugwu và Suru, 2021). Dưa chuột là cây đơn tính cùng gốc tự nhiên. Loại cây này có đặc điểm là rễ và thân bám đất mọc lên trên các khung đỡ, bằng các tua xoắn ốc. Quả dưa chuột có kích thước khác nhau và nhìn chung có chiều dài lên đến 60 cm với đường kính trung bình 10 cm, có dạng gần như hình trụ với các đầu thuôn dài. Hiện nay, quả dưa chuột là một loại rau quan trọng trên toàn thế giới (Liu và cộng sự, 2018). Nó là thành phần phổ biến của món salad, được đánh giá cao chủ yếu nhờ kết cấu giòn và độ ngon (Zhang và cộng sự, 2019). Dưa chuột có hương vị nhẹ và mùi thơm tùy thuộc vào giống, do các aldehyde không bão hòa có trong quả (Schieberle và cộng sự, 1990). Chúng chứa hàm lượng cao vitamin K, triterpenoid, flavonoid và các chất chống oxy hóa như β-carotene, vitamin C, vitamin B và khoáng chất (Mukherjee và cộng sự, 2013). Theo truyền thống, dưa chuột đã được sử dụng trong y học dân gian để điều trị các 1 Trường Đại học Hồng Đức 2 Trường Khoa học Tự nhiên, Đại học Liên bang Viễn Đông, LB Nga 3 Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển Giáo dục TSV Việt Nam * Email: levantrong@hdu.edu.vn PHẦN 2. NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG SINH HỌC PHỤC VỤ ĐỜI SỐNG VÀ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI 775 bệnh như tiêu chảy, tiểu đường và cao huyết áp. Ngoài ra, dưa chuột được cho là có đặc tính ngăn ngừa và chống ung thư, chống oxy hóa và chống viêm (Ugwu và Suru, 2021). Dưa chuột cũng đã được báo cáo là làm thay đổi lipid huyết tương và hoạt động như một loại thuốc giảm đau (Abu-Reidah và cộng sự, 2012). Cho đến nay, dưa chuột đã được trồng rộng rãi ở Việt Nam với nhiều giống khác nhau. Việc tiêu thụ dưa chuột tương đối phổ biến ở nhiều địa phương, tuy nhiên việc thu hoạch dưa chuột không có cơ sở khoa học đã làm giảm chất lượng quả bày bán trên thị trường. Nghiên cứu này được thực hiện nhằm xem xét những biến đổi sinh lý và hóa sinh của quả dưa chuột trồng tại tỉnh Thanh Hóa ở các giai đoạn phát triển khác nhau. Từ đó tìm ra thời gian chín sinh lý của quả dưa chuột để tối đa hóa giá trị dinh dưỡng của quả trong quá trình thu hoạch. 2. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. Vật liệu và địa điểm nghiên cứu Thí nghiệm được bố trí trong nhà lưới có diện tích 1000 m2 tại thị trấn Vĩnh Lộc, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa vào tháng 1 năm 2021. Các chỉ tiêu sinh lý, hóa sinh được thực hiện tại Phòng thí nghiệm Bộ môn Sinh học, Khoa Khoa học Tự nhiên, Trường Đại học Hồng Đức. Giống dưa chuột baby Hà Lan F1 FADIA được nhập khẩu bởi Công ty TNHH Nông Hưng Phú. Quả có chiều dài 12-15 cm, đường kính 3 cm, hình dạng ngắn, thẳng, bề mặt nhẵn và không có gai. Quả có vị giòn, ngọt, hương vị ngon. Cây dưa chuột được trồng trên giá thể với thành phần dinh dưỡng gồm đất thịt, trấu hun, xơ dừa, phân chuồng hoai mục. Số cây thí nghiệm là 200 cây, các cây đều có sự sinh trưởng, phát triển bình thường, không sâu bệnh và điều kiện chăm sóc khá đồng đều. 2.2. Phương pháp thu mẫu Quả dưa chuột được thu theo phương pháp lấy m u h n hợp trên toàn diện tích vườn thí nghiệm theo sơ đồ đường chéo tại năm điểm: điểm giữa tâm và bốn điểm chính giữa của các đoạn thẳng nối tâm đến bốn góc của đỉnh. Khi quả mới hình thành, tiến hành đánh dấu hàng loạt quả trên các cây thí nghiệm, ghi chép theo ngày tháng, ở m i thời điểm tiến hành thu m u ở 20 cây. Quả dưa chuột được thu vào buổi sáng, cho vào túi nylon và nhanh chóng vận chuyển đến phòng thí nghiệm. Thí nghiệm tiến hành ở các thời điểm quả được 2, 4, 6, 8, 9, 10, 11 và 12 ngày tuổi. 2.3. Phương pháp phân tích các chỉ tiêu sinh lý, hóa sinh - Xác định chiều dài và đường kính quả bằng thước kẹp kỹ thuật số Vernier với độ chính xác 0,1 mm. - Xác định hàm lượng sắc tố bằng phương pháp quang phổ theo công thức c ...