Nghiên cứu phân vùng tổn thương vùng ven biển Cần Giờ dưới tác động của bão

Bài viết Nghiên cứu phân vùng tổn thương vùng ven biển Cần Giờ dưới tác động của bão nghiên cứu phân vùng tính dễ bị tổn thương vùng ven biển Cần Giờ dưới tác động của bão nhằm đánh giá và phân cấp tổn thương, là tiền đề cho công tác quản lý thích ứng cũng như phòng chống thiên tai.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu phân vùng tổn thương vùng ven biển Cần Giờ dưới tác động của bão Hội nghị Khoa học Công nghệ lần thứ 4 - SEMREGG 2018 NGHIÊN CỨU PHÂN VÙNG TỔN THƯƠNG VÙNG VEN IỂN CẦN GIỜ DƯỚI TÁC ĐỘNG CỦA BÃO Phan Thùy Linh1, Trần Thị Kim1, Ngô Nam Thịnh1, Nguyễn Kỳ Phùng2 1 Khoa Quản lý Tài nguyên Biển và Hải đảo, Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường TP. HCM 2 Sở Khoa học và Công nghệ TP. HCM Email: linhpt@hcmunre.edu.vn TÓM TẮT Huyện Cần Giờ là một huyện ven biển của Thành phố Hồ Chí Minh, có vai trò quan trọngtrong phòng chống thiên tai và điều hòa thời tiết cho Thành phố. Vì vậy, khu vực này thường chịutác động từ các tai biến, đặc biệt là bão, làm gia tăng mức độ tổn thương đến tài nguyên và môitrường huyện. Theo đó, nghiên cứu phân vùng tính dễ bị tổn thương vùng ven biển Cần Giờ dướitác động của bão nhằm đánh giá và phân cấp tổn thương, là tiền đề cho công tác quản lý thích ứngcũng như phòng chống thiên tai. Theo UNESCO, tính dễ bị tổn thương là giá trị của một hàm sốđược thiết lập dựa trên 3 tiêu chí: độ phơi nhiễm, tính nhạy và khả năng thích ứng. Tính dễ bị tổnthương được thiết lập dựa vào các phương pháp chủ yếu như: cây thứ bậc AHP, điều tra xã hội họcvà mô hình hóa. Kết quả cho thấy, thị trấn Cần Thạnh có khả năng chịu tác động lớn nhất từ bão, dođây là khu vực có mật độ dân số cao nhất và là trung tâm hành chính và kinh tế huyện. Từ khóa: Phân vùng tổn thương, tác động của bão, huyện Cần Giờ, tai biến thiên nhiên, mứcđộ tổn thương. 1. MỞ ĐẦU Biến đổi khí hậu (BĐKH) giờ đây không còn là vấn đề quá xa lạ vì chúng ta đều có thể cảmnhận sự thay đổi của nó ngay ở nơi mình sống. Nó gây ra một loạt các hệ quả nghiêm trọng tácđộng tới cuộc sống của con người. BĐKH được biểu hiện qua sự gia tăng nhiệt độ bề mặt Trái đất,sự diễn biến thất thường của mưa bão theo không gian và thời gian, bên cạnh đó hạn hán xảy ranhiều hơn, nhiều vùng bị ngập lụt do mực nước biển dâng cao, xâm nhập mặn tiến sâu vào nộiđồng,... BĐKH gây ra những hậu quả và thảm họa khó lường mà loài người phải đối mặt trongtương lai [1]. Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) xếp Việt Nam là một trong 5 quốc giachịu ảnh hưởng nặng nề do hiện tượng BĐKH gây ra, trong đó Tp. Hồ Chí Minh là một trong 10thành phố trên thế giới bị đe dọa nhiều nhất bởi BĐKH [1]. Nằm ở vùng ven biển Tp. Hồ Chí Minh, huyện Cần Giờ là đầu mối giao thông quan trọng củaThành phố bao gồm các tuyến đường bộ, đường thủy. Với diện tích rừng ngập mặn là 37.162,3 ha,chiếm tới 1/2 diện tích toàn huyện và được UNESCO công nhận là “Khu Dự trữ sinh quyển thếgiới” vào năm 2000 với nhiều chủng loại động thực vật phong phú và đa dạng. Các đặc điểm trênhuyện Cần Giờ đóng vai trò quan trọng trong phòng chống thiên tai là lá phổi xanh điều hòa thờitiết và cũng là nơi cung cấp nhiều loài thủy hải sản quý giá của khu vực Tây Nam Bộ. Đây là lợi thếquan trọng phục vụ phát triển kinh tế, xã hội (điển hình là các hoạt động phát triển cảng biển, khucông nghiệp ven biển, đô thị,…) của huyện Cần Giờ nói riêng và Tp. Hồ Chí Minh nói chung [5]. 581The fourth Scientific Conference - SEMREGG 2018 Hình 1. Sơ đồ khu vực nghiên cứu. Bên cạnh các điều kiện thuận lợi như trên, khu vực huyện Cần Giờ phải chịu tác động từ cáctai biến thiên nhiên như bão, lũ lụt, dâng cao mực nước biển và các hoạt động phát triển kinh tế, xãhội. Các yếu tố này đã và đang làm gia tăng mức độ tổn thương tài nguyên, môi trường huyện CầnGiờ, điển hình là khu vực ven biển. Do vậy bài báo này nhằm phân vùng tổn thương vùng ven biển Cần Giờ dưới tác động của bãonhằm đánh giá và phân cấp tổn thương, là tiền đề cho công tác quản lý thích ứng cũng như phòngchống thiên tai. 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU2.1. Phương pháp ph ng vấn điều tra, khảo sát Phương pháp này nhằm thu thập các dữ liệu thực tế phục vụ quá trình nghiên cứu và xác địnhrõ các loại các loại tài nguyên sinh vật và nhân sinh ven bờ nhằm phục vụ cho việc đánh giá chỉ sốtổn thương và xác định các giải pháp ứng phó với bão.2.2. Phương pháp chuyên gia Phương pháp chuyên gia được áp dụng cụ thể nhằm xây dựng bộ chỉ thị đánh giá tính dễ bị tổnthương do bão và xác định trọng số của các chỉ thị thuộc các nhóm E, S, AC.2.3. Phương pháp chỉ số Theo IPCC [2], tính dễ bị tổn thương (V) là hàm số gồm 3 biến số: năng lực thích ứng (AC),độ nhạy cảm (S) và độ phơi nhiễm (E): V = f (E, S, AC) (1) ...