Nghiên cứu thành phần thức ăn, cấu trúc quần xã và khả năng sử dụng họ cá bướm (Chaetodontidae) làm chỉ thị sinh học cho hiện trạng của rạn san hô

Bài viết bước đầu nghiên cứu đa dạng trên sự kết hợp phân tích đặc điểm phân bố, tập tính ăn không thông qua phân lập thức ăn trong dạ dày của cá làm cơ sở cho việc lựa chọn các loài tiềm năng phục vụ cho việc quan trắc rạn san hô sau này tại khu bảo tồn biển vịnh Nha Trang.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu thành phần thức ăn, cấu trúc quần xã và khả năng sử dụng họ cá bướm (Chaetodontidae) làm chỉ thị sinh học cho hiện trạng của rạn san hô31(2): 20-26 T¹p chÝ Sinh häc 6-2009Nghiªn cøu thµnh phÇn thøc ¨n, cÊu tróc quÇn x vµ kh¶ n¨ngsö dông hä c¸ b−ím (Chaetodontidae) lµm chØ thÞ sinh häc cho hiÖn tr¹ng cña r¹n san h« NguyÔn V¨n Qu©n ViÖn Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng BiÓn Hä C¸ b−ím (Chaetodontidae) ph©n bè réng 1. Ph−¬ng ph¸p thu mÉu ngoµi hiÖn tr−êngtrong c¸c r¹n san h« vïng biÓn nhiÖt ®íi víi 114loµi thuéc 10 gièng ®1 ®−îc ph¸t hiÖn vµ lµ hîp C¸ ®¸nh b¾t b»ng l−íi ba mµnh ®−îc thuphÇn quan träng cña hÖ sinh th¸i r¹n san h« trªn ngay t¹i hiÖn tr−êng, mæ lÊy phÇn d¹ dµy vµ cètoµn thÕ giíi. MÆc dï ®1 cã nhiÒu nghiªn cøu ®Þnh trong dung dÞch cån 70o ®Ó phôc vô cho®−îc tiÕn hµnh vÒ c¸c mÆt sinh th¸i häc vµ tËp ph©n tÝch thµnh phÇn thøc ¨n. C«ng viÖc ph©ntÝnh cña hä c¸ nµy so víi c¸c hä c¸ r¹n san h« tÝch thµnh phÇn thøc ¨n trong d¹ dµy c¸ ®−îckh¸c nh−ng c¸c sè liÖu thu thËp ®−îc cßn ch−a thùc hiÖn t¹i phßng thÝ nghiÖm cña ViÖn Tµi®−îc ®Çy ®ñ do sù kh¸c biÖt vÒ ph©n bè ®Þa lý nguyªn vµ M«i tr−êng BiÓn vµ B¶o tàng Khoacòng nh− sù ®a d¹ng vÒ kiÓu lo¹i r¹n cÇn ®−îc häc tù nhiªn T«ky«, NhËt B¶n. §¸nh gi¸ vÒtiÕp tôc nghiªn cøu. ph©n bè, biÕn ®éng mËt ®é c¸c c¸ thÓ trong quÇn x1 c¸ b−ím ®−îc thùc hiÖn b»ng ph−¬ng ph¸p C¸c nghiªn cøu vÒ sinh th¸i häc cho thÊy lÆn quan s¸t trùc tiÕp [4] t¹i 12 mÆt c¾t cè ®Þnhcòng gièng nh− c¸c nhãm c¸ r¹n san h« kh¸c, trong ph¹m vi khu b¶o tån biÓn vÞnh Nha Trangc¸c quÇn x1 c¸ b−ím chÞu sù t¸c ®éng m¹nh tõ (h×nh 1) víi chiÒu dµi d©y mÆt c¾t 100 m vµ diÖnc¸c t¸c nh©n con ng−êi: t¸c ®éng trùc tiÕp th«ng tÝch quan s¸t däc theo d©y 500 m2. C¸c kh¶o s¸tqua viÖc ®¸nh b¾t lµm c¶nh [1], t¸c ®éng gi¸n ®−îc tiÕn hµnh vµo mïa m−a (th¸ng 11 n¨mtiÕp bao gåm ph¸ hñy n¬i sinh sèng vµ « nhiÔm 2004), mïa chuyÓn tiÕp (th¸ng 4, 2005) vµ mïam«i tr−êng n−íc. Gi¶ thuyÕt ®Ó sö dông c¸ kh« (th¸ng 7, 2005). Tµi liÖu sö dông cho kh¶ob−ím nh− chØ thÞ sinh häc xuÊt ph¸t tõ quan s¸t thùc ®Þa dùa trªn c¸c s¸ch ph©n lo¹i chuyªn®iÓm cho r»ng khi c¸c hîp phÇn nÒn ®¸y r¹n san ngµnh cña c¸c t¸c gi¶ trong vµ ngoµi n−íc.h« bÞ ph¸ hñy (do c¸c ho¹t ®éng khai th¸c c¸hñy diÖt hoÆc ®« thÞ hãa) sÏ cã t¸c ®éng m¹nh 2. Ph−¬ng ph¸p xö lý sè liÖutíi quÇn x1 c¸ b−ím sèng kÌm. MËt ®é c¸ thÓt¹i c¸c vïng r¹n bÞ ph¸ hñy sÏ bÞ suy gi¶m do sù C¸c ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch thèng kª ®−îcdi c− cña quÇn ®µn sang c¸c khu vùc r¹n kh¸c sö dông ®Ó ph©n tÝch sè liÖu trong bµi b¸o nµycã ®iÒu kiÖn m«i tr−êng phï hîp h¬n, bªn c¹nh ®−îc m« pháng theo [8] vµ ®−îc thùc hiÖn tÝnh®ã viÖc thiÕu n¬i Èn nÊp do ph¸ hñy n¬i Èn nÊp to¸n b»ng phÇn mÒm MINITAB 15. C¸c chØ sècòng lµm gia t¨ng tû lÖ chÕt tù nhiªn bëi sù tÊn quÇn x1 nh− mËt ®é c¸ thÓ vµ sù ®a d¹ng vÒ sèc«ng cña vËt d÷. l−îng loµi so s¸nh gi÷a c¸c ®Þa ®iÓm kh¶o s¸t vµ ®é s©u cña r¹n ®−îc ph©n tÝch b»ng phÐp tÝnh Bµi b¸o nµy nh»m b−íc ®Çu nghiªn cøu dùa ph−¬ng sai ANOVA 2 nh©n tè. Mèi t−¬ng quantrªn sù kÕt hîp ph©n tÝch ®Æc ®iÓm ph©n bè, tËp gi÷a c¸ vµ nÒn ®¸y r¹n san h« ®−îc ph©n tÝchtÝnh ¨n th«ng qua ph©n lËp thøc ¨n trong d¹ dµy b»ng phÐp ph©n tÝch håi quy Simple andcña c¸ lµm c¬ së cho viÖc lùa chän c¸c loµi tiÒm Stepwise Regression nh»m ®Þnh l−îng hãa sùn¨ng phôc vô cho viÖc quan tr¾c r¹n san h« sau kh¸c biÖt vÒ ®é phñ cña r¹n san h« dÉn tíi sùnµy t¹i khu b¶o tån biÓn (KBTB) vÞnh thay ®æi vÒ sè l−îng loµi vµ mËt ®é cña c¸c loµiNha Trang. c¸ b−ím kh¸c nhau øng víi c¸c mÆt c¾t I. PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøU kh¶o s¸t.20 H×nh 1. S¬ ®å c¸c ®Þa ®iÓm nghiªn cøu vïng biÓn KBTB vÞnh Nha Trang II. KÕT QU¶ NGHI£N CøU1. Thµnh phÇn loµi vµ ph©n bè cña hä c¸ b−ím Chaetodontidae B¶ng 1 BiÕn ®éng vÒ mËt ®é, ®é phong phó t−¬ng ®èi (RA) vµ tÇn suÊt xuÊt hiÖn (FA) trªn c¸c mÆt c¾t cña 9 loµi c¸ b−ím phæ biÕn ë mÆt b»ng r¹n (A) vµ s−ên dèc r¹n (B) STT Tªn khoa häc Sè l−îng c¸ thÓ RA (%) FA (%) 1 C. trifasciatus 82 22,4 83,33 2 C. trifascialis 57 15,6 58,33 3 C. ornatissimus 26 7,1 42,35 ...